Ο λιμός της πατάτας (Irish Potato Famine) - Όταν η αριστοκρατία μετέτρεψε έναν λιμό σε γενοκτονία

Είναι αδιανόητο ότι πριν ενάμιση αιώνα ένα εκατομμύριο πολίτες του πλουσιότερου και ισχυρότερου κράτους στον κόσμο πέθαναν από λιμό. 

Όπως είναι επίσης αδιανόητο ότι η κυβέρνησή τους, ενώ ήταν διατεθειμένη να ξοδέψει τεράστια κονδύλια για έναν άσκοπο πόλεμο, αποφάσισε να τους προσφέρει μόνο υποτυπώδη βοήθεια.

Πεινασμένα παιδιά ψάχνουν στα χωράφια για πατάτες
(από IllustratedLondon News, 20 Φεβρουαρίου 1847)

Όμως αυτό ακριβώς συνέβη στα μέσα του 19ου αιώνα κατά τη διάρκεια του «λιμού της πατάτας» στην Ιρλανδία, που ήταν μέρος του τότε παντοδύναμου Ηνωμένου Βασιλείου, του επίκεντρου της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. 

Το Βασίλειο διοικούνταν από κυβέρνηση που αντιπροσώπευε κυρίως τα συμφέροντα της αριστοκρατίας: μόνο ενήλικες άνδρες με περιουσία πάνω από ένα συγκεκριμένο όριο είχαν δικαίωμα ψήφου.

https://www.youtube.com/watch?v=gAnT21xGdSk

Η κατάσχεση της ιρλανδικής γης
Η αριστοκρατία της Αγγλίας λιγουρευόταν τη γη της Ιρλανδίας από τον 11ο αιώνα. Ο αγγλικός στρατός είχε εισβάλει επανειλημμένα στη χώρα για να προωθήσει τα αγγλικά συμφέροντα. 
Ο σφετερισμός της ιρλανδικής γης ολοκληρώθηκε κατά τη διάρκεια του αγγλικού εμφυλίου πολέμου (1642-1651), όταν ο προτεσταντικός στρατός του Όλιβερ Κρόμγουελ εισέβαλε στην Ιρλανδία. 

Οι Άγγλοι νίκησαν τους Ιρλανδούς, κατάσχεσαν σχεδόν όλη τη γη που ανήκε σε καθολικούς και την παραχώρησαν σε όσους είχαν χρηματοδοτήσει τον στρατό του Κρόμγουελ, στους στρατιώτες του και σε Άγγλους, οι οποίοι ήταν ήδη εγκαταστημένοι στη χώρα.

https://www.youtube.com/watch?v=aIYnPsmsmE8

Η Ιρλανδία έγινε μέρος του Ηνωμένου Βασιλείου το 1800, αλλά στην ουσία ήταν μια αποικία πλήρως ελεγχόμενη από την κυβέρνηση στην Αγγλία. 
Όπως είχε σχολιάσει ο Καρλ Μαρξ σε ομιλία του στο Λονδίνο το 1867, «η επικυριαρχία [της Αγγλίας] στην Ιρλανδία ισοδυναμεί με συλλογή ενοικίου για την αγγλική αριστοκρατία».

Μνημείο για τον Μεγάλο Λιμό στο Δουβλίνο

Ο μύκητας και ο λιμός
Το 1845 η διάδοση ενός μύκητα άρχισε να καταστρέφει τις καλλιέργειες πατάτας στην Ιρλανδία. Μέσα στα επόμενα 2 χρόνια, το 80% των καλλιεργειών είχε καταστραφεί.
Οι πατάτες αποτελούσαν τη μοναδική τροφή (μαζί με λίγο γάλα) για περίπου 3 εκατομμύρια φτωχούς Ιρλανδούς, ενώ για άλλα 2-3 εκατομμύρια ήταν το κύριο μέρος της διατροφής τους. 

Η καταστροφή των καλλιεργειών έφερε λιμό στην Ιρλανδία. 

Το 1841 ο πληθυσμός της χώρας ήταν 8,2 εκατομμύρια. Το 1851 είχε μειωθεί στα 6,5 εκατομμύρια: περίπου ένα εκατομμύριο άτομα είχαν πεθάνει από τον λιμό και 500.000 είχαν μεταναστεύσει.

Με τις καλλιέργειες κατεστραμμένες, οι φτωχοί αγρότες και χωρικοί δεν μπορούσαν να θρέψουν τις οικογένειές τους ούτε να πληρώσουν τους γαιοκτήμονες για τα χωράφια και τις καλύβες που νοίκιαζαν από αυτούς.

Η λεπτή γραμμή μεταξύ λιμού και γενοκτονίας
Οι περισσότεροι γαιοκτήμονες αντιμετώπισαν αμείλικτα τους φτωχούς που λιμοκτονούσαν. 

Όχι μόνο έκαναν έξωση σε όσους δεν μπορούσαν να πληρώσουν το νοίκι, αλλά κατέστρεφαν τις στέγες από τις καλύβες, ώστε να μη μπορούν να επιστρέψουν και να βρουν καταφύγιο από το κρύο, το χιόνι και την βροχή.

Έξωση ενοίκων και καταστροφή της στέγης της καλύβας τους
(από Illustrated London News, 16 Δεκεμβρίου 1848)

Η φιλανθρωπική βοήθεια που προσέφερε η βρετανική κυβέρνηση ήταν υποτυπώδης και ανεπαρκής: 

διανομή σούπας σε ένα μικρό ποσοστό των λιμοκτονούντων και χρηματοδότηση της κατασκευής μερικών δρόμων και άλλων έργων υποδομής για να προσφέρουν θέσεις εργασίας. Μολαταύτα, λόγω της ανόδου των τιμών των τροφίμων, όσοι έβρισκαν δουλειά δεν πληρώνονταν αρκετά για να θρέψουν τις οικογένειές τους.

Λόγω της αντιμετώπισής του από τις Αρχές, στην ουσία ο λιμός εξελίχθηκε σε γενοκτονία. Όπως ανέφερε το Illustrated London News στις 15 Δεκεμβρίου 1849, «[...] το Γουέστμινστερ, το κέντρο του πολιτισμού [...] κατέστησε τη μούχλα της πατάτας μέσο αφανισμού [...] των Ιρλανδών». Μέχρι και ο τότε κυβερνήτης της Ιρλανδίας δήλωσε ότι δεν υπήρχε άλλο κράτος στην Ευρώπη το οποίο θα επέμενε τόσο ψυχρά σε μια πολιτική εξόντωσης.

Παρότι πολλοί ιστορικοί διαφωνούν με τη χρήση του όρου «γενοκτονία», ο τρόπος που αντιμετωπίστηκε ο λιμός περιλαμβάνεται στον ορισμό της γενοκτονίας του ΟΗΕ: «[...] επιβάλλοντας σκόπιμα σε ομάδα [ανθρώπων] συνθήκες ζωής που υπολογίζεται ότι θα επιφέρουν την ολική ή μερική καταστροφή της ...».
Οι προτεραιότητες της κυβέρνησης

..........

η συνέχεια εδώ: thepressproject

Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι