Ποιες είναι οι επιπτώσεις της έκθεσης των εφήβων στην πορνογραφία.
από Ευφροσύνη Αλεβίζου Δρ. Αναπτυξιακής Ψυχολογίας – Ψυχοθεραπεύτρια
Για τους γονείς των σημερινών εφήβων η έκθεση σε πορνογραφικό υλικό σήμαινε το ξεφύλλισμα ενός περιοδικού όπως το Playboy ή το Penthouse που πρόσφεραν φαντασίωση μέσα από τη γυμνή φωτογραφία.
Οι μεγαλύτεροι έφηβοι μπορεί και να είχαν πάει κάποιες φορές σε κινηματογράφο που έπαιζε έργα σεξ ή να είχαν νοικιάσει βιντεοταινίες να δουν μόνοι τους ή μαζί με φίλους, όταν οι γονείς έλειπαν.
Αυτού του είδους η έκθεση στην πορνογραφία μας φαίνεται σήμερα “αθώα” σε σύγκριση με το υλικό στο οποίο μπορεί να έχει πρόσβαση ο έφηβος του σήμερα.
Ας δούμε με μια ματιά τα δεδομένα που μας δίνει η έρευνα για την έκθεση των εφήβων στην πορνογραφία:
Σύμφωνα με διεθνείς έρευνες, το 56% των αγοριών και το 40% των κοριτσιών έχουν δει πορνό στο διαδίκτυο πριν την ηλικία των 16 ετών. Ακόμα, 9 στα 10 αγόρια και 6 στα 10 κορίτσια έχουν εκτεθεί σε πορνογραφικό υλικό μέσω του διαδικτύου πριν την ηλικία των 18.
Για ποιους λόγους οι έφηβοι αναζητούν το πορνό;
Οι έφηβοι ψάχνουν πορνογραφικό υλικό από περιέργεια, για να διεγερθούν, για να αποκτήσουν πληροφόρηση για το σεξ, για να ενταχθούν σε ομάδα συνομήλικων ή μεγαλύτερων παιδιών που έχει τέτοιου είδους ενδιαφέροντα, για να αυξήσουν το γόητρό τους στις ομάδες των συνομηλίκων προβάλλοντας μια εικόνα έμπειρου, γνώστη και cool ατόμου.
Ας δούμε τώρα τι επιπτώσεις μπορεί να έχει η έκθεση των εφήβων στην πορνογραφία.
Και για τα νεαρά κορίτσια μπορεί να προκύψει ανασφάλεια για την εικόνα σώματος και – μέσω της σύγκρισης με τα άτομα που βλέπουν- αμφιβολία για το αν μπορούν να ανταποκριθούν σε μη ρεαλιστικές ή ακόμα και μη φυσιολογικές σεξουαλικές πρακτικές.
Τα αγόρια μπορεί να εσωτερικεύουν τον ρόλο του αποστασιοποιημένου, συναισθηματικά αμέτοχου και σκληρού εραστή.
Τα κορίτσια μπορεί να εσωτερικεύουν το ρόλο της υποταγής στις επιθυμίες των άλλων. Αγόρια και κορίτσια διαμορφώνουν έναν φαντασιωσικό κόσμο που προσδοκά την εμφάνιση, το ντύσιμο και τους μανιερισμούς των πρωταγωνιστών σε πορνοταινίες με καταστροφικές επιπτώσεις για την καλλιέργεια ενός υγιούς αισθησιασμού.
Μέσω της έκθεσης στο πορνό και τα δύο φύλα διαμορφώνουν μια ηθική για το σεξ που αποδέχεται ως φυσιολογικούς ρόλους για τα δύο φύλα τους ρόλους εξουσίας και υποταγής, που ομαλοποιεί την βία και τον εξαναγκασμό, υποβαθμίζει την ανάγκη για συναίνεση, αλλά και την ανάγκη για συναισθηματική οικειότητα, αμοιβαίο σεβασμό και φροντίδα ως συστατικά της σεξουαλικής έκφρασης.
Η συστηματική έκθεση των εφήβων στο πορνό έχει σοβαρές επιπτώσεις σε συναισθηματικό επίπεδο.
Οι έφηβοι βασανίζονται από συναισθήματα αμφιθυμίας γιατί, ενώ διεγείρονται, ταυτόχρονα δεν τους αρέσει αυτό που βλέπουν και έτσι αναπτύσσουν συναισθήματα ντροπής και ενοχής τα οποία συνδέονται με την έκφραση της σεξουαλικότητας.
Σε βάθος χρόνου, η συστηματική έκθεση σε πορνογραφικό υλικό μπορεί να οδηγήσει σε απομόνωση, απόσυρση και δυσκολία ή αδυναμία εμπλοκής σε σχέσεις.
Κατά τη γνώμη μου, δεν χρειάζεται η προσέγγιση της πορνογραφίας να διαφοροποιηθεί από την συνολικότερη προσέγγιση της σεξουαλικότητας.
Τι εννοώ με αυτό;
Εννοώ ότι ενώ δεν υπάρχει μια και μόνη συνταγή για την κάθε οικογένεια, τα συστατικά είναι τα ίδια: ανοιχτή επικοινωνία με όρους αμοιβαίου σεβασμού, προσέγγιση χωρίς κριτική με στόχο την κατανόηση του κόσμου του εφήβου και των ιδιαίτερων αναζητήσεών του και ενθάρρυνση υγιών μοτίβων έκφρασης μέσω της δικής μας στάσης ζωής.
Μιλάμε σε συστηματική βάση με αφορμές από την καθημερινότητα και τις σχέσεις και όχι επίσημα και στοχευμένα με τη μορφή «κηρύγματος».
Δεν ξεχνάμε ότι περισσότερο από τα λόγια μας αποτελούμε πρότυπο για τα παιδιά μας μέσα από τη συμπεριφορά και τη στάση ζωής μας σε σημαντικά ζητήματα.
Έτσι, μεταδίδουμε από μικρή ηλικία στα παιδιά μας το μήνυμα για το τι θεωρούμε αποδεκτό στους ρόλους και τις σχέσεις των δύο φύλων. Είναι αυτονόητο ότι η στάση ζωής που δίνει αξία στον αμοιβαίο σεβασμό, την ισοτιμία και την αμοιβαία φροντίδα δεν διαφοροποιείται σε επίπεδο σεξουαλικής έκφρασης.
efiveia
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι
από Ευφροσύνη Αλεβίζου Δρ. Αναπτυξιακής Ψυχολογίας – Ψυχοθεραπεύτρια
Οι μεγαλύτεροι έφηβοι μπορεί και να είχαν πάει κάποιες φορές σε κινηματογράφο που έπαιζε έργα σεξ ή να είχαν νοικιάσει βιντεοταινίες να δουν μόνοι τους ή μαζί με φίλους, όταν οι γονείς έλειπαν.
Αυτού του είδους η έκθεση στην πορνογραφία μας φαίνεται σήμερα “αθώα” σε σύγκριση με το υλικό στο οποίο μπορεί να έχει πρόσβαση ο έφηβος του σήμερα.
Στην εποχή μας, λόγω της ραγδαίας εξέλιξης της τεχνολογίας και της κυριαρχίας του διαδικτύου στην καθημερινότητά μας, ο μέσος έφηβος μπορεί να έχει απεριόριστη πρόσβαση σε πορνογραφικό υλικό οπουδήποτε και οποιαδήποτε στιγμή πατώντας ένα κουμπί στον υπολογιστή ή στο κινητό του.Η ευκολία στην πρόσβαση δεν συνιστά μόνο ποσοτική διαφορά σε σχέση με το πρόσφατο σχετικά παρελθόν, αλλά και τεράστια ποιοτική διαφορά με την έννοια ότι το πορνογραφικό υλικό στο οποίο έχει πρόσβαση ο/η έφηβος σήμερα μπορεί να είναι ακραία ανάρμοστο, απρεπές, χυδαίο και αισχρό.
Ο έφηβος του σήμερα έχει πρόσβαση σε πορνογραφικό υλικό που διαστρεβλώνει την έννοια του σεξ ως ανθρώπινη έκφραση, τόσο σε επίπεδο σωματικό, όσο και σε επίπεδο συναισθημάτων και σχέσεων μεταξύ των δύο φύλων.Από αναπτυξιακή σκοπιά, η παιδική ηλικία και η εφηβεία είναι η κατεξοχήν περίοδος της ζωής κατά την οποία ο εγκέφαλος αναδιοργανώνεται διαρκώς δημιουργώντας νέες διασυνδέσεις μεταξύ των νευρώνων.
Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι ο εγκέφαλος του παιδιού και του εφήβου στην κυριολεξία διαμορφώνεται μέσω της εμπειρίας. Κατ’ επέκταση, η εμπειρία αυτής της κρίσιμης φάσης της ζωής συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην προσωπικότητα και τις επιλογές κατά την ενήλικη ζωή.Είναι ιδιαίτερα σημαντικό λοιπόν να υποστηρίξουμε τον έφηβο στο να διαμορφώσει ένα υγιές γνωστικό και συναισθηματικό υπόβαθρο όσο αφορά την έκφραση της σεξουαλικότητας.
Οτιδήποτε μαθαίνει ο /η έφηβος για το σεξ διαμορφώνει τις αντιλήψεις και τις πράξεις του στο παρόν και στο μέλλον. Και φυσικά αυτό στο οποίο εκτίθεται δεν μπορεί να ακυρωθεί αυτόματα.Ο/η έφηβος που εκτίθεται συστηματικά στην πορνογραφία, θα πρέπει συνειδητά να επιλέξει να τροποποιήσει τον φαντασιωσικό του κόσμο και τις αντιλήψεις του για τις σχέσεις προκειμένου να σχετιστεί με ισότιμους όρους στην ενήλικη ζωή του.
Ας δούμε με μια ματιά τα δεδομένα που μας δίνει η έρευνα για την έκθεση των εφήβων στην πορνογραφία:
Σύμφωνα με διεθνείς έρευνες, το 56% των αγοριών και το 40% των κοριτσιών έχουν δει πορνό στο διαδίκτυο πριν την ηλικία των 16 ετών. Ακόμα, 9 στα 10 αγόρια και 6 στα 10 κορίτσια έχουν εκτεθεί σε πορνογραφικό υλικό μέσω του διαδικτύου πριν την ηλικία των 18.
Στην Ελλάδα, ένα μεγάλο ποσοστό εφήβων έχει εκτεθεί σε πορνογραφικό υλικό, είτε ψάχνοντας στο διαδίκτυο σκόπιμα, είτε τυχαία.Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την έρευνα «Παιδιά και Διαδίκτυο στην Ελλάδα: Ευκαιρίες και Κίνδυνοι» που πραγματοποιήθηκε σε 775 μαθητές 9 έως 18 ετών από 24 σχολεία της Αττικής (στο πλαίσιο του προγράμματος EU Kids Οnline) και δημοσιεύτηκε στο Βήμα στις 27-03-2013, το 44% των μεγαλύτερων σε ηλικία αγοριών και το 28% των μεγαλύτερων σε ηλικία κοριτσιών έχουν συναντήσει πορνογραφικό υλικό στο Ίντερνετ τυχαία, ενώ το 56,5% των αγοριών και το 11% των κοριτσιών επειδή το αναζητούσαν σκόπιμα.
Για ποιους λόγους οι έφηβοι αναζητούν το πορνό;
Οι έφηβοι ψάχνουν πορνογραφικό υλικό από περιέργεια, για να διεγερθούν, για να αποκτήσουν πληροφόρηση για το σεξ, για να ενταχθούν σε ομάδα συνομήλικων ή μεγαλύτερων παιδιών που έχει τέτοιου είδους ενδιαφέροντα, για να αυξήσουν το γόητρό τους στις ομάδες των συνομηλίκων προβάλλοντας μια εικόνα έμπειρου, γνώστη και cool ατόμου.
Συχνά, παρέες εφήβων αναζητούν και βλέπουν μαζί ταινίες πορνό επιδιώκοντας να ενισχύσουν τους μεταξύ τους δεσμούς και τη διαφοροποίησή τους από τους ενήλικες.Σε ορισμένες περιπτώσεις η συστηματική αναζήτηση πορνογραφικού υλικού συνδυάζεται και με αυτοκαταστροφικές ή και παραβατικές συμπεριφορές και μπορεί ταυτόχρονα να αντικατοπτρίζει απουσία οριοθέτησης και στοργικών, υποστηρικτικών οικογενειακών δεσμών ή και άλλα σοβαρά οικογενειακά προβλήματα.
Ας δούμε τώρα τι επιπτώσεις μπορεί να έχει η έκθεση των εφήβων στην πορνογραφία.
Η επίδραση της πορνογραφίας στους εφήβους είναι διαβρωτική καθώς διαμορφώνει την ηθική και τις προσδοκίες τους για το σεξ. Ειδικότερα, για τα νεαρά αγόρια μπορεί να προκύψουν αμφιβολίες για το σώμα και την εικόνα τους.Μπορεί να συγκρίνουν τη σωματική τους διάπλαση και το μέγεθος του πέους τους με αυτά που βλέπουν σε ταινίες πορνό, να αισθάνονται άσχημα για το σώμα τους και να αναπτύσσουν αίσθημα μειονεξίας.
Ακόμα, οδηγούνται στην εσωτερίκευση της αντίληψης για το σεξ ως επίδειξη ανδρισμού, με αποτέλεσμα να αναπτύσσουν άγχος επίδοσης και προσδοκίες για μη ρεαλιστικές επιδόσεις και σεξουαλικές πρακτικές.Αυτές οι παραμορφωμένες αντιλήψεις για το σεξ και οι άστοχες συγκρίσεις μπορεί να οδηγήσουν στο μέλλον στην εμφάνιση ψυχοσεξουαλικών δυσλειτουργιών, καταθλιπτικής συμπτωματολογίας και αγχώδους διαταραχής.
Και για τα νεαρά κορίτσια μπορεί να προκύψει ανασφάλεια για την εικόνα σώματος και – μέσω της σύγκρισης με τα άτομα που βλέπουν- αμφιβολία για το αν μπορούν να ανταποκριθούν σε μη ρεαλιστικές ή ακόμα και μη φυσιολογικές σεξουαλικές πρακτικές.
Τα αγόρια μπορεί να εσωτερικεύουν τον ρόλο του αποστασιοποιημένου, συναισθηματικά αμέτοχου και σκληρού εραστή.
Τα κορίτσια μπορεί να εσωτερικεύουν το ρόλο της υποταγής στις επιθυμίες των άλλων. Αγόρια και κορίτσια διαμορφώνουν έναν φαντασιωσικό κόσμο που προσδοκά την εμφάνιση, το ντύσιμο και τους μανιερισμούς των πρωταγωνιστών σε πορνοταινίες με καταστροφικές επιπτώσεις για την καλλιέργεια ενός υγιούς αισθησιασμού.
Μέσω της έκθεσης στο πορνό και τα δύο φύλα διαμορφώνουν μια ηθική για το σεξ που αποδέχεται ως φυσιολογικούς ρόλους για τα δύο φύλα τους ρόλους εξουσίας και υποταγής, που ομαλοποιεί την βία και τον εξαναγκασμό, υποβαθμίζει την ανάγκη για συναίνεση, αλλά και την ανάγκη για συναισθηματική οικειότητα, αμοιβαίο σεβασμό και φροντίδα ως συστατικά της σεξουαλικής έκφρασης.
Η συστηματική έκθεση των εφήβων στο πορνό έχει σοβαρές επιπτώσεις σε συναισθηματικό επίπεδο.
Οι έφηβοι βασανίζονται από συναισθήματα αμφιθυμίας γιατί, ενώ διεγείρονται, ταυτόχρονα δεν τους αρέσει αυτό που βλέπουν και έτσι αναπτύσσουν συναισθήματα ντροπής και ενοχής τα οποία συνδέονται με την έκφραση της σεξουαλικότητας.
Σε βάθος χρόνου, η συστηματική έκθεση σε πορνογραφικό υλικό μπορεί να οδηγήσει σε απομόνωση, απόσυρση και δυσκολία ή αδυναμία εμπλοκής σε σχέσεις.
Επίσης, αν οι παραστάσεις που έχουν οι έφηβοι παρεκκλίνουν από το φυσιολογικό, αν δηλαδή περιλαμβάνουν βία, σαδομαζοχισμό και βιασμό οι έφηβοι αποκτούν ένα κατώφλι ανοχής ως προς αυτού του είδους τις συμπεριφορές και διαμορφώνουν την ανάλογη ηθική που δικαιολογεί την πρακτική τους.Αυτό το γεγονός ενέχει τον πολύ σοβαρό κίνδυνο της υποβάθμισης της συναίνεσης και του σεβασμού ως προϋποθέσεις για σεξουαλική εμπλοκή και την επιδίωξη σεξουαλικών σχέσεων μέσω εξαναγκασμού και βίας.
Οι έφηβοι που εκτίθενται νωρίς σε πορνογραφικό υλικό είναι πιο πιθανό να εμπλέκονται πρώιμα σε σεξουαλική δραστηριότητα, να αντικειμενοποιούν τη γυναίκα και το ρόλο της, να εσωτερικεύουν το σεξ ως καταναλωτική ανάγκη και όχι ως μέσο σύνδεσης και να υποβαθμίζουν την αξία του συνδυασμού του σεξ με την οικειότητα.Τι μπορούμε λοιπόν να κάνουμε ως γονείς για να προστατεύσουμε τον/την έφηβο από τις επιπτώσεις της πανταχού παρούσας πορνογραφικής βιομηχανίας;
Κατά τη γνώμη μου, δεν χρειάζεται η προσέγγιση της πορνογραφίας να διαφοροποιηθεί από την συνολικότερη προσέγγιση της σεξουαλικότητας.
Τι εννοώ με αυτό;
Εννοώ ότι ενώ δεν υπάρχει μια και μόνη συνταγή για την κάθε οικογένεια, τα συστατικά είναι τα ίδια: ανοιχτή επικοινωνία με όρους αμοιβαίου σεβασμού, προσέγγιση χωρίς κριτική με στόχο την κατανόηση του κόσμου του εφήβου και των ιδιαίτερων αναζητήσεών του και ενθάρρυνση υγιών μοτίβων έκφρασης μέσω της δικής μας στάσης ζωής.
Εννοώ ότι μιλάμε στα παιδιά μας για την σεξουαλικότητα και την έκφρασή της, πάντα με ηλικιακά κατάλληλο τρόπο.Μιλάμε ελεύθερα, ανοιχτά, αυθόρμητα, απλά, ρεαλιστικά και χωρίς συναισθηματική φόρτιση.
Μιλάμε σε συστηματική βάση με αφορμές από την καθημερινότητα και τις σχέσεις και όχι επίσημα και στοχευμένα με τη μορφή «κηρύγματος».
Δεν ξεχνάμε ότι περισσότερο από τα λόγια μας αποτελούμε πρότυπο για τα παιδιά μας μέσα από τη συμπεριφορά και τη στάση ζωής μας σε σημαντικά ζητήματα.
Έτσι, μεταδίδουμε από μικρή ηλικία στα παιδιά μας το μήνυμα για το τι θεωρούμε αποδεκτό στους ρόλους και τις σχέσεις των δύο φύλων. Είναι αυτονόητο ότι η στάση ζωής που δίνει αξία στον αμοιβαίο σεβασμό, την ισοτιμία και την αμοιβαία φροντίδα δεν διαφοροποιείται σε επίπεδο σεξουαλικής έκφρασης.
Με απλά λόγια, ό,τι ισχύει για άλλες πλευρές των οικείων συναισθηματικών σχέσεων, ισχύει και για τη διάσταση της σεξουαλικής έκφρασης.Μαθαίνοντάς το αυτό τα παιδιά και οι έφηβοι, χρησιμοποιούν την κριτική τους ικανότητα όπως αυτή έχει καλλιεργηθεί από την οικογένεια και έτσι είναι σε θέση να διαφοροποιούν μεταξύ υγιών και μη υγιών τρόπων έκφρασης της σεξουαλικότητας.
Το ζητούμενο για το έφηβο είναι να μπορεί μεγαλώνοντας να απορρίψει ο ίδιος την πορνογραφία ως τρόπο έκφρασης και να επιλέγει εναλλακτικές που τον κάνουν να νιώθει καλά για τον εαυτό του και τις σχέσεις του.Στο επόμενο άρθρο μου θα αναφερθώ στις ιδιαιτερότητες ως προς την προσέγγιση του ζητήματος και θα επικεντρώσω στο τι χρειάζεται να κάνουμε ώστε να αποτρέψουμε την συστηματική έκθεση και τον εθισμό των εφήβων στην πορνογραφία, έχοντας ως γνώμονα την πρόληψη και την κατεύθυνση προς υγιείς διεξόδους έκφρασης της σεξουαλικότητας.
efiveia
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι
No comments:
Post a Comment