Η εκπαιδευτική σπουδαιότητα του καλοκαιριού είναι ίση με αυτή της σχολικής χρονιάς

Κάτι για τις παιδικές καλοκαιρινές διακοπές μας

«Ο κόσμος αυτός με συγκινεί βαθιά όχι γιατί είναι ο κόσμος της παιδικής μου ηλικίας-δεν ήταν άλλωστε αποκλειστικά-αλλά γιατί είναι ο κόσμος των αγαπημένων μου ανθρώπων, των ανθρώπων που με αγάπησαν και τους αγάπησα πολύ. Το σκέφτομαι πάντα με συγκίνηση αλλά δεν το νοσταλγώ. Υπάρχει συγκίνηση χωρίς νοσταλγία, ίσως μάλιστα έτσι να είναι πιο αδρή.» 

Σταύρος Ζουμπουλάκης

Ήταν τέλη Ιουνίου, άντε αρχές Ιουλίου, όταν είχαμε τελειώσει οι μικροί τις απογευματινές δραστηριότητες και οι μεγάλοι ολοκλήρωναν τις τελευταίες δουλειές τους. 

Περιμέναμε ιδρωμένοι, χαζεύοντας τηλεόραση-όσο δε βλέπαμε όλη την υπόλοιπη χρονιά-, να ακούσουμε τη μαγική φράση πως «αύριο φεύγουμε» για να ετοιμαστούμε. Και ένα ωραίο πρωί ξεκινάγαμε για τις καλοκαιρινές διακοπές. 

«Είναι η πιο όμορφη αρχή που μπορούσε να φανταστεί κανείς για τη ζωή» αναφέρει για αυτό το ίδιο ξεκίνημα η Βιρτζίνια Γουλφ.

Γεμίζαμε τα πάντα σε ένα αμάξι και επιστρέφαμε το ίδιο φορτωμένοι τις τελευταίες μέρες του Αυγούστου. Προσπαθώ να σκεφτώ πως χώραγαν όλα τα πράγματα μίας πενταμελούς οικογένειας σε ένα αμάξι μεσαίου μεγέθους. 

Πως ρούχα, ποδήλατα, τζάτζαλα και μάτζαλα χώνονταν μαγικά και στο τελευταίο ελεύθερο χώρο σε καπό και οροφή. Και μην φανταστείτε κάποια μακρινή, ασπρόμαυρη δεκαετία αλλά την εύρωστη δεκαετία του ’90. Αλλά αυτό που έρχεται είναι όχι τα πράγματα που ξεχείλιζαν από τις τριχιές αλλά η διάθεση όλων. 

Αν κάποιος δεν χώραγε, σίγουρα θα ερχόταν και με τα πόδια.

Αυτούς τους δύο μήνες ήταν η ανταμοιβή για όλη τη χρονιά. 

Ο Ιούλιος μας έβρισκε σε ένα μικρό παραθαλάσσιο σπίτι ενός γειτονικού νομού. Οι ρυθμοί χαλάρωναν ευθύς και οι μέρες μεγάλωναν. Με τη λογική της ασχολίας φαίνονταν κυριολεκτικά δίχως τέλος. Ανταμώναμε με φίλους από άλλες πόλεις και ξεκινάγαμε να κάνουμε με κέφι διάφορα πέρα από παιχνίδι και μπάνια. Έκδοση εφημερίδας, κυνήγι θησαυρού, γνωριμία με συνομήλικους από άλλες χώρες. 

Το απόγευμα σήμαινε Μ-Π-Α-Λ-Α. Μπάλα μέχρι να σπάσει κάποιος το πόδι του ή η ίδια η φύση να σφυρίξει τη λήξη όταν το σκοτάδι σκεπάσει τα πάντα.

Από μικροί είχαμε ξεχωρίσει πως διακοπές ήταν κάτι διαφορετικό. Άλλωστε οι διακοπές προέρχονται από τη λέξη διακοπή. Και διακοπή σημαίνει αποκοπή από την καθημερινότητα. 

Ό,τι χρειαζόμασταν υπήρχε στην κοντινή πόλη. Δεν γυρνάγαμε πίσω πέρα αν προέκυπτε κάτι εξαιρετικά σοβαρό.

Όχι κάθε τρεις και λίγο να επιστρέφεις στα τσιμέντα γιατί έχεις ξεχάσει είτε ένα ρούχο είτε ένα ταψί. Αν μπορείς δε να αποφύγεις και τους ανθρώπους που σου την υπενθυμίζουν τόσο το καλύτερο. 

Όχι για να κρυφτείς απλά να χαλαρώσεις. Να ακούσεις τα γελοία βάσανα αγνώστων παραθεριστών και τα δικά σου μικροπροβλήματα να πάρουν τις πραγματικές τους διαστάσεις.

Θεωρώ την εκπαιδευτική σπουδαιότητα του καλοκαιριού ίση με αυτή της σχολικής χρονιάς. 

Αυτό το θερινό non formal education έχει τεράστια αξία. Και αν κάποιος το θεωρήσει υπερβολή σίγουρα θα συμφωνήσει πως είναι μία απαραίτητη παύση για να απορροφήσει το παιδί όλη τη χρονιά. Να φιλτράρει όλα αυτά που τον βομβάρδισαν μέσα στη σχολικό έτος. Και αυτό μπορεί να γίνει παντού πέρα από τα τσιμέντα. Η ελληνική ακτογραμμή είναι τεράστια. 

Σπίτια και τροχόσπιτα μπορούν να βρεθούν δίπλα στη θάλασσα με μικρό κόστος. Φιλόξενες θείες μπορούν να υποδεχτούν τα παιδιά σε κάθε απομακρυσμένο χωριό που ξανανιώνει τις μέρες του Καλοκαιριού. Συγγενείς με παιδιά μπορούν να φιλοξενήσουν παιδιά συγγενών και φίλων. 

Κατασκηνώσεις δε υπάρχουν για όλα τα γούστα. Του δήμου για αυτούς που δουλεύουν εντός των τειχών, Χριστιανικές, πιο κοσμικές αλλά και πιο κοντά στη φύση όπως αυτές των προσκόπων και των οδηγών. Διαφορετικά ερεθίσματα που επιλέγει να δώσει ο καθένας στο παιδί του και που αυτό θα επιλέξει να κρατήσει για τη συνέχεια. Kαι για τους μεγαλύτερους εθελοντικά προγράμματα σε όποιο τομέα θέλουν σε κάθε γωνιά της Ευρώπης και του κόσμου με πολλές φορές καλυμμένα και τα έξοδα μεταφοράς πέρα από τη διατροφή και τη διαμονή. Με σκοπό οι νέοι να δουν πέρα από τη μύτη τους και να ανακαλύψουν τη γλώσσα κάποτε που ήταν κοινή για όλους τους ανθρώπους.

Αλλά κυρίως να δουν το φυσικό ημερολόγιο που δέσποζε για αιώνες πριν η τεχνολογία το καταργήσει. Πως ο άνθρωπος είναι προορισμένος να ξυπνάει πρωί και να κοιμάται κουρασμένος. Και μπορεί οι μέρες χωρίς αποσπάσεις να γίνουν μέρες δίχως τέλος.

Στο χέρι των γονέων είναι να επιλέξουν αν τα παιδιά θα μεγαλώνουν σαν τα καλαμπόκια κάθε καλοκαιρινό βράδυ ή θα βλέπουν για 68η φορά τις τουλάχιστον μέτριες-στους καιρούς της hbo-ελληνικές σειρές. Αποφεύγοντας να γίνουν τίποτα μικρομέγαλα που επαναλαμβάνουν τις ατάκες της τηλεοπτικής ραστώνης. 

Τα μακρόσυρτα καλοκαιρινά μεσημέρια το παιδί πρέπει να τα θυμάται με τις καλύτερες αναμνήσεις και όχι με το τηλεκοντρόλ στο χέρι.

Και τότε θα διαβούν πλήρης τα χωράφια με τη σίκαλη. Και ίσως αυτή η περίοδος τους διαμορφώσει. Όπως τον γράφων η Ηλειακή ακτογραμμή με τα αυθαίρετα που κάποιοι μικρόψυχοι τα ενοχοποίησαν τον περσινό Ιούλιο. Όπως τα Βουρλά τον Γιώργο Σεφέρη που το καλοκαιρινό του σπίτι τον μαγνητίζει, τον μαγεύει, τον ακολουθεί, τον πνίγει με μνήμες. Όπως το Σεντ Άιβς για τη Βιρτζινία Γουλφ. Εκεί που είναι φως, ζέστη, αισθησιασμός, χρώματα. Όπως όλοι όσοι θυμόμαστε αυτό το πρωινό ξύπνημα δίπλα στη θάλασσα.

Γράφει ο Δημήτρης Μακρίδης

Μικροπράγματα
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι