Ελληνικά Έθιμα - Χριστούγεννα

Ιστορίες και μύθοι για την πιο μαγική γιορτή του χρόνου.

Τα Χριστούγεννα αποτελούν τη μεγαλύτερη γιορτή της Χριστιανοσύνης και γιορτάζονται από τα βάθη των αιώνων βασισμένα σε διάφορα ήθη και έθιμα ανάλογα με τις λαογραφικές παραδόσεις των διαφόρων χριστιανικών λαών - εθνών. Ο εορτασμός των Χριστουγέννων, μέχρι και σήμερα προκαλεί και αναζωπυρώνει αισθήματα αγάπης, αλληλεγγύης και ανθρωπιάς, που είναι άλλωστε και το μήνυμα που μας φέρνει η γέννηση του Θεανθρώπου.

Ο Ιησούς Χριστός, κήρυξε: "Αγαπάτε Αλλήλους", ένα μήνυμα τόσο δυνατό και συγχρόνως αναγκαίο, για τις δύσκολες εποχές που περνά το ανθρώπινο γένος, επηρεασμένο από τη σύγχρονη καταναλωτική αντίληψη και όλους εκείνους τους εξωγενείς παράγοντες που μας απομακρύνουν από τις ανθρώπινες αξίες. Ας δούμε λοιπόν κάποιους μύθους, και να μάθουμε από πού μας ήρθαν και πώς καθιερώθηκαν στις παραδόσεις μας και πλαισιώνουν τις γιορτές μας τα Χριστούγεννα. Από πού μας ήρθαν και πως καθιερώθηκαν;

Το έλατο.

Το έλατο πρωτοστολίστηκε στη Γερμανία και τη Σκανδιναβία, εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο και έγινε απαραίτητο για όποιον σέβεται τα Χριστούγεννά του. Εκτός όμως από λαμπρές λάμπες και ηλεκτρικά φωτάκια, στον πλανήτη κυκλοφορούν και πολλές άλλες ιδέες. Στη Λιθουανία, για παράδειγμα, βάζουν στο δέντρο τους μια αράχνη και τον ιστό της. Γιατί ο θρύλος λεει ότι αυτό είχε κάνει μια φτωχή γυναίκα όσο κοιμόνταν τα παιδιά της. Όταν αυτά ξύπνησαν, ανήμερα Χριστούγεννα, βρήκαν το δέντρο με τους μεταξένιους ιστούς να λάμπει. Στην Τσεχοσλοβακία στολίζουν το δέντρο με βαμμένα τσόφλια αυγών και στις ΗΠΑ βάζουν γιρλάντες από ποπ- κόρν. Αλλού, κρεμούν κέρατα ζώων και καμπανούλες, για να τρομάξουν τα κακά πνεύματα. Παλιότερα, έβαζαν αναμμένα κεριά στα έλατα. Το έθιμο γινόταν αιτία για πολλά ατυχήματα!. Έτσι, μέχρι να εφευρεθούν τα ηλεκτρικά φωτάκια, οι προνοητικοί είχαν και έναν κουβά νερό κάτω από το δέντρο, για τον κίνδυνο πυρκαγιάς...

Το χριστουγεννιάτικο δέντρο.

Όπως προαναφέραμε το χριστουγεννιάτικο δέντρο εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη Γερμανία, στο τέλος του 16ου και στις αρχές του 17ου αιώνα. Έως τις αρχές του 19ου αιώνα δεν ήταν διαδεδομένο ευρέως - τοποθετούνταν μόνο στις εκκλησίες. Μερικές φορές μάλιστα, οι εκκλησίες επέβαλαν και την πληρωμή εισιτηρίου σε όσους ήθελαν να το δουν. Το δέντρο είναι αειθαλές, και συμβολίζει τη ζωή που "πεθαίνει" το χειμώνα. Ο δυτικότροπος τρόπος ζωής, εξαπλώθηκε και στην Ελλάδα, και ελαχιστοποίησε την παρουσία του χριστουγεννιάτικου Ελληνικού Συμβόλου, το γνωστό "καραβάκι" που για χρόνια στόλιζε τις πλατείες σε κάθε πόλη και γωνιά της Ελληνικής Επικράτειας.

Η Γαλοπούλα.

Στην Ευρώπη, υπήρχε παλαιότερα η συνήθεια να μαγειρεύουν μεγάλα πουλιά για το γιορτινό γεύμα. Προτιμούσαν τους φασιανούς, τις χήνες και τα παγόνια. Όταν, όμως δοκίμασαν τη γαλοπούλα, την καθιέρωσαν ως το κατεξοχήν χριστουγεννιάτικο γεύμα. Στις αρχές του 19ου αιώνα, στο Νόρφολκ της Αγγλίας οι πτηνοτρόφοι έλυσαν το πρόβλημα της μεταφοράς της γαλοπούλας ως εξής: έβαζαν τα πουλιά να διανύουν πάνω από 100 χιλιόμετρα σε μια εβδομάδα για να φτάσουν στην πρωτεύουσα.Κι επειδή τα ποδαράκια τους δεν είναι φτιαγμένα για πεζοπορία, τους φορούσαν ειδικά καλύμματα ή τα βουτούσαν σε πίσσα, για να σκληρύνουν!Στο Περού, το αγαπημένο φαγητό είναι η καρδιά ταύρου στα κάρβουνα, με πολλά μπαχαρικά και ξύδι.

Οι Μάγοι και πόσοι ήταν;

Η παράδοση αναφέρει άλλοτε δύο και άλλοτε περισσότερους.

Τον αριθμό "τρεις" τον ανέφερε ο Πάπας Λέων τον 5ο αιώνα,

ο οποίος, όπως και ο Ωριγένης, τον καθόρισε από τα τρία δώρα που προσφέρθηκαν στον Ιησού Χριστό, το χρυσό, το λιβάνι, και τη σμύρνα. Τα ονόματα των Μάγων είναι: Βαλτάσαρ, Κάσπαρ, και Μελχιόρ. Στις απεικονίσεις των Μάγων, ο Κάσπαρ, ο γεροντότερος και σχεδόν πάντοτε με γενειάδα, είναι ο πρώτος, ο Μελχιόρ, πάντα νέος και χωρίς γενειάδα, είναι δεύτερος, ενώ ο Βαλτάσαρ απεικονίζεται πάντα πολύ μελαχρινός ή μαύρος και έρχεται τρίτος κατά σειρά.

Η 25η Δεκεμβρίου, ως ημέρα εορτασμού των Χριστουγέννων;

Επειδή οι πρώτοι χριστιανοί ήταν εκτός νόμου στη Ρώμη - δεν επιτρέπονταν να συναντιούνται ή να εκκλησιάζονται - μαζεύονταν στις κατακόμβες, όπου τελούσαν και τις θρησκευτικές γιορτές τους. Οι διωγμοί που υφίσταντο ήταν τρομεροί. Έτσι, αποφάσισαν να γιορτάζουν τα Χριστούγεννα στις 25 Δεκεμβρίου, την περίοδο δηλαδή που οι Ρωμαίοι ήταν απασχολημένοι με τα Σατουρνάλια. Η 25η Δεκεμβρίου καθιερώθηκε ως ημέρα εορτασμού των Χριστουγέννων για πρώτη φορά στη Ρώμη, περίπου στα μέσα του 4ου αιώνα μ.Χ. Την εποχή του Ιουστινιανού, τον 6ο αιώνα, ο εορτασμός των Χριστουγέννων στις 25 Δεκεμβρίου εξαπλώθηκε σχεδόν σε όλη την Ανατολή.

Πως προέκυψαν τα δώρα και ο "Σάντα Κλάους";

Η ανταλλαγή δώρων ανάγεται στην εποχή των Ρωμαϊκών εορτών.Οι Ρωμαίοι έδιναν δώρα ο ένας στον άλλο, καθώς και στους φτωχούς. Το σύγχρονο σύμβολο της εμπορευματοποίησης των Χριστουγέννων είναι ο Σάντα-Κλάους, ο οποίος λανθασμένα παρομοιάζεται στη σημερινή Ελλάδα με τον Αϊ - Βασίλη. Η "γενεαλογική" προέλευση του δυτικού Σάντα-Κλάους είναι ο Άγιος Νικόλαος, ο Επίσκοπος Μύρωνος-Λυκίας του 4ου μ.Χ. αιώνα ονομαστός για την αρετή και την φιλανθρωπία του, και φύλακας άγγελος των παιδιών και των ναυτικών.

Με την ελπίδα το μήνυμα των Χριστουγέννων για αγάπη, αλληλεγγύη, ισότητα να εγκατασταθεί στις ψυχές όλων μας και να γίνει τρόπος ζωής και προσφοράς προς τον πλησίον μας, σας Ευχόμαστε Ολόψυχα ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ με υγεία, χαρά, δημιουργία και ευτυχία.

Επιμέλεια: Χρυσούλα Χαρδαβέλα