Tik -Tok: Σοβαρές Καταγγελίες για την Εφαρμογή που κάνει θραύση στα Παιδιά μας

Ερωτηματικά για τη λειτουργία της εφαρμογής εγείρονται σε Ευρώπη και ΗΠΑ.

Οι καταγγελίες για παραβίαση προσωπικών δεδομένων των ανηλίκων που τη χρησιμοποιούν. 
Πού οδηγούν οι έρευνες που διεξάγουν οι αρχές ανά τον κόσμο.

Μέσα στον επόμενο χρόνο αναμένεται να εισαχθεί στο χρηματιστήριο η κινεζική ΒyteDance, που λειτουργεί τη γνωστή εφαρμογή βίντεο TikTok που ήταν ήδη δημοφιλής σε παιδιά, αλλά σημείωσε εκρηκτική ανάπτυξη μέσα στην πανδημία, εν μέσω απανωτών καταγγελιών για παραβιάσεις των προσωπικών δεδομένων, κ.α. 

Οι μετοχές της ΒyteDance διαπραγματεύονται σήμερα στη «γκρίζα αγορά» της Κίνας σε τιμή που ανεβάζουν τη χρηματιστηριακή αξία της εταιρείας στα 100 δισ. δολάρια.

Τον Απρίλιο, σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας Sensor Tower, που ειδικεύεται σε μετρήσεις σε σχέση με τις εφαρμογές φορητών συσκευών, το TikTok έφτασε τα 2 δισ. downloads, αφού μόνο στο πρώτο τρίμηνο είχε «κατέβει» 315 εκατ. φορές στο μεγαλύτερο ιστορικό ρεκόρ για οποιαδήποτε εφαρμογή μέχρι σήμερα.

Καθόλου άσχημα για τον Zhang Yiming, το πρώην στέλεχος της Microsoft που ίδρυσε την ΒyteDance το 2012 και πέντε χρόνια μετά πλήρωσε ένα δισεκατομμύριο δολάρια για να αγοράσει την Musical.ly, μια επίσης δημοφιλέστατη εφαρμογή βίντεο μεταξύ των παιδιών. Το Musical.ly ενσωματώθηκε στο TikTok με το οποίο μπορείς να δημιουργήσεις σύντομα προσωπικά βίντεο τα οποία στη συνέχεια μοιράζεσαι στο Διαδίκτυο. Η εταιρεία λειτουργεί την ίδια εφαρμογή εντός Κίνας με το όνομα Douyin.

Η ραγδαία αύξηση της επιρροής του TikTok μεταξύ των παιδιών προκαλεί, όμως, και αντιδράσεις από φορείς που θεωρούν πως η εφαρμογή παραβιάζει τα προσωπικά δεδομένα, ενώ καταγράφει τη συμπεριφορά των παιδιών, προκειμένου στη συνέχεια να την μεταπωλήσει σε διαφημιστικές και άλλες επιχειρήσεις προώθησης προϊόντων ή υπηρεσιών.

Πριν από λίγες ημέρες είκοσι αμερικανικοί οργανισμοί κατηγόρησαν ανοικτά την ΒyteDance πως παραβιάζει τη νομοθεσία περί προσωπικών δεδομένων των παιδιών, καθώς και μια συμφωνία συμβιβασμού που είχε υπογράψει πέρυσι με την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου (Federal Trade Commission – FTC) των ΗΠΑ με βάση παλαιότερες καταγγελίες για αντίστοιχες παραβιάσεις. 

Σχεδόν ταυτόχρονα υπήρξε παρέμβαση και της ολλανδικής αρχής προστασίας προσωπικών δεδομένων η οποία ανακοίνωσε την έναρξη έρευνας προκειμένου να διαπιστώσει αν η TikTok προστατεύει τα προσωπικά δεδομένα παιδιών και πως «τα συλλέγει, επεξεργάζεται και αξιοποιεί».

Τον Φεβρουάριο του 2019 η ΒyteDance είχε πληρώσει 5,7 εκατ. δολάρια προκειμένου να διευθετήσει καταγγελίες προς την FTC για τη δράση της Musical.ly πριν την ενσωματώσει στο TikTok. Η Musical.ly είχε κατηγορηθεί για συλλογή στοιχείων από τους ανήλικους χρήστες της εφαρμογής. 

Με βάση τη συμφωνία με την FTC, η TikTok είχε αρχίσει να σβήνει χρήστες κάτω των 13 ετών, το κατώτερο επιτρεπόμενο όριο εγκατάστασης της εφαρμογής στις ΗΠΑ. Τώρα οι είκοσι φορείς που προχώρησαν σε νέα καταγγελία υποστηρίζουν πως η ΒyteDance παραβιάζει τους συγκεκριμένους όρους και εξακολουθεί να επιτρέπει σε παιδιά κάτω των 13 ετών να χρησιμοποιούν το TikTok, αλλά και να συλλέγει δεδομένα από τη χρήση της εφαρμογής προκειμένου να τα μεταπωλήσει.

Τον Απρίλιο του 2019, το ανώτατο δικαστήριο της Ινδίας είχε απαγορεύσει τη λειτουργία του TikTok στην χώρα με βάση υποψίες πως η δημοφιλής εφαρμογή ενδέχεται να συμβάλλει στην διάδοση παιδικής πορνογραφίας και βάζει ανηλίκους σε κίνδυνο. Οι δικαστές, δύο εβδομάδες μετά, προχώρησαν σε άρση της απαγόρευσης, όταν η ΒyteDance δεσμεύτηκε πως θα παρέμβει για την αντιμετώπιση του προβλήματος.

Επειδή μέχρι σήμερα η ΒyteDance είναι μη εισηγμένη επιχείρηση, δεν διαθέτουμε και στοιχεία από το που προέρχονται τα έσοδά της. 

Η TikTok έχει διαφημιστικά έσοδα, με τους αναλυτές να θεωρούν πως πιθανώς αξιοποιεί και τα στοιχεία από τη συμπεριφορά των εκατομμυρίων χρηστών της εφαρμογής. 

Πολλές εταιρείες πληρώνουν την ΒyteDance ώστε να «τρέξουν» μέσω του TikTok στοχευμένες καμπάνιες στις οποίες οι χρήστες ενθαρρύνονται να μοιράζονται βίντεο με προσωπικές στιγμές τα οποία συνοδεύονται με σήμανση (hashtag) που συνδέεται με τον διαφημιζόμενο.

Για παράδειγμα, η εταιρεία ενδυμάτων Guess Jeans ήταν μία από τις πρώτες που αξιοποίησαν το TikTok με διαφημιστική καμπάνια που ενθάρρυνε τους χρήστες να ανεβάσουν βίντεο στα οποία άλλαζαν ρούχα με το hashtag “InMyDenim”. 

Επιπλέον η εταιρεία φαίνεται πως υπογράφει εμπορικές συμφωνίες με δημοφιλείς χρήστες του TikTok, οι οποίοι διαθέτουν εκατομμύρια ακολούθους (followers) και βγάζουν σημαντικά έσοδα διαφημίζοντας συγκεκριμένες επιχειρήσεις.

Σύμφωνα με τους Financial Times, οι 20 φορείς που προσέφυγαν στην FTC υποστηρίζουν πως «ένα χρόνο μετά τη συμφωνία διευθέτησης, με παιδιά και οικογένειες να εγγράφονται στην εφαρμογή με αριθμούς – ρεκόρ, η TikTok δεν προχώρησε στη διαγραφή προσωπικών στοιχείων που είχε στο παρελθόν συλλέξει από παιδιά ενώ συνεχίζει να συλλέγει προσωπικά στοιχεία των παιδιών, χωρίς να ενημερώνει ή να ζητάει την άδεια των γονιών τους».

Η TikTok απάντησε με ανακοίνωση σύμφωνα με την οποία «λαμβάνουμε πολύ σοβαρά υπόψη την προστασία των προσωπικών δεδομένων και δεσμευόμαστε να βοηθήσουμε ώστε η TikTok να είναι μια ασφαλής και ψυχαγωγική κοινότητα για τους χρήστες μας». Ωστόσο οι εκπρόσωποι των αμερικανικών φορέων επισημαίνουν πως η ΒyteDance δεν έχει αναπτύξει έναν επαρκή μηχανισμό ώστε το TikTok να ζητάει έγκριση από τους γονείς κατά τη συλλογή συγκεκριμένων προσωπικών δεδομένων από τα παιδιά, ενώ δεν επιτρέπει στους γονείς να σβήσουν αυτά τα προσωπικά δεδομένα, κάτι που παραβιάζει τη νομοθεσία Coppa (Children’s Online Privacy Protection Act). Όπως δήλωσαν, «εύκολα εντοπίσαμε λογαριασμούς με παιδιά κάτω των 13 ετών στην εφαρμογή. Πολλοί από αυτούς τους λογαριασμούς έχουν δεκάδες χιλιάδες ή εκατομμύρια followers και υπάρχουν πριν τη συμφωνία διευθέτησης».

Η δράση της TikTok θεωρείται από αρκετούς ως μια περισσότερο επιθετική μορφή, αφού αφορά ανηλίκους, της δράσης εταιρειών του Διαδικτύου που αξιοποιούν στοιχεία για τη συμπεριφορά ανθρώπων στο Internet, αλλά και στον πραγματικό κόσμο (π.χ. καταγράφοντας τις διαδρομές που κάνουν κάθε ημέρα, τις ώρες που περιηγούνται στο Διαδίκτυο, τις ηλεκτρονικές αγορές, κ.α.) για να αποκομίσουν δισεκατομμύρια ευρώ. Τη δράση τους περιγράφει η Shoshana Zuboff στο βιβλίο της «The Age of Surveillance Capitalism: The fight for a human future at the new frontier of power».

Η περίπτωση της TikTok έρχεται να προστεθεί σε παλαιότερες υποθέσεις συλλογής στοιχείων από ανήλικους με στόχο να μεταπωληθούν σε εταιρείες που ασχολούνται με στοχευμένες διαφημιστικές καμπάνιες. Πέρυσι, όπως υπενθυμίζουν οι Financial Times στο ίδιο άρθρο, η Google πλήρωσε 170 εκατομμύρια δολάρια σε μια συμφωνία διευθέτησης με την FTC ώστε να αντιμετωπίσει καταγγελίες πως παραβίασε τη νομοθεσία Coppa και μάζευε προσωπικά δεδομένα από παιδιά που χρησιμοποιούν το YouTube.

euro2day.gr
Φώτης Κόλλιαςvimatisko

Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

Τα παιδία γράφει: ιδέες και παιχνίδια από βιβλία και ιστοσελίδες

Οι οθόνες και τα πληκτρολόγια έχουν πάρει φωτιά. Γονείς, εκπαιδευτικοί και παιδιά αγωνίζονται να προλάβουν μαθήματα, χειροτεχνίες, δημιουργικές δραστηριότητες, παιχνίδια και πάρτι στις διαδικτυακές εκπαιδευτικές πλατφόρμες στο skype και στο zoom.

Σε αναζήτηση ρυθμού λοιπόν τα σπιτικά. Η ηρεμία και η συγκέντρωση δεν είναι πάντα εύκολη. Ο συντονισμός της οικογένειας ένα ζητούμενο. Μοιραζόμαστε όλοι τον ίδιο χώρο που έχει γίνει γραφείο, σχολείο, γυμναστήριο, σινεμά, θέατρο και χώρος συναναστροφής. Ο διαχωρισμός δημόσιου και ο ιδιωτικού χώρου ασαφής. Όπως εκείνα τα σοκάκια στις παλιές γειτονιές που γέμιζαν παιδιά που έπαιζαν αλλά και γυναίκες που έπλεκαν τις δικές τους ιστορίες μέσα από το ψιλοκουβεντολόι, τον κοινωνικό σχολιασμό και τα νέα που κυκλοφορούσαν πασπαλισμένα με λίγη φαντασία. Ιστορίες εν μέσω θορύβου, εν μέσω της ζωής. Ποιος ξέρει τι διαμάντια προφορικού λόγου έλαμψαν ανάμεσα σε κείνα τα κατώφλια των σπιτιών!

Γιατί λοιπόν να μην επιχειρήσει κανείς μια τέτοια αφήγηση μέσα στον θόρυβο του σπιτιού με τη συμμετοχή όσων μελών της οικογένειας θέλουν; Κάποιος ξεκινά, δίνει τον τόνο, ένας άλλος μπαίνει, συνεχίζει, άλλος πετάει μια ιδέα από τον καναπέ βλέποντας τηλεόραση κι άλλος από την κουζίνα ανακατεύοντας τη σάλτσα. Όλο και κάποιος διαμάντι θα λάμψει, όλο και κάποιο αστείο θα ειπωθεί, κι ίσως βρεθούνε όλοι αφηγητές μαζί, να συνθέτουνε την ιστορία.
Ακόμα και τα σπαράγματα, τα ημιτελή, οι αυτοσχεδιασμοί και οι στιγμιαίες ανατροπές της πραγματικότητας μέσα από τις λέξεις έχουν την αξία τους. Γραπτά ή προφορικά ο φυσικός αφηγητής που είναι ο καθένας μας περιμένει το έναυσμα για να εκφραστεί. Χίλιες και μια ιδέες προσφέρονται από βιβλία και ιστοσελίδες δημιουργικής γραφής για παιδιά. Ας πάρουμε μια γεύση.

«Όταν βρέθηκε η Ορσαλία μέσα στο ενυδρείο κατάλαβε ότι μπορούσε. Μπορούσε να ακούσει τα ψάρια, μπορούσε να μιλήσει μαζί τους, να νιώσει τη νοσταλγία τους για τ’ απέραντα νερά, τα κύματα, τα δολώματα του ψαρά, το αγκίστρι…»
Συνεχίστε την ιστορία. Αν κολλήσατε, δείτε πώς τη συνέχισαν η Ελένη Κατσαμά και ο Φίλιππος Μανδηλαράς στις Ατίθασες ιστορίες τους και θα ξεκολλήσετε. Στη συγκεκριμένη ιστορία μάλιστα θα νιώσετε ελεύθεροι να αποχωρίσετε τη μία λέξη από την άλλην, όπως το έκαναν οι δημιουργοί, να τις κάνετε να κολυμπήσουν στο χαρτί, σα να ήταν ψάρια στη θάλασσα, να ξανασμίξουν, να παίξουν με τον αέρα, τα κύματα και τον ήλιο. Αυτό το μοτίβο ακολουθούν οι συγγραφείς σε όλο το βιβλίο. Μια εισαγωγική παράγραφος που στήνει ένα ενδιαφέρον σκηνικό. Στη συνέχεια επαναλαμβάνεται η παράγραφος και δίνεται μια εκδοχή της ιστορίας από τους συγγραφείς. Αφού ο αναγνώστης εξοικειωθεί με το μοτίβο μπορεί να συνεχίσει μόνος του. Να διαβάσει την εισαγωγική παράγραφο και να γράψει την ιστορία. Έπειτα μπορεί να τη συγκρίνει με την εκδοχή των δυο δημιουργών.
Οι καταστάσεις που επινόησαν ως ερεθίσματα για γραφή οι Κατσαμά-Μανδηλαράς είναι αρκούντως ατίθασες και διασκεδαστικές. Μια μανιώδης συλλέκτρια αριστερών παπουτσιών, μια γλάστρα που θέλει να φύγει ταξίδι, μακριά από τα γαρύφαλλά της, ένα τραμ που σπέρνει παιδιά, ένας άνθρωπος στη στάση που χαζεύει τους φωτεινούς σηματοδότες, ένα βάζο που επαναστάτησε και άλλες πολλές καταστάσεις είναι ιδανικές, ιδίως σε αυτή την περίοδο, για να σας κάνουνε να δείτε το σπίτι και την πόλη αλλιώς.
Στο δεύτερο βιβλίο τους οι ίδιοι δημιουργοί προτείνουν τις Αλλόκοτες ιστορίες. Εδώ το μοτίβο προσομοιάζει με συνταγή. Δίνονται τα υλικά υπό μορφή λίστας λέξεων. Ακολουθεί η ιστορία. …Και δείτε το ψυγείο σας με άλλα μάτια!
Υλικά: «Ψυγείο», «Αυγό», «Δρομέας», «Κολύμπι», «Φως».
Οι συγγραφείς μαγειρεύουν:
«Ήταν μια φορά ένα ψυγείο. Δηλαδή έλεγες αυτό είναι σίγουρα ψυγείο, άμα ανοίξεις την πόρτα θα βρεις μέσα γάλα, αυγά, τέτοια. Αλλά αν το κοιτούσες καλύτερα, έβλεπες πως είχε πόδια! Ένα ζευγάρι ψηλά και λιγνά πόδια. Φως φανάρι, δεν ήταν στην κουζίνα η θέση του… κ.ο.κ.»
Παιχνίδια με τους ήχους των λέξεων, με ρίμες, και κυρίως με το παράδοξο κινούν τους μηχανισμούς παραγωγής λόγου και απελευθερώνουν τη σκέψη από το προφανές.
Οι συγγραφείς, στις «Οδηγίες χρήσης» που παραθέτουν αναφέρουν τους δασκάλους αυτού του είδους γραφής. Είναι οι οραματιστές υπερρεαλιστές που πειραματίστηκαν με τα λεκτικά παιχνίδια και ίδρυσαν την ομάδα «ΟU.LI.PO» (Οuvroir de literature potentielle –Eργαστήριο Δυνητικής Λογοτεχνίας) και οι συγγραφείς του θεάτρου το παραλόγου, όπως είναι ο Ευγένιος Ιονέσκο, ο Σάμουελ Μπέκετ αλλά και ο Έντουαρντ Λιρ, ο Λιούις Κάρρολ, ο Αλφρέντ Ζαρρύ και ο Σελ Σιλβερστάιν.  Στο τέλος του βιβλίου παρατίθενται λευκές σελίδες για συγγραφή, με λίγες σκόρπιες λέξεις στην αρχή να δίνουν το ερέθισμα.
Η δημιουργική γραφή όμως δεν αφορά μόνο τη συγγραφή ιστοριών. Μία συνταγή, οδηγίες χρήσης, ένα μετεωρολογικό δελτίο ή μια αφίσα πυροδοτούν τη φαντασία, δημιουργούν μία συνθήκη, ένα παιχνίδι που μπορεί να βρίσκεται σε διάλογο με ένα βιβλίο που διαβάζει το παιδί ή όλη η οικογένεια σιωπηλά ή φωναχτά. Μια δραστηριότητα που λάτρεψαν μαθητές εργαστηρίου δημιουργικής γραφής και ζητούσαν, στη γράφουσα, να την επαναλαμβάνουμε σε κάθε συνάντηση ήταν μια αφίσα «Καταζητείται!» με καταζητούμενο τον ίδιο τους τον εαυτό. Τέτοιου είδους δραστηριότητες βρίσκονται στα 30+1 Βιβλιοπαιχνιδίσματα. Ένα για κάθε μέρα του μήνα της Παναγιώτας Στρίκου-Τομοπούλου.
Στο Έλα να φτιάξουμε μια ιστορία, ο P. Crobett απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς. Αλλά ξεφυλλίζοντάς το ο γονιός μπορεί να πάρει ωραίες ιδέες για να μεταφέρει ομαδικές δραστηριότητες δημιουργίας ιστοριών. Όπως το κλασικό όλοι σε κύκλο, «μία λέξη ο καθένας» για να φτιάξουμε την ιστορία. Ή το «δώσε τίτλο». Ένας ενήλικας μπορεί να πει ένα περιστατικό από τη ζωή του, οι άλλοι πρέπει να δώσουν ένα τίτλο. (Παραλλαγή από δραστηριότητα του βιβλίου). Ένα είναι σίγουρο, όταν ξεκινήσει κανείς το διάβασμα αυτών των βιβλίων, αρχίζει να γεννά τις δικές του ιδέες.
Δείτε και άλλα βιβλία δημιουργικής γραφής για παιδιά που κυκλοφορούν στα ελληνικά στο σχετικό άρθρο της Μ. Ντεκάστρο στον Αναγνώστη.

Αν τα παιχνίδια γραφής με χαρτί και με μολύβι ή μόνο με τα χείλη δεν είναι ικανά να κρατήσουν το ενδιαφέρον του παιδιού, η οθόνη έχει πάλι τις λύσεις. Εργαλεία όπως το Storyboard οδηγούν τον συγγραφέα να φτιάξει βήμα βήμα την ιστορία του σε κόμικς επιλέγοντας εικόνες από μια πινακοθήκη χαρακτήρων, σκηνικών και καταστάσεων. Είναι διασκεδαστικό και δίνει αυτοπεποίθηση στα παιδιά γιατί μπορούν να δούνε άμεσα το αποτέλεσμα της προσπάθειάς τους εικονογραφημένο στην οθόνη. Aντίστοιχο είναι και το Storybird.

Αν θέλετε να φτιάξετε ένα ποίημα με απλές αγγλικές λέξεις, ένα «ποίημα με λέξεις-μαγνητάκια» δείτε εδώ: https://www.storyboardthat.com/
Ωραία ευκαιρία για μια μικρή εξάσκηση στα αγγλικά. Τυπώστε το ποίημα σας και εικονογραφήστε το.
Tέλος, δημιουργήστε το δικό σας βιβλιαράκι με ένα χαρτί Α4 διπλώνοντάς το στη μορφή του μικρού βιβλίου. Γράψτε την ιστορία σας χειρόγραφα ή on line. Ανταλλάξτε μεταξύ σας τα μικρά βιβλία σας.
Τελικά οι ιστορίες του εγκλεισμού μπορεί να είναι πραγματικά απελευθερωτικές.

της Ελένης Σβορώνου

INFO

• Φίλιππος Μανδηλαράς-Ελένη Κατσαμά, Ατίθασες ιστορίες. Πατάκης, 2018
• Φίλιππος Μανδηλαράς-Ελένη Κατσαμά, Αλλόκοτες ιστορίες. Πατάκης, 2018.
• Παναγιώτα Στρίκου-Τομοπούλου, εικ. Μαρκ Γουαϊνστάιν, 30+1
  Βιβλιοπαιχνιδίσματα. Ένα για κάθε μέρα του μήνα, Κέδρος, 2017.
• Pie Corbett, Έλα να φτιάξουμε μια ιστορία. 150+ δραστηριότητες δημιουργικής γραφής για παιδιά 7-12 ετών. Πατάκης, 2016.

oanagnostis.gr
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι