Μαθητές: Oι σύγχρονοι Είλωτες

Ποιες μπορεί να είναι οι επιπτώσεις σε ένα υπερφορτωμένο από τις δραστηριότητες, αλλά και από τα όνειρα των γονέων του, παιδί;

Η ώρα είναι 5 και μισή το πρωί. Το ξυπνητήρι χτυπά και μια αγουροξυπνημένη μητέρα, ξυπνά το γιο της. Ανοίγει την τηλεόραση, καθώς του ετοιμάζει ένα ποτήρι γάλα, ενώ το παιδί, βάζει τα βιβλία και τα τετράδιά του σε ένα σακίδιο  παράλληλα δε, σε ένα δεύτερο βάζει το μαγιό, την πετσέτα και το σκουφάκι του. Βλέπετε, στις 6 , πρέπει να είναι στο κολυμβητήριο για τη πρωινή του προπόνηση και αμέσως μετά να πάει στο σχολείο. Η τηλεόραση παίζει ένα τηλεοπτικό σποτ ενός energy drink… Τυχαίο; Ότι νομίζετε…

Μετά το σχολείο βέβαια, το πρόγραμμα έχει διάβασμα για την επόμενη μέρα, απογευματινή προπόνηση πάλι στο κολυμβητήριο και επιπλέον, τις Δευτέρες και τις Τετάρτες καράτε και Γερμανικά, Τρίτες σκάκι και κιθάρα, Πέμπτες μόνο κιθάρα, τις Παρασκευές σκάκι…
Οι επιπτώσεις σε ένα υπερφορτωμένο από δραστηριότητες και όνειρα των γονέων του, παιδί;
Στο σύγχρονο ανταγωνιστικό περιβάλλον – παρά την κρίση-  τα σημερινά παιδιά καλούνται όχι μόνο να φορτώνονται με δραστηριότητες αλλά και να αριστεύουν σε όλες.  Η υπερβολική εξάντλησή τους, όμως, δεν είναι η μοναδική συνέπεια του επιβαρυμένου προγράμματός τους.
Και καθώς η πίεση για καλές επιδόσεις σε όλα αυξάνει μήνα με το μήνα και χρόνο με το χρόνο, τα παιδιά αρχίζουν να νοιώθουν  κυριολεκτικά εξαντλημένα. Όμως μέχρι πόσο; Και ποιες μπορεί να είναι οι επιπτώσεις σε ένα υπερφορτωμένο από δραστηριότητες και όνειρα των γονέων του, παιδί;
Μερικά από τα κατωτέρω συμπτώματα, θα πρέπει να μας κάνουν να σκεφτούμε:

• Αδιαφορία. Λογικό επακόλουθο … Το σκάκι για παράδειγμα που με ενθουσιασμό επέλεξε να κάνει το παιδί της ιστορίας μας, παύει να το ενθουσιάζει τόσο. Η απόδοσή του πέφτει. Κάθε Τρίτη απόγευμα, δεν πηγαίνει στο μάθημα με τη ζωντάνια της αρχής. Να προσθέσουμε σε αυτό και το δικό μας σχετικό άγχος, ιδίως αν το παιδί του γείτονα συνεχίζει ακάθεκτο να κάνει το ένα ματ μετά το άλλο!
• Ατονία. Δείχνει σημάδια υπνηλίας όλο και πιο συχνά, ενώ πριν έσφυζε από ζωτικότητα; Μήπως παραπονιέται για αδυναμία, πονοκεφάλους ή στομαχόπονους; Μήπως όλα αυτά οφείλονται στο ότι μερικά γεύματά του είναι βιαστικά λόγω έλλειψης χρόνου ή και λόγω της έντασης που έχει να τα προλάβει όλα και μάλιστα καλά ; Μην ξεχνάτε ότι τα μικρά παιδιά αδυνατούν να εκφράσουν τα συναισθήματα τους λεκτικά και άρα παρουσιάζουν σωματικά συμπτώματα.
• Δουλειές του … ποδαριού. Σε κάποια χρονική στιγμή, αρχίζουν να έρχονται αρνητικά μηνύματα από το σχολείο.Oι χαμηλές σχολικές επιδόσεις  ενδέχεται να είναι το αποτέλεσμα πολλών εξωσχολικών δραστηριοτήτων που μειώνουν τον χρόνο  διαβάσματος του…   Αν δε αυτό συνδυαστεί με πτώση της επίδοσής του και στις εξωσχολικές του δραστηριότητες, πρέπει να θορυβηθούμε.   Μην εκπλαγούμε δε, αν διαπιστώσουμε πως το παιδί, μετά από τόση πίεση που νοιώθει, αποφασίζει το ίδιο, να μετριάσει τις προσπάθειές του ή και να αρνείται την συνέχεια τους, μήπως και οι γονείς του μετριάσουν το βεβαρημένο του πρόγραμμα.
• Μα τι του λείπει; Σχεδόν κάθε μέρα, υπάρχει κάτι να κάνει, είτε υποχρεωτικό (όπως το σχολείο και το διάβασμα) είτε κάτι που τις περισσότερες φορές του έχει επιβληθεί από τρίτους (κυρίως εμάς τους γονείς). Τι του λείπει λοιπόν; Μήπως ο ελεύθερος χρόνος, να χαζέψει, να αστειευτεί, να χαλαρώσει με τους φίλους του;
• Διάθεση ασανσέρ. Κάθε παιδί,  έχει περιορισμένες δυνατότητες να λειτουργεί κάτω από πίεση. Ταυτόχρονα έχει απόλυτη ανάγκη, να μειώνει κάποιες φορές τις… στροφές της μηχανής του. Έτσι, αν πιεστεί να αναλάβει περισσότερα από όσα μπορεί να διαχειριστεί, επηρεάζεται συναισθηματικά. Αν αυτή η μη διαχειρίσιμη  πίεση συνεχιστεί επί μακρόν, τότε ένα χαρούμενο παιδί, θα μετατραπεί σε ένα δυσκίνητο και ευερέθιστο παιδί. Θα αντιδράσει με επιθετικότητα και θυμό.

Κανείς δεν διαφωνεί πως σαν γονείς θέλουμε το καλό του. Όμως, όπως λένε και οι σοφοί, ο κόσμος είναι γεμάτος καλές προθέσεις. Η πράξη όμως έχει σημασία. Το να υπερφορτώσουμε τα παιδιά μας με δραστηριότητες και απαιτήσεις αριστείας σε όλα, μπορεί να τα οδηγήσει σε μια κατάσταση  τρομερής εξάντλησης, πίεσης και άγχους. Σε μια κατάσταση που τελικά τα παιδιά μας στη πραγματικότητα, δεν θα είναι ικανά για τίποτα.
Πώς μπορούμε να διορθώσουμε τη κατάσταση;

• Καλές είναι οι εξωσχολικές δραστηριότητες, αλλά πρέπει να γίνονται οργανωμένα, με μέτρο και ισορροπίες. Οι γονείς πρέπει να φροντίζουμε να υπάρχει και χρόνος για όσες δραστηριότητες θέλει να κάνει το ίδιο το παιδί. Δραστηριότητες που το διασκεδάζουν και δεν το πνίγουν.
• Δεν είναι ανάγκη το παιδί να κάνει αυτά που ενθουσιάζουν  μόνο εμάς και να προβάλλουμε τις δικές μας ανεκπλήρωτες επιθυμίες. Το μόνο που καταφέρνουμε είναι να δημιουργούμε παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση μιας και συνηθίζουν από μικρή ηλικία να μην συμμετέχουν σε θέματα που τα αφορούν άμεσα.
• Οι δραστηριότητες είναι προφανώς σημαντικές. Όμως όλα τα παιδιά δεν είναι τα ίδια. Κάποια είναι απολύτως οργανωτικά και μπορούν να διαχειριστούν πληθώρα πραγμάτων, την ίδια στιγμή που άλλα, είναι πιο χαλαρά προτιμώντας η ζωή τους να είναι σε ρυθμούς πιο χαλαρούς.. Με άλλα λόγια, δεν θα πρέπει να οργανώνουμε το πρόγραμμα των παιδιών μας με βάση τα πρότυπα άλλων παιδιών που υπάρχουν ή φανταζόμαστε πως υπάρχουν και θέλουμε και το παιδί μας να τους μοιάσει. Αντίθετα, θα πρέπει να το οργανώνουμε με βάση τα χαρακτηριστικά του δικού μας παιδιού.
• Μην ξεχνάμε, πως κάθε παιδί είναι ένας ακατέργαστος θησαυρός. Με κατάλληλους χειρισμούς θα λάμψει.

H Χαρά Καραμήτσου, Παθολόγος Λόγου – Λογοπεδικός M.R.C.S.L.T, είναι μέλος του Βρετανικού Συλλόγου θεραπευτών Λόγου και Ομιλίας (Μ.R.C.S.L.T), του Πανελλήνιου Συλλόγου Λογοπεδικών-Λογοθεραπευτών (ΠΣΛ) και μέλος του Βρετανικού Συμβουλίου Επαγγελμάτων Υγείας (HCPC).

ygeiamou.gr
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι