Tuesday 1 March 2022

Τι να πούμε για τον πόλεμο στην Ουκρανία στα παιδιά

Οι τηλεοράσεις και τα social media μας κατακλύζουν με σκληρές εικόνες από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Στο Tik Tok, βίντεο με παιδιά που κρύβονται στα καταφύγια ή άλλα, που χαιρετάνε τους μπαμπάδες τους, που πάνε να πολεμήσουν, γίνονται viral. Τι να πούμε για τον πόλεμο στην Ουκρανία στα παιδιά; Πώς μπορούμε να εξηγήσουμε την αγριότητα, τη βία, τον ξεριζωμό, τις απώλειες των ανθρώπων;

Όπως αναφέρει η ψυχολόγος – παιδοψυχολόγος Αλεξάνδρα Καππάτου : «Κατά καιρούς συμβαίνουν στον κόσμο κάποια σοβαρά κοινωνικά γεγονότα, όπως εξεγέρσεις και εμφύλιοι πόλεμοι, που στοιχίζουν τη ζωή σε εκατομμύρια ανθρώπους. Στα δελτία ειδήσεων γίνονται αναφορές ή και αναλύσεις γι’ αυτά, ενώ συχνά προβάλλονται εικόνες φρίκης, που μας επηρεάζουν όλους. Αυτές οι συγκρούσεις παίρνουν μεγάλη έκταση και συζητιούνται καθημερινά. Έτσι το παιδί μαθαίνει για όλες αυτές τις φρικαλεότητες και του δημιουργούνται ποικίλα συναισθήματα».

Τι να πούμε για τον πόλεμο στα παιδιά

  • Ρωτάμε το παιδί τι γνωρίζει ή τι έχει ακούσει για τον πόλεμο.
  • Το προτρέπουμε να εκφράσει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του.
  • Του μιλάμε με λόγια προσαρμοσμένα στην ηλικία του γι’ αυτό που συμβαίνει.
  • Αποφεύγουμε να μοιραζόμαστε μαζί του τις πολιτικές μας πεποιθήσεις ή να χωρίζουμε τον κόσμο σε «καλούς» και σε «κακούς» – τα παιδιά δεν διαθέτουν τις γνώσεις ή τις εμπειρίες των μεγάλων για να κρίνουν.
  • Το καθησυχάζουμε και το διαβεβαιώνουμε ότι κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να είναι ασφαλές.
  • Περιορίζουμε την έκθεσή του στις σχετικές ειδήσεις, εκτός αν είναι στην εφηβεία και ζητήσει μόνο του να μάθει τι συμβαίνει, κάνοντας ερωτήσεις.
  • Σχολιάζουμε πόσο φρικτός είναι ο πόλεμος και τι τραγικές συνέπειες έχει. Ότι, δηλαδή, σκοτώνονται άνθρωποι – στρατιώτες, άμαχοι και μικρά παιδιά – καταστρέφονται πόλεις και γενικά εξηγούμε ποιες επιπτώσεις έχει ο πόλεμος γενικά στη ζωή των λαών, στην πρόοδο, στην οικονομία και στον πολιτισμό.
  • Τονίζουμε διαρκώς πόσο σημαντική είναι η ειρήνη και ότι υπάρχουν πολλά μέσα για την επίλυση των διαφορών των λαών, όπως η διπλωματική οδός.
  • Δεν εκπλησσόμαστε αν το παιδί μας συχνά «παίζει πόλεμο». Είναι ένας τρόπος να αντιμετωπίζει το άγχος και τους φόβους του.
  • Αν παρατηρήσουμε αλλαγή στη συμπεριφορά του, όπως ανησυχία στον ύπνο, εφιάλτες, φόβους, επιθετικότητα, προσπαθούμε να το καθησυχάσουμε και περιορίζουμε την έκθεσή του σε εικόνες πολέμου στην τηλεόραση.
  • Το βοηθάμε να εκφράσει τα συναισθήματά του μέσα από τη ζωγραφική, τις κατασκευές ή το κουκλοθέατρο.

Πόλεμος στην Ουκρανία: Διαφορετική προσέγγιση ανά ηλικία

Η κα Καππάτου επισημαίνει ότι υπάρχουν διαφορές στον τρόπο, με τον οποίο τα παιδιά προσλαμβάνουν τα «άσχημα» νέα.

Τι να πούμε για τον πόλεμο στην Ουκρανία στα παιδιά - Τα ναι και τα όχι 

«Aναμφίβολα τους δημιουργείται αγωνία και ανησυχία. Tα παιδιά προσχολικής ηλικίας νιώθουν έντονο φόβο, επειδή το μυαλουδάκι τους δεν μπορεί να αντιληφθεί τι, ακριβώς, συμβαίνει. Πρόκειται για κάτι διαφορετικό, έξω από τον μικρόκοσμό τους, εκεί όπου πετυχαίνουν με το μαγικό τους ραβδί να εξαφανίζουν κάθε κακό. H πρώτη τους σκέψη είναι μήπως συμβεί κάτι τέτοιο και στα ίδια, μήπως πάθουν, δηλαδή, κάτι κακό αυτά και οι γονείς τους. Εγείρονται δηλαδή προβληματισμοί για τον θάνατο», εξηγεί η γνωστή ψυχολόγος – παιδοψυχολόγος.

Ο τρόπος, που θα χειριστούμε το ζήτημα, θα τα καθησυχάσει. Όλα τα παιδιά έχουν ανάγκη να ακούσουν ότι είναι ασφαλή.

Tα παιδιά σχολικής ηλικίας νιώθουν αγωνία, αλλά μετά από τη συζήτηση με τους γονείς ηρεμούν. Οι έφηβοι έχουν προβληματισμούς που προσεγγίζουν εκείνους των ενηλίκων.

«Ειδικά τα παιδιά, τα οποία διανύουν την περίοδο της εφηβείας, εκδηλώνουν ενδιαφέρον, προβληματισμό ή και ανησυχία για αυτά που συμβαίνουν. Μπορείτε να συζητήσετε το θέμα με περισσότερες λεπτομέρειες . Η συζήτηση πρέπει να είναι ειλικρινής, αποφεύγοντας πολιτικές τοποθετήσεις, βασισμένη αποκλειστικά στα γεγονότα και δείχνοντας πώς είναι η γεωπολιτική συνθήκη, η οποία διαμορφώνεται», μας λέει η ειδικός.

Οι έφηβοι δείχνουν συχνά μεγάλο ενδιαφέρον για σοβαρά κοινωνικά γεγονότα,  καθώς και για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Ενισχύοντας την επικοινωνία με τον έφηβο, τον αφήνουμε να εκφραστεί και ανταλλάσσουμε απόψεις για την ειρήνη, την ελευθερία, την δημοκρατία και τα δικαιώματα των ανθρώπων.

«Και οι έφηβοι νιώθουν την ανάγκη να ακούσουν και να αισθανθούν ότι είναι ασφαλείς. Ωστόσο αρκετά παιδιά διαθέτουν ένα καταπληκτικό «ταλέντο» να αρνούνται να ασχοληθούν με «όλα αυτά τα δυσάρεστα», αποκλείοντας από τη συναισθηματική τους ζωή τον σκληρό κόσμο, που προβάλλουν οι ειδήσεις. Άλλα παιδιά εντυπωσιάζονται, φοβούνται ή ανησυχούν πιο εύκολα, όταν πληροφορούνται για κάποιο τρομακτικό γεγονός», υπογραμμίζει η κα Αλεξάνδρα Καππάτου.

healthstories.gr
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

Πέντε ελληνικά ποιήματα για να υποδεχθούμε το Μάρτιο

Υποδεχόμαστε το Μάρτιο και την Άνοιξη με αγαπημένα, ελληνικά ποιήματα!

Αποχαιρετάμε το χειμώνα και ετοιμαζόμαστε να υποδεχτούμε την Άνοιξη, η οποία αναμένεται εξίσου ιδιαίτερη και διαφορετική με το χειμώνα, αλλά και το Φθινόπωρο που προηγήθηκαν.

Ο καιρός αρχίζει να ζεσταίνει, καθώς πλησιάζει το καλοκαίρι, η ημέρα μεγαλώνει και ο ήλιος γίνεται πιο λαμπερός κάνοντάς μας να περιμένουμε με περισσότερη αγωνία απ’ ότι άλλες φορές τα καλοκαιρινά ξενύχτια, τα μπάνια στις θάλασσες και όλες τις ανέμελες στιγμές που θέλουμε να ζήσουμε το καλοκαίρι.

Για αυτό το λόγο αποφασίσαμε να ευχηθούμε καλό μήνα και να υποδεχθούμε τόσο το Μάρτιο όσο και την Άνοιξη με τη βοήθεια ορισμένων ποιημάτων, τα οποία έχουν γραφτεί από καταξιωμένους Έλληνες ποιητές και ποιήτριες που λίγο ή πολύ όλοι γνωρίζουμε, εκτιμάμε και αγαπάμε για το έργο τους.

1. Μάρτιος – Κωστής Παλαμάς

Στις 21 Μαρτίου 1882, στο φιλολογικό περιοδικό ΕΣΤΙΑ δημοσιεύτηκε ένα ποίημα του Κωστή Παλαμά για το μήνα Μάρτιο, πριν ακόμη γίνει η δεσπόζουσα μορφή των ελληνικών γραμμάτων, στην οποία μετατράπηκε μετέπειτα. Ο Κωστής Παλαμάς, λοιπόν, μας δίνει ένα ποιητικό στιγμιότυπο, κατά τη διάρκεια του οποίου παρακολουθούμε νοερά τη συζήτηση μίας μητέρας και του παιδιού της, όσο τα πάντα γύρω τους ανθίζουν.

Ροδίζ’ η πρώτη του Μάρτη μέρα,
Και στο παιδάκι της η μητέρα
Γελώντας πάει:
“Με μάρτη έρχομαι το λαιμό σου
Να στεφανώσω. Σαν άγγελός σου
Θα σε φυλάει.

“Από χρυσάφι, προτού να φέξει,
Με τι φροντίδα τον έχω πλέξει
Για σε, χρυσό μου!
Με κάθε χρώμα τον έχω ντύσει,
Ουράνιο τόξο, που θα στολίσει
Τον ουρανό μου.

“Αρχίζει ο ήλιος σαν πρώτα πάλι
Να τρέχει ελεύθερος στην αγκάλη
Γαλάζιου αιθέρα.

Λιώνουν τα χιόνια, κι όσ’ απομένουν
Άσχημα νέφη, κι αυτά μορφαίνουν
Μέρα τη μέρα.

“Αρχίζει ο ήλιο σαν πρώτα πάλι
Να ξετρυπώνει αγάλι αγάλι
Τα λουλουδάκια
Δειλά κρυμμένα μέσα στο χώμα.
Κι ύστερ’ απ’ τ’ άνθη, φροντίζει ακόμα
Για τα παιδάκια.

“Κι όποιο παιδάκι με μάρτη βλέπει,
Χρυσή στα χρόνια τ’ απλώνει σκέπη,
Το καμαρώνει.
Γιατί του Μάρτη η αλυσίδα
Μάνας χεράκι, μάνας φροντίδα
Του φανερώνει.

“Και όποιο πάλι το ιδεί να τρέχει
Δίχως στεφάνι Μαρτιού να έχει,
Δεν τ’ αγαπάει.
Κακό παλιόπαιδο το νομίζει,
Ακούς, παιδί μου; και το μαυρίζει
Και τ’ αρρωστάει.

“Μα το δικό σου σαν αντικρύσει
Λαμπρό στολίδι, θα σ’ αγαπήσει
Όσο κανένα.
Κι η ίδια ακτίνα του θα σε φιλήσει
Το πιο ωραίο που θα γεννήσει
Άνθος, κι εσένα!
“Ο Μάρτης θεία είν’ ευλογία!
Σα χελιδόνι ή ευτυχία
Στα σπίτια μπαίνει.
Και η υγεία σα μαϊστράλι
Στο γαλανόλευκο περιγιάλι
Μας ανασταίνει.

Αυτός, μ’ αγγέλου φτερά κινάει
Και το Χριστό της πρωτομηνάει
Στην Παναγία.

Και στην πατρίδα επαναστάτης,
Ο Μάρτης έφερε τη γλυκιά της
Ελευθερία.
“Να του σπιτιού μας το χελιδόνι
Εις την παλιά του φωλιά σιμώνει,
Και σε ζητάει.
Πρόβαλε, δέξου το… Στο λαιμό σου
Πώς μοιάζει ο μάρτης! σαν άγγελος
Θα σε φυλάει”.

2. Τοπίο – Μανόλης Αναγνωστάκης

Από την άλλη πλευρά ο Μάρτιος του Μανόλη Αναγνωστάκη φέρνει μία νέα Άνοιξη, μία νέα αρχή, αλλά αυτό δε συνεπάγεται πάντα την ανθοφορία, αλλά την εγκατάλειψη και όσα μένουν πίσω.

Ερειπωμένοι τοίχοι. Εγκατάλειψη.
Περασμένες μορφές κυκλοφορούνε αδιάφορα
Χρόνος παλιός χωρίς υπόσταση
Τίποτα πια δε θ’ αλλάξει δω μέσα.

Είναι μια ήρεμη σιωπή μην περιμένεις απάντηση
Κάποια νύχτα μαρτιάτικη χωρίς επιστροφή
Χωρίς νιότη, χωρίς έρωτα, χωρίς έπαρση περιττή.
Κάθε Μάρτη αρχίζει μιαν Άνοιξη.

3. Ουτοπίες – Κική Δημουλά

Το ποίημα της Κικής Δημουλά αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στη θλίψη και τη χαρά με μία εμφανέστατη ροπή στην πρώτη. Αν και ο Μάρτιος φέρνει την Άνοιξη, κατά τη διάρκεια της οποίας “ανθίζουν” όλα τα όμορφα συναισθήματα, ξαφνικά μας προσγειώνει στους παγερούς και μοναχικούς χειμώνες. Η ουτοπία της ποιήτριας είναι η Άνοιξη, λοιπόν, που -δυστυχώς- απαγορεύεται.

Καθ’ οδόν
(7 και 30’ πρωινή προς εργασίαν)
συναντώ τον Μάρτιο
ευδιάθετον,
υπαινιγμών πλήρη
περί ανοίξεως και λοιπά.

Αναβάλλω την υπόστασή μου
ανακόπτω τη σύμβασή μου
με το χειμώνα
και διασπείρομαι σε χώμα.
Μια μικρή γη φυσική συντελούμαι,
ξαπλωμένη, απλωμένη
απέναντι στο
καθ’ όλα σύμφωνο
σύμπαν.
Φυτεύομαι άνθη,
ανθίζω συναισθήματα,
και είμαι πολύ καλά
εις άπλετον προορισμόν
και τοποθέτησιν.
«Απαγορεύεται η άνοιξις!»
ξάφνου μια πινακίδα – σύννεφο
απειλεί. Αμέσως
μια βροχή άρχισε κι έλεγε
εις βάρος της ανοίξεως
και εις βάρος μου,
ένας δύσθυμος άνεμος
μου κατάσχει τα άνθη,
μου κατάσχει τα συναισθήματα
και μ’ οδηγεί στο Γραφείο.

Παράβασις, λοιπόν, βαρεία,
και μάλιστα καθ’ οδόν,
από κυρία σχεδόν ώριμη
με οικογενειακές υποχρεώσεις,
και πολυετή θητείαν
εις Δημοσίαν θέση
και χειμώνες.”

4. Ερημονήσι – Οδυσσέας Ελύτης (Από τα Ρω του Έρωτα)

Οι πραγματικές ουτοπίες, όμως, είναι καλά κρυμμένες στο Ερημονήσι του Ελύτη.

Γεια σου Απρίλη
γεια σου Μάρτη
και πικρή Σαρακοστή

βάζω πλώρη και κατάρτι
και γυρεύω ένα νησί
που δε βρίσκεται στο χάρτη.

Το κρατάνε στον αέρα
τέσσερα χρυσά πουλιά
δε γνωρίζω εκεί πέρα
ούτε κλέφτη ούτε φονιά
ούτε μάνα και πατέρα.

Τα λουλούδια μεγαλώνουν
κάθε νύχτα τρεις οργιές
τις ακρογιαλιές ισκιώνουν
και τα δέντρα στις πλαγιές
σαν καβούρια σκαρφαλώνουν.

Μες στης ερημιάς τ’ αγέρι
όλ’ αγιάζουνε μεμιάς
πιάνεις του Θεού το χέρι
και τα κύματα ακουμπάς
σαν αγριοπεριστέρι.

Γεια σας έχτρες γεια σας μίση
και γινάτι καθενός
άμα βρεις το ερημονήσι
όλα τ’ άλλα είναι καπνός
μια φορά να το ‘χεις ζήσει».

 

5. Οι εχθροί της Άνοιξης – Μίλτος Σαχτούρης

Ο Μάρτιος φέρνει την Άνοιξη και αν η φετινή Άνοιξη ήταν ποίημα, θα ήταν η κουρασμένη Άνοιξη του Μίλτου Σαχτούρη, που παρόλα αυτά αντιστέκεται με πείσμα και ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο.

Έρχεται φέτος κουρασμένη
η Άνοιξη
(να) κουβαλάει τόσα χρόνια
τα λουλούδια πάνω της.

Σκοτεινοί άνθρωποι
στις γωνιές την παραμονεύουν
για να την τσακίσουν.

Αυτή όμως
με κρότο
ανάβει ένα-ένα
τα λουλούδια της
στα μάτια τους τα ρίχνει
(για) να τους στραβώσει.

neolaia.gr
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

© Το χαμομηλάκι | To hamomilaki