«Άνθρωποι είμαστε, λάθη κάνουμε» 😉

Τα σημαντικότερα γραμματικά και συντακτικά λάθη που κάνουμε στον προφορικό ή τον γραπτό μας λόγο. 

Πράγματι, υπάρχουν φορές που «εν τη ρύμη του λόγου» δεν καταφέρνουμε να εκφραστούμε με σωστό τρόπο, πόσο μάλλον στο γραπτό λόγο. 

Ωφέλιμο θα ήταν να χρησιμοποιούμε τα λάθη, που κάνουμε κάθε φορά, ως πάτημα και να μαθαίνουμε έτσι το αντίστοιχο σωστό. 
..............

ΣΥΝΤΑΞΗ

Κατ’ αρχάς (και όχι κατ’ αρχήν), τα σημεία στίξης δεν είναι καλλωπιστικά στοιχεία στη γλώσσα. 

Η τελεία χωρίζει περιόδους και το κόμμα προτάσεις. 

Οι τόνοι επίσης δεν είναι απλά για να ομορφαίνουν μια λέξη. 

Ο τόνος τονίζει μία λέξη, γι’ αυτό πάντα γράφουμε τονικά (και όχι πλέον πολυτονικά). 

Οι μονοσύλλαβες λέξεις δεν παίρνουν τόνο σε καμία περίπτωση. Υπάρχει όμως και το φαινόμενο που μια πολυσύλλαβη λέξη παίρνει δύο τόνους, εφόσον ακολουθεί αδύνατος (και όχι αδύναμος) τύπος της κτητικής αντωνυμίας. 

Επιπλέον, όταν οι μονοσύλλαβες αναφορικές αντωνυμίες γίνονται ερωτηματικές, τότε, ναι, τονίζονται (πώς, πού κτλ.) 

Όσο για τις παραγράφους (και όχι τους παραγράφους), ένα κείμενο πρέπει να χωρίζεται σε αυτές, για τη βοήθεια του αναγνώστη και για λόγους καλύτερης κατανόησης. 

Με τη σειρά της, μια παράγραφος πρέπει να αποτελείται από τη θεματική περίοδο, τις λεπτομέρειες και προαιρετικά από την κατακλείδα. 

Τώρα:

• Ο επικεφαλής δεν είναι κάποιο κλιτό ουσιαστικό. Είναι λέξη σύνθετη (επί+κεφαλή, σε γενική λόγω έλξης από την πρόθεση) και παραμένει αμετάβλητη (του επικεφαλής, τον επικεφαλής).
• Αυτό το γεγονός αναφέρεται στην εφημερίδα κι εσείς αναφέρετε το γεγονός αυτό σε κάποιον.
• Έχε το υπ’ όψιν σου, ότι λέμε εν όψει του ερχόμενου γεγονότος.
• Μια εργασία τη φέρνεις εις πέρας και πουθενά αλλού.
• Προ Χριστού και μετά Χριστόν, γιατί μετά Χριστού σημαίνει πως πήγες κάπου μαζί με τον Χριστό.
• Πάση θυσία, εν γνώσει, μέχρι πρότινος, παράδοση κατ’ οίκον (και όχι κατοίκων), συλλήβδην, λόγω τιμής κτλ.
• Ό,τι = οτιδήποτε, ότι = πως (ειδικός σύνδεσμος).
• Κατ’ αρχήν = κατά βάση, στα βασικά σημεία
• Κατ’ αρχάς = «αρχικά», «αρχίζοντας», «στην αρχή», «πρώτα-πρώτα», «εν πρώτοις».

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ

• Όταν η λέξη όνομα και όροφος είναι δεύτερο συνθετικό μιας σύνθετης λέξης, το -ο- μετατρέπεται σε -ω- π.χ. διώροφος, πολυώροφος και επώνυμος, ανώνυμος.
• O εξής, η εξής, το εξής, οι εξής θα γράφεται πάντα και παντού με -η-!
• Όσον αφορά σε (και όχι όσο αναφορά, ούτε όσον αφορά χωρίς την πρόθεση “σε”).
• Άλλο το άλλοτε, άλλο το άλλωστε.
• Όσο για την επιρροή, έχει διαφορετική ορθογραφία από την επήρεια (επηρεάζω)
• Τα περαιτέρω και οσονούπω γράφονται έτσι και μόνο έτσι!
• Τα βιβλία και τα δέντρα έχουν φύλλα, εσύ έχεις φίλους και το φύλο είναι ομόρριζο της φυλής.
• Η ωφέλεια προέρχεται από το ωφελώ, ενώ η οφειλή από το οφείλω. (Ναι, τα ουσιαστικά προέρχονται ετυμολογικά από τα ρήματα και όχι το αντίστροφο).
• Ο γλύπτης δε γλείφει, γλύφει!
• Ενώνω και ένωση, αλλά ενοποιώ και ενοποίηση. Αντίστοιχα, αμείβομαι, αλλά αμοιβή.
• Νιώθω (όχι νοιώθω). 
• Εννοώ και έννοια.
• Άλλο ρήξη (>ρήγνυμι), άλλο ρίψη (ρίπτω).
• Κλείνεις μια πόρτα, αλλά όχι ένα ρήμα. Το ρήμα το κλίνεις. Στο τηλέφωνο κάνεις όμως κλήση και όχι κλίση, πόσο μάλλον κλείσει.
• Όταν η μετοχή ενεστώτα ενός ρήματος δεν τονίζεται στο -ο- τότε γράφεται με -ο- και όχι -ω-, δηλ. τρέχοντας, αλλά γελώντας.
• Ο σωρός, αλλά η σορός.
• Ξεκινάμε από την αφετηρία και ποτέ από την "αφετερία"

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ

• Άλλο ο στύλος, άλλο η στήλη και άλλο το στιλό (όλες οι ξενόφερτες λέξεις απλοποιούνται και γράφονται με -ι- π.χ. πάρτι, μπίρα, μαντίλι).
• Παραλήφθηκε (>παραλαμβάνω) και παραλείφθηκε (>παραλείπω).
• Το κώλυμα (και όχι κόλλημα) προέρχεται από το κωλύομαι (=εμποδίζομαι) και όχι από το κολλώ.
• Το καθεστώς είναι μετοχή, γι΄αυτό, όχι “καθεστός”.
• Αυτό το “αμιτιάλο” είναι στην πραγματικότητα αν μη τι άλλο.
• Ο συγκριτικός και υπερθετικός (όχι υπερθεντικός) βαθμός δηλώνεται μία φορά σε μια λέξη. Γι’ αυτό, θα πεις καλύτερος ή πιο καλός και αντίστοιχα ο πιο καλός ή ο καλύτερος. 
• Είναι μεγέθυνση και όχι “μεγένθυση” (πόσο μάλλον μεγέθυση). Το ρήμα είναι μεγεθύνω, εξού και μέγεθος.
• Περνώ από κάπου και παίρνω κάτι.
• Ο σαφής, η σαφής, το σαφές (του/της/του σαφούς).
• Τα δύο -λλ- δηλώνουν διάρκεια, το ένα -λ- όχι. Γι΄αυτό διέβαλλε συνεχώς και διέβαλε κάποτε μια φορά.
• Το όπου είναι τοπικό, το οπότε χρονικό.
• Το δυσ- είναι δύσκολο και κακό, ενώ το δισ- είναι διπλό.
• Ο χειρουργός, δεν είναι “χειρούργος”, γιατί δεν είναι κακός (π.χ. πανούργος, κακούργος.)
• Ο Βορράς, ο βοριάς, ο βόρειος.
• Η δικτατορία δε χρειάζεται δεύτερο -κ- (δικτακτορία).
• Η Πορτογαλία δεν έχει κάποια σχέση με τη Γαλλία.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Τελικά, οφείλουμε να αναγνωρίζουμε την αξία ενός λάθους. Κι αυτό, διότι αν δεν υπήρχε το λάθος, δεν θα αναγνωρίζαμε ούτε την αξία του σωστού. 
............

πηγή
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

«Τα Ψηλά βουνά»: Όταν τα Αναγνωστικά τα έγραφαν καταξιωμένοι λογοτέχνες

Αντίδοτο «μακριά από την ψευτιά», για να γυρίσουμε πίσω στα παιδικά μας χρόνια

Τά ψηλά βουνά, συντακτική ἐπιτροπή: Δ. Ἀνδρεάδης, Α. Δελμοῦζος, Π. Νιρβάνας, Ζ. Παπαντωνίου, Μ. Τριανταφυλλίδης, ἀναγνωστικό Γ´ Δημοτικοῦ,  Ἀναγνωστικά Κράτους. 
Ἀθήνα, Ἐθνικό Τυπογραφεῖο, 1918. 
δείτε εδώ και κατεβάστε σε PDF την πρώτη έκδοση (1918)

«Φάνη, προσοχή. Σκοπός είσαι.
Μη φοβάσαι τη νύχτα, μη σε τρομάζουν οι ίσκιοι. Όποιος κάνει εκείνο που πρέπει, δεν έχει να φοβηθεί κανένα.
Εσύ κι οι σύντροφοί σου απόψε φυλάγετε το δάσος από τους εχθρούς του.
Η σφυρίχτρα σου να είναι έτοιμη.
Με τη βάρδια, που φυλάγετε, προστατεύετε τα δέντρα. Κι όλους τους ανθρώπους, όσοι θα δροσιστούν απ' αυτά τα δέντρα είτε τώρα είτε σε πενήντα κι εκατό και διακόσια χρόνια.
Όταν βρίσκονται γενναία παιδιά σαν εσάς, ένα δάσος γίνεται αιώνιο. Κι οι άνθρωποι ζουν καλύτερα τη ζωή τους.»
Τα ψηλά βουνά του Ζαχαρία Παπαντωνίου βρίσκονται μακριά από κάθε ψευτιά· η μόνη τους πρόθεση είναι να φέρουν στις αίθουσες διδασκαλίας και στις ψυχές των εννιάχρονων αναγνωστών τους το θρόισμα των πεύκων και των ελατιών, το τραγούδι του νερού και τη χαρά μιας αλλιώτικης ζωής. Και όλα αυτά με μια γραφή απόλυτα θελκτική και απροσποίητη, δίχως ίχνος ακαμψίας και διδακτισμού που δεν καταπίνεται. 
Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλος, από το επίμετρο του βιβλίου
biblionet
.
Τα «Ψηλά βουνά» πρωτοκυκλοφόρησαν ως αναγνωστικό της Γ΄ Δημοτικού το 1918, την περίοδο (1917-1920) της  Βενιζελικής εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης και θεωρείται, μέχρι σήμερα, υποδειγματικό κείμενο της  παιδικής λογοτεχνίας που πρόσφερε απόλαυση, συγκίνηση και γνώση σε πολλές γενιές.
Ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου στο περίφημο αναγνωστικό του καινοτομεί σε σχέση με προηγούμενα αναγνωστικά.  
Αποφεύγει τον άκαμπτο και ψυχρό διδακτισμό, τους ψεύτικους σοβαροφανείς χαρακτήρες και ενσωματώνει στη  λογοτεχνική του γλώσσα, τη λαϊκή αφήγηση, το δημοτικό τραγούδι, το ποίημα, το χιούμορ και την τρυφερότητα.
Στο έργο μια παρέα μικρών μαθητών περνούν τις καλοκαιρινές τους διακοπές στα βουνά της Ρούμελης, μετά  από παρότρυνση του δασκάλου τους και με τη συγκατάθεση των γονιών τους.
Εκεί  θα μάθουν να ζουν ομαδικά και μακριά από τις ανέσεις του σπιτιού τους στην πόλη, να εργάζονται, να μαγειρεύουν, να χτίζουν, να ράβουν, ν’ ανοίγουν μονοπάτια στο δάσος, να γίνονται αν χρειαστεί νοσοκόμοι, δασοφύλακες, δάσκαλοι για τον μικρό Λάμπρο το αγράμματο βοσκόπουλο και να μη φοβούνται.
Στα ψηλά βουνά θα  αγαπήσουν το δάσος, τα φαράγγια, τα ποτάμια, τις κρυστάλλινες πηγές. Θα αισθανθούν το καθαρό βουνήσιο αεράκι, τις  μυρωδιές των αγριολούλουδων, το θρόϊσμα των πεύκων και των ελατιών, το τραγούδι των τρεχάμενων νερών, τα κελαηδίσματα των πουλιών, τα βελάσματα των ζώων, τη δροσιά  των περιβολιών και των ανθισμένων κήπων.  

Εκεί θαρθούν  σ΄επαφή με ανθρώπους της υπαίθρου και θα μάθουν ναι σέβονται ο,τιδήποτε διαφορετικό και να διαλέγουν για αρχηγό τους εκείνον που θα αποδειχτεί ικανότερος.

 
onlarissa.gr

Ο μήνας Οκτώβριος ή Οκτώβρης - Καλό Μήνα!!

 Καλό μήνα χαμομηλάκια!!

Ο λαός κατά τα συνηθισμένα τού έδωσε και τα δικά του ονόματα: τον λέει Αγιοδημήτρη ή Αι-δημητριάτη, αφού η πιο μεγάλη γιορτή είναι του Αγίου Δημητρίου, και Σπαρτό, είναι ο μήνας που θ' αρχίσει η σπορά. 

Λέμε θ' αρχίσει, γιατί η σπορά δεν γίνεται μόνο τον Οκτώβρη, αλλά προετοιμάζεται απ' το Σεπτέμβρη και συνεχίζεται μέχρι τα Χριστούγεννα.

Αγροτικές εργασίες: Σπορά δημητριακών (κριθάρι, βρόμη, στάρι) και συγκομιδή εσπεριδοειδών.

Ονομασία του μήνα Οκτώβρη: Από τη λατινική λέξη octo, που σημαίνει οχτώ, πήρε ο Οκτώβρης τ' όνομά του, γιατί πραγματικά στο παλιό-ρωμαϊκό ημερολόγιο, που άρχιζε από το μήνα Μάρτη, κρατούσε την όγδοη θέση. Όταν το 46 π.χ. τα πρωτεία του χρόνου τα πήρε ο Γενάρης, τότε ο Οκτώβρης έγινε ο δέκατος μήνας.

Αττικός μήνας: ΠΥΑΝΕΨΙΩΝ 14 Οκτωβρίου - 12 Νοεμβρίου. Ήταν ο τέταρτος μήνας του αττικού έτους. Ονομάστηκε Πυανεψιών από τα ιερά Πυανέψια ή Πυανόψια, γιορτή προς τιμήν του Απόλλωνα.
Ετυμολογία: Ο Πυανεψιών παράγεται από τις πυάνους (κυάμους: κουκιά) + έψειν (έψω=ψήνω, βράζω).
 
Ιερά Πυανέψια: Κάθε χρόνο στις 7 Πυανεψιώνα (Οκτωβρίου), γιορτή του Απόλλωνα, οι Αθηναίοι έβραζαν κουκιά μαζί με άλλα όσπρια προσφέροντάς τα σε κοινή συνεστίαση ευχόμενοι καλή σπορά. Περιέφεραν ακόμα την Ειρεσειώνη δηλαδή ένα κλαδί ελιάς στολισμένο με μαλλί γεμάτο από καρπούς, τραγουδώντας:
«Η Ειρεσειώνη σύκα φέρνει και παχιά ψωμιά και στα βάζα μέλι και λάδι και κρασί δυνατό...» (Πλούταρχος).

Έθιμα Αγίου Δημητρίου το μήνα Οκτώβριο

Δημήτρηδες υπάρχουν σχεδόν όσοι και Γιώργηδες, γιατί και οι δύο Άγιοι έχουν τιμηθεί εξαιρετικά απ' τους γεωργούς και τους κτηνοτρόφους, που αποτελούσαν το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού πληθυσμού.
Καβάλα στ' άλογά τους -άσπρο, κάτασπρο του Αι-Γιώργη, κοκκινωπό του Αι-Δημήτρη- δείχνουν με τα όπλα που κρατούν πως είναι αποφασισμένοι να προστατέψουν τους γεωργούς και τους κτηνοτρόφους από κάθε κακό.
Τους ίδιους και τις φαμίλιες τους, τα ζώα και τα χωράφια, ολόκληρο το βιος τους.
Στο Τζαντό της Θράκης μεταμφιεσμένοι κρατώντας Ειρεσειώνες συνόδευαν την ξύλινη τζαμάλα (καμήλα) σε όλα τα σπίτια, ευχόμενοι «καλή σπορά».

από paidika