Monday 24 October 2022

Ποιος θα οδηγήσει; / Καληνύχτα σας...

Γεννιόμαστε με ένα ζευγάρι κλειδιά στο χέρι…

Και μένει σε μας, να αποφασίσουμε, το τι θα κάνουμε με αυτά. Μένει σε εμάς, να αποφασίσουμε, το ποιος θα οδηγήσει.
Είδα ανθρώπους να παίρνουν οι ίδιοι το τιμόνι της ζωής τους. 
Να παλεύουν να κρατήσουνε στο δρόμο το αμάξι. 
Να αγχώνονται για τη διαδρομή, για τον προορισμό, για τις κακοτοπιές, για τις στροφές και για τις ανηφόρες. 
Τους είδα να αγχώνονται για τα καύσιμα. 
Τους είδα, να μπερδεύονται με χάρτες. 
Τους είδα να μαλώνουν με τους συνεπιβάτες τους. 
Τους είδα να αρρωσταίνουν από την πολλή προσπάθεια. 
Να χάνονται μέσα στις μέριμνες και μέσα στο πολύ το άγχος.

Είδα όμως και άλλους. Ανθρώπους, απλούς. 
Ανθρώπους ταπεινούς. Ανθρώπους που κάθονται στο πίσω κάθισμα. 
Ανθρώπους, που κάνουνε μέσα στη μέρα ό,τι καλύτερο μπορούν αλλά μετά δεν μεριμνούν. 
Μετά αφήνονται… 
Κάθονται στο πίσω κάθισμα και αφήνουν το Θεό να οδηγήσει.

Δε θα σου πω ψέματα.
Αυτούς τους δεύτερους, τους ανθρώπους που κάθονται στα πίσω τα καθίσματα, πολύ τους ζήλεψα.
Και θέλω πολύ να γίνω ένας από δαύτους.

πηγή
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

Μήπως θέλετε να είναι τα παιδιά σας συνεχώς ευτυχισμένα;

Η παγίδα της επιθυμίας να είναι τα παιδιά συνεχώς ευτυχισμένα

    Επιστρέφει από το σχολείο και ανοίγουν οι κεραίες ανίχνευσης συναισθημάτων. 
Πέρασε άραγε καλά; 
Μήπως έγινε κάτι που το στεναχώρησε; 
Μήπως δεν είναι πολύ γελαστή; 
Μήπως να πάμε μια βόλτα για να πάρουμε εκείνα τα αυτοκόλλητα που την κάνουν τόσο χαρούμενη…

    Αν μας ρωτούσαν τι θα θέλαμε για τα παιδιά μας, είμαι σχεδόν βέβαιη πως οι περισσότεροι θα λέγαμε να είναι απλά ευτυχισμένα! 
Εξάλλου για αυτό δεν παλεύουμε καθημερινά; Να προσφέρουμε απλόχερα ευτυχία στα παιδιά χρησιμοποιώντας κάθε τρόπο και μέσο. Πολύ συχνά, με το που ανιχνεύσουμε ίχνος λύπης, αναστάτωσης, παρεμβαίνουμε για να απαλύνουμε τα αρνητικά συναισθήματα λειτουργώντας σαν ανθρώπινες πιπίλες. Και που είναι το κακό; μπορεί να αναρωτηθεί κάποιος. Αν μπορώ να λειτουργήσω βοηθητικά για να μην υποφέρει το παιδί μου γιατί να μην το κάνω;

    Στην πραγματικότητα όμως αν θέλουμε ευτυχισμένα παιδιά, πρέπει και οφείλουμε να τα διδάξουμε πώς να διαχειρίζονται τα αρνητικά τους συναισθήματα. 
Πώς να διαχειρίζονται όλα τα μεγάλα συναισθήματα όπως είναι ο θυμός, η ματαίωση, η απογοήτευση, η θλίψη χωρίς να προσπαθούμε συνεχώς να τα προστατέψουμε από αυτά γίνοντας άθελά μας η πρώτη τους σχέση εξάρτησης.
    Τα παιδιά που είναι συμφιλιωμένα με όλων των ειδών τα συναισθήματα, είναι πιο συμφιλιωμένα με τον εαυτό τους και μελλοντικά μπορούν να λειτουργήσουν πιο εύκολα σε ένα εργασιακό περιβάλλον, να δημιουργήσουν υγιείς φιλικές και συντροφικές σχέσεις. Αντίθετα, τα παιδιά που δεν μπορούν να διαχειριστούν τον θυμό, τη λύπη, την ενόχληση τους, είναι πολύ πιθανό σαν ενήλικες να αναζητήσουν εξωτερικές πηγές ηρεμίας όπως το φαγητό, το αλκοόλ, τα ναρκωτικά, κακές σχέσεις συνεξάρτησης, αποφεύγοντας έτσι την επαφή με το πραγματικό τους συναίσθημα.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;
    Το πρώτο που μπορούμε να κάνουμε είναι να αποδεχτούμε τα αρνητικά συναισθήματα του παιδιού χωρίς τη διάθεση να τα διορθώσουμε άμεσα. Σκεφτείτε λίγο το εξής. Ας υποθέσουμε πως είχατε μια κακή μέρα και θέλετε να μοιραστείτε με τον σύντροφό σας αυτό που νιώθετε. Στην πραγματικότητα δεν θέλετε να σας δώσει μια λύση στην κατάσταση αλλά να εκφράσετε τα συναισθήματά σας και να νιώσετε ότι αυτά ακούγονται και γίνονται αντιληπτά από αυτόν.
    Το ίδιο λοιπόν ισχύει και στα παιδιά. Αν για παράδειγμα επιστρέψει μια μέρα από το σχολείο με κλάματα επειδή δεν πήρε καλό βαθμό, προκειμένου να σταματήσουμε το κλάμα ίσως μπούμε στον πειρασμό να πούμε θα πάρω τον δάσκαλο τηλέφωνο. Δεν χρειάζεται όμως να κοιτάνε πάντα εμάς ως λύση στο κάθε τους πρόβλημα γίνοντας έτσι η πρώτη τους σχέση εξάρτησης. 
Να θυμάστε, όταν οι γονείς υπερλειτουργούμε, τα παιδιά υπολειτουργούν. 
Μπορούμε να δοκιμάσουμε λέγοντας “Δείχνεις αρκετά αναστατωμένος. Τι σκοπεύεις να κάνεις; Τι διαφορετικό θα έκανες την επόμενη φορά;”

    Σίγουρα είναι δύσκολο να βλέπουμε το παιδί που λατρεύουμε να είναι αναστατωμένο ή να απογοητεύεται. Δουλεύοντας τα συναισθήματά του, όμως, αποκτά μια σπουδαία δεξιότητα ζωής. Σκεφτείτε πως κάθε δική μας παρόρμηση να σώσουμε το παιδί από αυτό που νιώθει του δίνει το μήνυμα πως δεν μπορεί να το διαχειριστεί μόνο του.

Δεν πρέπει να αρνούμαστε τα συναισθήματα των παιδιών πιστεύοντας πως έτσι θα φύγουν.
Αντίθετα δείχνοντας ενσυναίσθηση, βοηθάμε τα παιδιά να αποκωδικοποιούν και να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους νιώθοντας έτσι ασφάλεια. 
Αντί να πούμε “σταμάτα να κλαις, σταμάτα να φοβάσαι, σταμάτα να πονάς” μπορούμε να πούμε “βλέπω πως αυτό σου προκάλεσε λύπη, φόβο, πόνο”. 
Τα παιδιά πρέπει να παίρνουν το μήνυμα “Σε ακούω, σε βλέπω, σε καταλαβαίνω”.
    Είναι σημαντικό να μην χρησιμοποιούμε το φαγητό, τα δώρα ή τις ηλεκτρονικές συσκευές για να κατευνάσουμε ένα συναίσθημα. Προτάσεις όπως “αν σταματήσεις να κλαις θα σου δώσω μια σοκολάτα”, “βαρέθηκες; στενοχωρέθηκες; θες να παίξεις στο κινητό μου;”, μπορεί να σταματούν τα δάκρυα, τη στεναχώρια ή τη βαρεμάρα άμεσα, μακροπρόθεσμα όμως θα είναι πολύ πιο ωφέλιμο για το παιδί να νιώσει τα συναισθήματά του, να έρθει σε επαφή με αυτά.
    Αν συμπεριφερόμαστε στα παιδιά σαν είναι εύθραυστα, θα παραμείνουν εύθραυστα. Μπορούμε να πούμε για παράδειγμα “Ξέρω ότι είναι δύσκολο να μιλήσεις στο διπλανό σου για αυτό που σε στεναχώρησε αλλά είμαι σίγουρη πως μπορείς να τα καταφέρεις και στοιχηματίζω πως θα έρθεις ακόμα πιο κοντά τους μόλις το κάνεις”. 
Δίνοντας στα παιδιά την ευκαιρία να εξασκηθούν σε αυτές τις μικρές συναισθηματικές δυσκολίες, τα βοηθάμε να διαχειριστούν μελλοντικά τις μεγαλύτερες.

    Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως αποτελούμε παράδειγμα για τα παιδιά μας. Όσο πιο συνειδητοποιημένοι είμαστε ως γονείς, τόσο πιο καλοί γονείς είμαστε. Δεν γίνεται να ουρλιάζουμε για να σταματήσουν να φωνάζουν, δεν γίνεται να φωνάζουμε για να ηρεμήσουν. Το να διδάξουμε στα παιδιά να διαχειρίζονται τα συναισθήματα τους προϋποθέτει να μάθουμε να διαχειριζόμαστε τα δικά μας.
    Φανταστείτε έναν κόσμο όπου όλοι μας θα μπορούσαμε να διαχειριστούμε τα συναισθήματά μας. Θα χτίζαμε μια κοινωνία πολύ πιο υγιή, όπου τα ζευγάρια θα μπορούσαν να καλύψουν τις ανάγκες τους, στις εργασιακές σχέσεις τα προβλήματα θα λύνονταν πολύ πιο ομαλά, η βία θα μειωνόταν και οι σχέσεις θα γίνονταν πιο ουσιαστικές!
    Επομένως, την επόμενη φορά που θα δούμε το παιδί μη ευτυχισμένο, θυμηθείτε πως δεν πρόκειται να καταρρεύσει από τα μεγάλα του συναισθήματα. Ένα μεγάλο κομμάτι της ψυχικής υγείας είναι η συμφιλίωση με τα συναισθήματά μας. Να έχουμε συναισθηματική ευελιξία και συναισθηματική ανθεκτικότητα για να νιώθουμε ασφάλεια με τον εαυτό μας, και αυτό είναι που θα πρέπει να επιδιώκουμε οι γονείς για τα παιδιά μας!

Ελένη Σίγκου
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

"Πήρε Καλούς Βαθμούς το Παιδί;"

Για τα παιδιά το σχολείο είναι κάτι παραπάνω από αυτό που ίσως νομίζουμε εμείς οι μεγάλοι – είναι το σημείο αναφοράς τους. Το σχολείο για τα παιδιά είναι το δεύτερο κοινωνικό περιβάλλον που καλούνται να ενταχθούν μετά από αυτό της οικογένειας.

ΣΕ ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΟ ΒΑΘΜΟ, Η ΕΙΚΟΝΑ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥΣ ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ, ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΣΥΝΔΕΕΤΑΙ ΣΤΕΝΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΒΑΘΜΟΥΣ
    Τα παιδιά τις περισσότερες φορές πιστεύουν ότι η νοημοσύνη τους και η αξία τους ισοδυναμεί με τους βαθμούς τους – οι οποίοι είτε απεικονίζονται στα τετράδια με μπράβο, πολύ καλά και καμιά φορά με άλλου είδους παρατηρήσεις και σχόλια (πρόσεχε τα γράμματά σου, γιατί δεν διάβασες; γιατί τόσα λάθη;), ή με τους βαθμούς στους ελέγχους.
    Στην ελληνική πραγματικότητα, το σχολείο παραπέμπει σχεδόν αυτόματα στους βαθμούς, και αυτό γιατί η αξιολόγηση των μαθητών έχει αποκτήσει ένα ιδιαίτερα κοινωνικό περιεχόμενο.
Αρκετοί γονείς και εκπαιδευτικοί ασχολούνται τόσο συχνά με τους βαθμούς και τις επιδόσεις στα τεστ, που αγνοούν και υποτιμούν άλλες σημαντικές επιτεύξεις και προόδους των παιδιών.
    Στις συζητήσεις των μαμάδων και των ενηλίκων ακούμε πολύ συχνά για τις σχολικές επιδόσεις των παιδιών και αρκετές φορές τα παιδιά αξιολογούνται και χαρακτηρίζονται με βάση αυτές.
“ΠΗΡΕ ΚΑΛΟΥΣ ΒΑΘΜΟΥΣ ΤΟ ΠΑΙΔΙ;”

Αν ναι, τότε σημαίνει ότι είναι έξυπνο, εργατικό, άξιο, καλό παιδί και ούτω καθεξής. Αν όχι, τότε σημαίνει ότι δεν είναι τόσο έξυπνο, τόσο ικανό, τόσο εργατικό και πάει λέγοντας. Αυτή η αξία που δίνεται στους βαθμούς στην κοινωνία όπου ζει και μεγαλώνει το παιδί δεν το αφήνει σε καμία περίπτωση ανεπηρέαστο.

ΟΙ ΒΑΘΜΟΙ ΘΕΛΟΝΤΑΣ ΚΑΙ ΜΗ ΚΥΡΙΑΡΧΟΥΝ ΣΤΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ
    Σίγουρα όλα τα παιδιά (ακόμα και αυτά που μοιάζουν αδιάφορα) θέλουν να τα πηγαίνουν καλά στο σχολείο και να έχουν καλούς βαθμούς. Τι είναι όμως αυτό που μετράνε ακριβώς οι βαθμοί; Όσο περίεργο και αν ακούγεται, έρευνες δείχνουν ότι ακόμα και οι μαθητές που παίρνουν καλούς βαθμούς και αριστεύουν, αδικούνται από το σύστημα της βαθμολόγησης.
    Ο βαθμός μπορεί και απεικονίζει μόνο μία μέτρηση της επιτυχίας. Υπάρχουν πράγματα που δεν μπορούν να μετρηθούν από τα διαγωνίσματα και τα τεστ.

Μερικά από αυτά είναι η προσπάθεια, η κριτική σκέψη, η δημιουργικότητα, η συνεργασία, η περιέργεια, ο σεβασμός, η ευγένεια, η ικανότητα να αγαπάς, η κοινωνική και συναισθηματική νοημοσύνη, η ειλικρίνεια και άλλα τόσα.

Όπως έχει πει η Dr. Mitchell, όλες οι παραπάνω δεξιότητες και ικανότητες των παιδιών είναι πολύ πιο σημαντικές για να επιτύχουν στη ζωή από ότι ένας καλός βαθμός στον έλεγχο.
    Πολλοί από τους βαθμούς που δίνονται στα παιδιά και πολλές από τις αξιολογήσεις που δέχονται βασίζονται στην ικανότητα τους να αποστηθίζουν. Στην πραγματικότητα όμως οι κριτικές ικανότητες του παιδιού είναι αυτές που θα το οδηγήσουν στην αυριανή επιτυχία.
Οι βαθμοί δεν εγγυώνται πάντα την επιτυχία των παιδιών για αυτό και δε θα πρέπει να μας πιάνει εμμονή με αυτούς
    Όταν οι γονείς επιμένουν τόσο πολύ στους καλούς βαθμούς αγνοώντας άλλες σημαντικές επιτεύξεις των παιδιών τους, αυτό που ουσιαστικά κάνουν είναι να περνούν στα παιδιά το μήνυμα ότι η αξία τους εξαρτάται αποκλειστικά από αυτούς και από τις επιδόσεις τους στα τεστ.

ΓΙΑΤΙ ΕΠΙΜΕΝΟΥΜΕ ΤΟΣΟ ΣΤΟΥΣ ΒΑΘΜΟΥΣ;
    Εύλογα θα μπορούσε να αναρωτηθεί κάποιος γιατί στο σύστημα εκπαίδευσης δίνεται τόση βαρύτητα στη βαθμολόγηση όταν έρευνες δείχνουν ότι οι βαθμοί δεν μπορούν να καλύψουν όλες τις πτυχές της επιτυχίας των παιδιών. O καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ Daniel Koretz, τόνισε ότι δεξιότητες όπως η κριτική ικανότητα, η δημιουργική σκέψη, η περιέργεια κ.α., είναι πολύ δύσκολο να μετρηθούν με αριθμητικά δεδομένα και να αποτυπωθούν σε γραπτές δοκιμασίες. 
Έτσι, συνηθίζεται να μετράμε ό,τι είναι εύκολο να μετρηθεί – ορθογραφία, ανάγνωση, μαθηματικά.

    Σίγουρα, σε κάθε εκπαιδευτικό σύστημα η αξιολόγηση είναι απαραίτητη γιατί μέσα από αυτήν ο εκπαιδευτικός σχεδιάζει, προγραμματίζει και διαμορφώνει την εξέλιξη της διδακτικής διαδικασίας.
    Πολλοί μελετητές όμως έχουν τονίσει ότι οι βαθμοί που προκύπτουν από τα τεστ και τις γραπτές δοκιμασίες θα πρέπει να αποτελούν μόνο ένα μέρος της αξιολόγησης και θα πρέπει να λειτουργούν ως συμπληρωματική πηγή πληροφοριών για το μαθητή.

Σκεφτείτε για λίγο το εξής απλό παράδειγμα.
Φτιάχνετε ένα δύσκολο και περίπλοκο φαγητό για την οικογένειά σας, αλλά παρά τις ατελείωτες ώρες προετοιμασίας και προσπάθειας το τελικό αποτέλεσμα δεν σας δικαιώνει. 
Ποια θα θέλατε να είναι η αντίδραση των αγαπημένων σας προσώπων; 
Θα θέλατε το πιάτο να καταλήξει στο καλάθι των αχρήστων επειδή δεν έφερε το ιδανικό αποτέλεσμα ή θα θέλατε να εκτιμηθεί η προσπάθεια παρόλες τις ατέλειες;
    Φαντάζομαι πως θα θέλατε να μετρήσει στην αξιολόγηση του πιάτου σας η ιδέα του να προσφέρετε κάτι ωραίο, η προσπάθεια που καταβάλατε και η αγάπη που δώσατε στην όλη διαδικασία. Την ίδια επιθυμία και ανάγκη έχουν και τα παιδιά.
Είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε το ρόλο των βαθμών για να μετρήσουμε την πρόοδο των παιδιών στο σχολείο, αλλά ταυτόχρονα θα πρέπει να αναγνωρίζουμε την προσπάθεια και την βελτίωση (όσο μικρή και αν φαίνεται στα μάτια μας) που κάνουν τα παιδιά.
    Αν και οι βαθμοί είναι αυτοί που θα καθορίσουν ποιο παιδί θα περάσει στο πανεπιστήμιο και σε ποια σχολή, σίγουρα όμως δεν είναι η αρχή και το τέλος του κόσμου.
Η προσπάθεια, ο αγώνας και η καθημερινή βελτίωση που κάνει ένα παιδί δεν μπορούν να αποτυπωθούν πάντα μέσα από τους βαθμούς του
    Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί σίγουρα θα πρέπει να προσπαθούν και να επιδιώκουν το παιδί να δίνει τον καλύτερό του εαυτό στο σχολείο. Από την άλλη πλευρά όμως θα πρέπει να δίνουν προσοχή στην συνολική εικόνα του παιδιού και θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψιν τα μοναδικά και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Είναι εξαιρετικά άδικο να αξιολογούμε τα παιδιά μόνο από τα νούμερα που φέρνουν στους βαθμούς και να μην αναγνωρίζουμε την προσπάθεια, την πρόοδο και τη βελτίωση που κάνουν.

    Τα παιδιά είναι κάτι παραπάνω από μαθητές – είναι μέλη της οικογένειάς σας, είναι φίλοι, είναι αδέρφια, είναι σκεπτόμενα άτομα, είναι καλλιτέχνες, είναι αθλητές, είναι μουσικοί, έχουν δημιουργική σκέψη, έχουν χιούμορ, έχουν σοφία, έχουν πνεύμα συνεργασίας και συντροφικότητας, έχουν την ικανότητα να αγαπούν και να προσφέρουν. 
    Οι γονείς, οι ενήλικες και οι εκπαιδευτικοί έχουν την ικανότητα να καλλιεργούν και να ενθαρρύνουν όλα αυτά τα χαρακτηριστικά δίνοντας το μήνυμα στα παιδιά ότι είναι κάτι περισσότερο από τους βαθμούς τους!

Σίγκου Ελένη, BSc, MSc Ψυχολογίας
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

© Το χαμομηλάκι | To hamomilaki