Saturday 16 April 2022

Άγιο Μύρο, το καθαγιασμένο έλαιο

Τα 57 συστατικά και η προετοιμασία για την έψηση του Αγίου Μύρου

Η τελετουργική διαδικασία της έψησης (παρασκευής) του Αγίου Μύρου, που πραγματοποιείται μια φορά στα 10 χρόνια, αρχίζει τη Μεγάλη Δευτέρα στο Φανάρι, στο Κουβούκλιο του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Συνολικά 57 δυσεύρετα και πολύτιμα αρωματικά υλικά, τα οποία προέρχονται από τα πέρατα της γης και συμβολίζουν την ποικιλία των χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος χρησιμοποιούνται για την παρασκευή του Αγίου Μύρου, αυτού του καθαγιασμένου αρωματικού ελαίου, το οποίο στην Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία χρησιμοποιείται κατά την τελετή του Μυστηρίου του Χρίσματος των βαπτιζομένων.

Σύμφωνα με την παράδοση, ο Οικουμενικός Πατριάρχης, την Κυριακή των Βαΐων, απονέμει τους επίχρυσους σταυρούς διακονίας στους μυρεψούς που θα παρασκευάσουν το Άγιο Μύρο, ενώ τη Μεγάλη Δευτέρα θα ανάψει τη φωτιά κάτω από τους χάλκινους λέβητες, στους οποίους θα γίνει η έψηση. Φέτος, δέκα μυρεψοί θα αναδεύουν τα αρωματικά συστατικά, φυτικής και ζωικής προέλευσης, μέσα στους χάλκινους λέβητες, τους οποίους δώρισαν στο Πατριαρχείο το 1807 οι σαράφηδες (αργυραμοιβοί) της Πόλης.

Ανάμεσα στα συστατικά του Αγίου Μύρου, εκτός από το παρθένο ελαιόλαδο, τον ερυθρό ξηρό οίνο και το ροδέλαιο, το οποίο προέρχεται από τη Βουλγαρία και είναι χορηγία του Πατριαρχείου της Βουλγαρίας κ.ά., περιλαμβάνονται και δύο εξαιρετικά σπάνια, ζωικής προέλευσης υλικά: το άμπαρι (amber gris γαλλική ονομασία, gray amberi η αγγλική, misk-ü amber η τουρκική), που προέρχεται από αποβολή γαστρικού περιεχομένου -έμετο- αχώνευτων τμημάτων της διατροφής της φάλαινας φυσητήρα (Physeter macrocephalus η λατινική ονομασία, Sperm Whale η αγγλική) και ο μόσχος, που προέρχεται από αδένα είδους αρσενικής δορκάδος (=ζαρκάδι ή μοσχοδορκάς) του Θιβέτ (Moschus moschiferus, η λατινική της ονομασία).

Για τη διαδικασία της παρασκευής του Αγίου Μύρου μίλησε στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο φαρμακοποιός δρ. Γεώργιος Σάββιτς, στον οποίο, το Νοέμβριο του 2021, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος απένειμε το Οφφίκιο του Άρχοντος Μυρεψού της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, προκειμένου να έχει την ευθύνη για την προετοιμασία, την παρασκευή και την έψηση του Αγίου Μύρου.

Ο κ. Σάββιτς μετείχε για πρώτη φορά στην έψηση του Αγίου Μύρου το 1973 ως μέλος του Σώματος των Κοσμητόρων (το οποίο συνιστούν οι μυρεψοί), όταν ακόμη ήταν βοηθός στην έδρα Φαρμακογνωσίας στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης, ενώ οι επόμενες φορές ήταν στις εψήσεις που έγιναν το 1992, το 2002 και το 2012. Μάλιστα, στην έψηση του 2012 μετείχε ως Αρχιμυρεψός καθώς ο τότε Άρχων Μυρεψός Πρόδρομος Θανάσογλου αδυνατούσε να επιτελέσει τα καθήκοντά του, λόγω του προχωρημένου της ηλικίας του.

Να σημειωθεί ότι το αξίωμα του μυρεψού το κατείχαν στο Βυζάντιο ιατροί και φαρμακοποιοί. Οι ιατροί ασκούσαν «το θεραπευτικό τους έργον στα νοσοκομεία των μονών ή στα ιδιωτικά των ιατρεία», ενώ οι μυρεψοί φαρμακοποιοί παρασκεύαζαν και διέθεταν διάφορα φάρμακα, αρωματικές ουσίες και άλλα παρόμοια στα μυρεψεία ή μυροπωλεία. Σήμερα, μυρεψοί είναι φαρμακοποιοί και χημικοί.

Τα 57 συστατικά και η προετοιμασία για την έψηση του Αγίου Μύρου

«Για την παρασκευή του Αγίου Μύρου χρησιμοποιείται η σύνθεση που υπάρχει στον επίσημο και οριστικό Πατριαρχικό Κατάλογο, ο οποίος συντάχθηκε το 1890 και ισχύει μέχρι σήμερα. Η σύνθεση αυτή περιλαμβάνει 57 υλικά, κυρίως δρόγες. Οι δρόγες είναι συστατικά από διάφορους ιστούς φυτών. Μπορεί να είναι ρίζες, άνθη, φλοιός, σπέρματα, δηλαδή σπόροι, βολβοί, ρίζες, κόμμεα, ρητίνες και διάφορα άλλα συστατικά, τα οποία προέρχονται από φυτά ή θάμνους ή δέντρα ή λουλούδια. Η προετοιμασία για την παρασκευή του Αγίου Μύρου φέτος άρχισε περίπου στις αρχές Μαρτίου, με την παραγγελία των συστατικών που θα χρησιμοποιηθούν», αναφέρει ο κ. Σάββιτς.

Τα 57 υλικά που αναφέρονται στον Πατριαρχικό Κατάλογο, κάποια από τα οποία είναι γνωστά στους πολλούς, ενώ κάποια ελάχιστοι τα γνωρίζουν, είναι τα εξής: έλαιον καθαρόν, οίνος στίφων μέλας, ανθόνερον αρίστης ποιότητας, ροδόσταμον αρίστης ποιότητας, μαστίχη καθαρή, μετζουβί ή κόμμι ευώδες, άμωμον, ξυλαλόη μαβέρτη, πέπερι μακρό, κάρυα αρωματικά, φύλλος ινδικός, ξυλοκασία ήτοι αγγέλικα Βοεμίας, στύραξ υγρά, σμύρνα καθαρά, πέπερις, εχινάνθη, ξυλοβάλσαμον, άκορος ή κάλαμος ευώδης, ίρις φλωρεντινή, βάκχαρις ή αντ' αυτής εμπερατόρια (σαφράν), αριστολοχία βέρα, καρποβάλσαμον ή κουβέβι, κύπερις, μυρισινόκοκκα, νάρδος κελτική, κασσία μέλαινα ή αντ' αυτής κασκαρίλια όπερ εστί φλοιός αμπάρεως, βάλανος μυρεψική, καρδάμωμον μικρόν, καρυόφυλλα, κιννάμωμον, άσσαρον βέρον, μάκερος Ολλάνδας, τερέβινθος βενετική, ρετσίνη λευκή καθαρά, μυροβάλανον καθαρόν, σάμψυχος ή μαντζουράνα, λάδανος καθαρά, στάχυς νάρδου ινδικού, λίβανος λευκός, ζιγγίβερις λευκή, ζαρνάβας, τύλλις, ελένιον. Μετά την έψηση προστίθενται έλαιον κινναμώμου σειλάνικον, έλαιον καρυοφύλλων, μοσχοκαρυδέλαιον Ολλάνδας πηκτόν, βάλσαμον Μέκκας ήτοι βαλσαμέλαιον, ροδέλαιον ή έλαιον τριανταφύλλου, έλαιον μάκερις, έλαιον κίτρου, έλαιον καρποβαλσάμου, έλαιον σαμψύχου, έλαιον δάφνης, έλαιον δενδρολιβάνου, έλαιον νάρδου ή λεβάντας, μόσχος ινδικός και άμπαρι.

Τα συστατικά αυτά, όπως αναφέρει ο κ. Σάββιτς, δεν είναι δυνατόν να βρεθούν όλα σε μία χώρα ή σε ένα σημείο κάποιας χώρας και γι' αυτό τον λόγο παραγγέλνονται από διάφορες χώρες.

«Η βάση του Αγίου Μύρου είναι το παρθένο ελαιόλαδο και ο ερυθρός οίνος, που πρέπει να είναι στίφων, δηλαδή ξηρός. Μετά είναι το ροδόσταμο και το ανθόνερο, που είναι παρασκευάσματα τα οποία γίνονται κατά την παραγωγή (με απόσταξη) του ροδέλαιου και του αιθερίου ελαίου των ανθέων του κίτρου. Το ανθόνερο και το ροδόσταμο μπορούν να παρασκευαστούν και με άλλη μέθοδο. Δηλαδή προσθέτουμε σε νερό μερικές σταγόνες ροδέλαιο ή αιθέριο έλαιο από άνθη κίτρου και με έντονη ανάμειξη παρασκευάζεται το ζητούμενο "αρωματικό ύδωρ", όπως ονομάζονται όλα τα "αρωματικά ύδατα" στην κοσμητολογία», εξηγεί ο κ. Σάββιτς.

Τα σπανιότερα συστατικά του Αγίου Μύρου

«Υπάρχουν ορισμένα συστατικά, τα οποία δεν μπορούν να βρεθούν λόγω το ότι δεν υπάρχουν. Π.χ. μια ουσία που φέτος δεν θα μπορέσουμε να τη βρούμε, αλλά θα χρησιμοποιήσουμε από απόθεμα που έχει μείνει από το την προηγούμενη έψηση του 2012, είναι το άμπερι, το οποίο είναι προϊόν που αποβάλλει από το στομάχι της η φάλαινα φυσητήρας. Αυτό το υλικό, όταν αποβληθεί από το στομάχι της φάλαινας, επιπλέει στην επιφάνεια της θάλασσας και με το αλάτι και τη θερμοκρασία του ήλιου γίνεται κάποια εσωτερική χημική διεργασία, η οποία του δίνει κάποιο άρωμα. Ο βασικός ρόλος αυτού του υλικού είναι ότι είναι προσηλωτικό του αρώματος επάνω στην επιδερμίδα του ανθρώπου, δηλαδή κρατάει το άρωμα αρκετές ώρες και γίνεται αισθητό από αυτόν που το φέρει επάνω του. Όταν και αν βρεθεί το άμπαρι είναι πανάκριβο. Σε μελλοντικές εψήσεις του Αγίου Μύρου, εάν δεν βρεθεί αυτό το υλικό, πιθανόν να χρησιμοποιηθεί κάποιο υποκατάστατο που έχει τις ιδιότητες που έχει το φυσικό άμπαρι. Ένα άλλο σπάνιο υλικό, το οποίο επίσης δεν βρήκαμε φέτος και θα χρησιμοποιήσουμε κάποιο φυτικό υποκατάστατο, είναι ο μόσχος που προέρχεται από τον αδένα ενός είδους δορκάδας (ζαρκαδιού) που ζει στο Θιβέτ και φαίνεται ότι είναι είδος υπό εξαφάνιση. Έτυχε να συναντήσω έμπορο αυτής της ουσίας που την πουλούσε 250 δολάρια το γραμμάριο. Για το Άγιο Μύρο χρησιμοποιούνται περίπου 50 γραμμάρια μόσχου. Τα σπάνια υλικά είναι πολλά, αλλά ευτυχώς βρίσκονται ακόμα στην αγορά. Π.χ. υπάρχει ένα, το οποίο λέγεται λάδανο, που μας έρχεται ως χορηγία από την Κρήτη και προέρχεται από το φυτό που λέγεται λαδανιά (Cistus creticus, η λατινική ονομασία του). Το είδος αυτό, όμως, έχει αρχίσει να μειώνεται σημαντικά στην Κρήτη. Αντιθέτως, οι Ισπανοί το καλλιεργούν στη χώρα τους, αποφεύγοντας την εξαφάνιση του από τη φύση», αναφέρει ο κ. Σάββιτς.

H διαδικασία της έψησης του Αγίου Μύρου

Μία ημέρα πριν αρχίσει η διαδικασία της έψησης του Αγίου Μύρου, την Κυριακή των Βαΐων, όπως αναφέρει ο κ. Σάββιτς, ο Οικουμενικός Πατριάρχης ευλογεί τους μυρεψούς, απονέμοντας σε αυτούς τους σταυρούς διακονίας.

«Ο αριθμός των μυρεψών κάθε φορά ποικίλλει. Έτυχε να παρευρεθώ σε έψηση μύρου με επτά μυρεψούς έτυχε όμως και με 10-11. Φέτος είμαστε 10 βάσει της Συνοδικής Απόφασης του Παριαρχείου που εκδόθηκε τον Μάιο του 2021. Αυτοί οι 10 μυρεψοί συνιστούν το Σώμα των Κοσμητόρων, συμπεριλαμβανόμενου και του προϊσταμένου Άρχοντος Μυρεψού», αναφέρει ο κ. Σάββιτς.

«Η διαδικασία της παρασκευής του Αγίου Μύρου αρχίζει τη Μεγάλη Δευτέρα και ολοκληρώνεται τη Μεγάλη Τετάρτη, ενώ τη Μεγάλη Πέμπτη γίνεται ο καθαγιασμός του, η λιτάνευση και η τοποθέτησή του στο Μυροφυλάκιο του Πατριαρχείου. Αλλά μέχρι την Κυριακή των Βαΐων και ξεκινώντας γύρω στον Μάρτιο, φτιάχνουμε εκχυλίσματα από τα διάφορα βότανα που έχουμε αγοράσει από την Αιγυπτιακή Αγορά της Κωνσταντινούπολης. Αυτά τα φιλτράρουμε και τα προσθέτουμε στο Άγιο Μύρο την πρώτη μέρα που αρχίζει η παρασκευή του. Αφού έχουν γίνει οι προκαταρκτικές εργασίες, δηλαδή ο καθαρισμός και ο έλεγχος του εξοπλισμού που χρησιμοποιείται, αρχίζει η διαδικασία της έψησης, νωρίς το πρωί της Μεγάλης Δευτέρας, στο Κουβούκλιο του Πατριαρχείου, ένα κομψό ξύλινο περίπτερο δίπλα στον Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου», συνεχίζει ο κ. Σάββιτς.

Τη Μεγάλη Δευτέρα, ο Οικουμενικός Πατριάρχης, μετά τη λειτουργία της Προηγιασμένης, όπως ορίζει το τυπικό, ραντίζει με αγιασμό τα υλικά και τα σκεύη, και ανάβει τη φωτιά στους λέβητες. «Για το άναμμα της φωτιάς χρησιμοποιούνται παλαιά εκκλησιαστικά έγγραφα άνευ αξίας καθώς επίσης κατεστραμμένα βιβλία και εικόνες που δεν έχουν καμία ιστορική ή καλλιτεχνική αξία. Η διαλογή αυτών γίνεται από ιερωμένους, οι οποίοι είναι εξειδικευμένοι στην ιστορία εκκλησιαστικής τέχνης», αναφέρει ο κ. Σάββιτς.

Σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας της παρασκευής του Αγίου Μύρου, δηλαδή από τη Μεγάλη Δευτέρα έως τη Μεγάλη Τετάρτη, ο Πατριάρχης, μητροπολίτες και κληρικοί εναλλάσσονται στην ανάγνωση κεφαλαίων του Ευαγγελίου και περικοπών της Καινής Διαθήκης.

«Υπάρχουν επτά θερμαινόμενοι χάλκινοι περιέκτες (λέβητες/καζάνια) που χρησιμοποιούνται για την έψηση του Αγίου Μύρου, τους οποίους δώρισε το 1807 στο Πατριαρχείο το Σωματείο Αργυραμοιβών (σαράφηδων). Φέτος θα χρησιμοποιηθούν λιγότεροι (τέσσερις ή πέντε από αυτούς). Φροντίζουμε να υπάρχει σταθερή θερμοκρασία για να ζεσταίνει το περιεχόμενο των λεβήτων, στους οποίους πρώτα βάζουμε το ελαιόλαδο και μετά το κρασί και στη συνέχεια βάζουμε, με τη σειρά: το ανθόνερο, το ροδόνερο και τα διάφορα φυτικής προέλευσης εκχυλίσματα, τα οποία συν τω χρόνω αναδεύονται με τις παραδοσιακές ξύλινες κουτάλες. Αυτό το κάνουν οι κοσμήτορες. Ο λαός μπορεί να συμμετέχει μόνο για την ευχή ή για το έθιμο και να αναδεύσει γυρίζοντας μια-δυο φορές την κουτάλα. Όσο γίνεται η ανάδευση, η θερμοκρασία παρακολουθείται με θερμόμετρο γιατί δεν πρέπει να ξεπεράσει κάποιους βαθμούς, επειδή υπάρχει κίνδυνος να καταστραφούν τα υλικά, αν βράσουν. Αργά το απόγευμα σταματάει η ανάδευση και η φωτιά σχεδόν σβήνει. Η ίδια διαδικασία συνεχίζεται τη Μεγάλη Τρίτη. Προσέρχεται πάλι ο Πατριάρχης στο Κουβούκλιο, ψάλλει τον Μικρό Παρακλητικό Κανόνα της Θεοτόκου και μετά τις μνημονεύσεις ρίχνει τα πέταλα λουλουδιών εποχής μέσα στους λέβητες ευλογώντας στο Άγιο Μύρο. Τη Μεγάλη Τρίτη σταματάει η θέρμανση στους λέβητες και το Άγιο Μύρο μέχρι το πρωί της Μεγάλης Τετάρτης, έως ότου ψυχθεί επαρκώς (περίπου 25-30 βαθμούς Κελσίου). Τη Μεγάλη Τετάρτη, αφού έχει ψυχθεί το περιεχόμενο των λεβήτων και φτάσει στους 25-30 βαθμούς, γίνεται η προσθήκη των αιθερίων ελαίων. Τα αιθέρια έλαια τοποθετούνται μετά την ψύξη, γιατί εάν θερμανθούν, εξατμίζονται. Το ροδέλαιο, που είναι το βασικότερο αρωματικό συστατικό του Μύρου, το προσθέτει ο Πατριάρχης τη Μεγάλη Τετάρτη. Αμέσως μετά από αυτή τη διαδικασία της προσθήκης, ανάμειξης και ανάδευσης με τις ξύλινες κουτάλες του μείγματος, αρχίζει η διαδικασία της διήθησης δηλαδή του φιλτραρίσματος του Μύρου. Μετά τη διήθηση, το Άγιο Μύρο τοποθετείται σε ασημένιους αμφορείς και δοχεία και τη Μεγάλη Πέμπτη κατά τον όρθρο, αφού γίνει ο καθαγιασμός στον Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου, ιερείς, κρατώντας ανά δύο τον κάθε αμφορέα, μεταφέρουν το Άγιο Μύρο στο Μυροφυλάκιο του Πατριαρχείου», προσθέτει ο κ. Σάββιτς.

Σημειώνει επίσης ότι συνήθως παρασκευάζεται ποσότητα 400-500 λίτρων, αλλά φέτος θα παρασκευαστούν περίπου 350 λίτρα Αγίου Μύρου, διότι υπάρχει απόθεμα από την προηγούμενη έψηση στο Μυροφυλάκιο. Το Άγιο Μύρο αποστέλλεται κατόπιν αιτήματος στις Ορθόδοξες Μητροπόλεις προκειμένου να χρησιμοποιηθεί στις βαπτίσεις και στο καθαγιασμό της Αγίας Τράπεζας στα θυρανοίξια ναών. Επίσης χρησιμοποιείται και κατά το Μυστήριο του Χρίσματος σε χριστιανούς άλλων δογμάτων που ασπάζονται την Ορθοδοξία. Στο παρελθόν, όταν υπήρχαν Ορθόδοξοι βασιλείς και αυτοκράτορες, χρησιμοποιούταν κατά τις τελετές στέψης.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Αγγέλα Φωτοπούλου

cretalive.gr
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

Να γράφουμε με το χέρι ή με πληκτρολόγιο;

Πρόσφατη έρευνα βρήκε ότι γράφοντας με το χέρι συγκρατούμε στη μνήμη μας περισσότερες πληροφορίες σε σχέση με το γράψιμο με πληκτρολόγιο.

Έντυπα και ηλεκτρονικά κείμενα
    Ενώ η σημασία των υπολογιστών είναι αδιαμφισβήτητη για να διαβάζουμε τα νέα, καιρό τώρα συζητιέται η αξία του έντυπου υλικού σε σχέση με του ηλεκτρονικού. Τα υλικά βιβλία είναι απτά, δίνουν στον αναγνώστη την ευχαρίστηση της αφής, διευκολύνουν στο να κρατάμε σημειώσεις, σε αυτά κάνουμε καλύτερη αναζήτηση σελίδων. Επίσης, όμως κάθε σελίδα είναι μοναδική, ένα ορόσημο – ενώ στα e-books υπάρχει απλά ένα ατελείωτο σκρολάρισμα. Ο εγκέφαλός μας χαρτογραφεί πληροφορίες καλύτερα, όταν έχει αυτές τις οπτικές ενδείξεις.
Και υπάρχει και το θέμα της μνήμης. Οι αναγνώστες έντυπων βιβλίων κρατούν περισσότερες πληροφορίες.
Το χειρόγραφο κείμενο διευκολύνει τη μνήμη
    Και σύμφωνα με έρευνα του Εργαστηρίου Αναπτυξιακής Νευροεπιστήμηες στο Νορβηγικό Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας, το ίδιο ισχύει και για το γράψιμο. Το γράψιμο με το χέρι βοηθά τα παιδιά και τους ενήλικες να θυμούνται πληροφορίες καλύτερα. Η δακτυλογράφηση είναι μια παράκαμψη που αγνοεί σημαντικές λεπτομέρειες τις οποίες χρειάζεται η μνήμη για να διευκολυνθεί.

Το ηλεκτρονικό κείμενο έχει κερδίσει τους νέους
    Αυτά τα ευρήματα είναι αντίθετα στη σημερινή πορεία της εκπαίδευσης. Στην ΕΕ, στη οι μαθητές και οι έφηβοι περνούν κατά μέσο όρο σχεδόν τέσσερις ώρες την ημέρα στο διαδίκτυο. Δηλαδή το διπλάσιο χρόνο σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία. Στην Αμερική οι έφηβοι περνούν 9 ώρες την ημέρα.
    Καθώς η εξ αποστάσεως εκπαίδευση γίνεται ολοένα και πιο διαδεδομένη λόγω της πανδημίας, τα παιδιά (αλλά και πολλοί ενήλικες) περνούν όλο και περισσότερο χρόνο μπροστά από μια οθόνη.

Γράψιμο με το χέρι για τη μνήμη, τη λεπτή κινητικότητα και το στοχασμό
    Είναι δεδομένο ότι ένα μέρος από τα πράγματα που πρέπει να θυμόμαστε τα βάζουμε σε μια μηχανή. Αλλά αν δε χρησιμοποιούμε κάποιες απλές παρεμβάσεις – όπως γράψιμο με το χέρι – είναι πιθανό να δημιουργήσουμε βλάβες στη μνήμη μας.

Ο ιθύνων ερευνητής Van der Meer το εξηγεί ως εξής: 
«Όταν γράφεις τη λίστα για τα ψώνια σου με το χέρι, απλά θυμάσαι πιο καλά το περιεχόμενο αργότερα.»
    Λέει ότι το γράψιμο με το χέρι δίνει στον εγκέφαλο «γάντζους» από τους οποίους κρεμάει πληροφορίες – με τον ίδιο τρόπο που βάζουμε σελιδοδείκτες στα βιβλία. Σε αυτό προσθέτει τη σημασία της λεπτής κινητικότητας: η δακτυλογράφηση είναι κάτι το επαναλαμβανόμενο και καθόλου δημιουργικό. Αντιθέτως, στη χειρόγραφη καταγραφή οι κινητικές μας δεξιότητες καλλιεργούνται και δοκιμάζονται διαρκώς.
    Η αργή φύση της γραφής με το χέρι μπορεί να φαίνεται μη παραγωγική στην ψηφιακή εποχή, αλλά σύμφωνα με τον Van der Meer αυτό την κάνει ωφέλιμη. Συνήθως σκεφτόμαστε δύο φορές γρηγορότερα από όσο γράφουμε με το χέρι. Αντιθέτως, όταν δακτυλογραφούμε, επειδή είναι πιο σύντομη διαδικασία, ο χρόνος που έχουμε για να σκεφτούμε περιορίζεται. Όχι απλά δε θυμόμαστε τις πληροφορίες που γράφουμε, αλλά δεν τις στοχαζόμαστε και εξίσου βαθιά.
    Απλές πρακτικές, όπως το γράψιμο με το χέρι, έχουν σημαντικές επιδράσεις στην κοινωνικοποίηση, στη δημιουργικότητα και στην ευφυΐα. Ίσως θα ήταν καλό να τιμήσουμε τις μεθόδους που μας βοηθούν στη μάθηση, ανεξαρτήτως του πόσο βολικές, ελκυστικές, ή εθιστικές είναι οι ηλεκτρονικές συσκευές. 

πηγή
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

Έχεις δύο αυτιά και ένα στόμα...

Η φλυαρία ως πληγή του σύγχρονου ανθρώπου
Αν μελετήσει κανείς τις διαφημίσεις της τηλεφωνίας, θα συμπεράνει κάτι που φαίνεται αβλαβές, την προτροπή προς τη φλυαρία, («Μιλήστε δωρεάν, όσο θέλετε!») αλλά δεν είναι. 
Όταν μιλάμε ακατάπαυστα, είναι φυσικό να λέμε βλακείες και να επαναλαμβάνουμε τα ίδια και τα ίδια. Κανείς δεν εκτιμά τους φλύαρους, μολονότι, ίσως, τους ανέχεται από ευγένεια.
Κανείς δεν ενδιαφέρεται για την προσωπική μας ιστορία, για το δράμα μας, για τις περιπέτειες και τα κατορθώματά μας. 
Με το να φλυαρούμε γύρω από όλα αυτά γινόμαστε μεμψίμοιροι, ή πομπώδεις και καυχησιάρηδες
Η φλυαρία μάς εμποδίζει να ακούμε τους άλλους και, όχι σπάνια, μας καταδικάζει στον ρόλο του γελωτοποιού. 
Πολλοί φλύαροι άνθρωποι φρονούν ότι οι ιδέες τους είναι πρωτότυπες και πρέπει να διαδοθούν· στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι επαναλαμβάνουν κοινοτοπίες.
Η ακαταμάχητη επιθυμία μερικών ανθρώπων να μιλάνε τους κάνει δυσάρεστους όχι μόνον επειδή είναι κουραστικοί αλλά επειδή δείχνουν αναξιόπιστοι
Κανείς δεν εκτιμά τους κουτσομπόληδες. Αν δείτε την ταινία με τον τίτλο «Gossip» (David Guggenheim, 2000), θα διαπιστώσετε για μία ακόμη φορά την καταστροφική επίδραση του κουτσομπολιού. 
Επίσης, πολλοί άνθρωποι που μιλούν περισσότερο απ’ όσο ακούνε έχουν την τάση να υπερβάλλουν και να χυδαιολογούν. Όταν συμβαίνει αυτό καλύτερα να αποχωρούνε διακριτικά. Κι αν δεν έχουμε να πούμε κάτι καλύτερο από τη σιωπή, είναι προτιμότερο να σωπαίνουμε.
Έλεγε ο Αβραάμ Λίνκολν: «Είναι προτιμότερο να μένεις σιωπηλός και να σε παίρνουν για βλάκα, παρά να μιλάς και να αίρεις κάθε αμφιβολία». Λέγε μόνο τα απαραίτητα και με λιγοστές λέξεις. Το να ακούς είναι τέχνη.

Η στωική σιωπή
Η στωική σιωπή δεν σχετίζεται με τη σιωπή της κατωτερότητας που κάποτε επιβαλλόταν στις γυναίκες («Γυναιξί σιγή κόσμον φέρει» – Η σιωπή στολίζει τις γυναίκες). 
Η στωική σιωπή είναι μια στάση την οποία επιλέγουμε δεν μας επιβάλλεται. Όπως λέει ο Σενέκας, «Για να επιβάλεις τη σιωπή σε κάποιον, πρέπει να σιωπήσεις πρώτος εσύ».

Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

© Το χαμομηλάκι | To hamomilaki