Τι είναι το doomscrolling και πώς να το σταματήσουμε; What Is? — And How to Stop

γιατί είμαστε εθισμένοι στις κακές ειδήσεις...

Σε έναν κόσμο γεμάτο δυσάρεστα συμβάντα, υπάρχουν δύο είδη ανθρώπων: αυτοί που αποστρέφουν το βλέμμα από την ωμή πραγματικότητα και αυτοί που ενημερώνονται, διαβάζοντας καθημερινά ειδήσεις. 

What Is Doomscrolling? Experts Explain Why We Do it—And How to Stop

Αν ανήκετε στη δεύτερη κατηγορία, σίγουρα θα έχετε πιάσει κατά καιρούς τον εαυτό σας να παρασύρεται και να αναζητά να μάθει όλο και περισσότερες λεπτομέρειες για τις εξελίξεις σε θέματα που τον απασχολούν, ξοδεύοντας πολύ χρόνο σε ανάγνωση άρθρων και απόψεων, κυρίως διαδικτυακών.

Και καθώς τα social media τείνουν να χάσουν τον αρχικό λόγο ύπαρξης τους, που είναι η επικοινωνία και η αυτοπροβολή, και γίνονται πλατφόρμες ενημέρωσης και διάδοσης ειδήσεων, η αναζήτηση στο google ή η επίσκεψη συγκεκριμένων ιστοσελίδων αντικαθίσταται από το γνωστό μας scrolling, την ατέρμονη περιήγηση δηλαδή στην αρχική σελίδα, κυρίως του facebook και του twitter.

Το 2020 ήταν και είναι αναμφίβολα μια περίεργη και δύσκολη χρονιά. Η πανδημία, με την κοινωνική απομόνωση που μας επιβλήθηκε, ο πολύς χρόνος που περάσαμε –και περνάμε- μέσα στο σπίτι και η έλλειψη εμπιστοσύνης στα μεγάλα μέσα ενημέρωσης μας κάνανε να «σκρολάρουμε» ακόμα περισσότερο, παρατείνοντας το χρόνο που περνάμε μπροστά από μια οθόνη. 

Κάθε βράδυ πριν τον ύπνο, και συχνά κάθε πρωί με τον πρωινό καφέ, πρέπει να αναζητήσουμε τις πιο πρόσφατες και αντικειμενικές ειδήσεις για πληθώρα θεμάτων: ένα θανατηφόρο ιό που εξαπλώνεται, την πολιτική και οικονομική αποσταθεροποίηση και τις κοινωνικές αναταραχές ανά τον κόσμο, περιβαλλοντικές καταστροφές, δυσάρεστα ζητήματα που σίγουρα πρέπει να μας απασχολούν, όχι όμως στο βαθμό που να μας δημιουργούν πανικό και σύγχυση και την εντύπωση μιας επικείμενης καταστροφής.

Το φαινόμενο αυτό είναι τόσο έντονο τους τελευταίους μήνες που απέκτησε και όνομα: doomscrolling, όπου το “doom” είναι η αγγλική λέξη για το βιβλικό τέλος του κόσμου. Πρόσφατα μάλιστα, το μεγάλο online λεξικό Merriam-Webster πρόσθεσε αυτό τον όρο ως νεολογισμό στην κατηγορία «Λέξεις που παρακολουθούμε» και το Dictionary.com στις «Λέξεις που δημιουργήσαμε λόγω του κορωνοϊού». 

Doomscrolling ή εναλλακτικά doomsurfing, είναι λοιπόν οι λέξεις που περιγράφουν την τάση μας να σερφάρουμε δίχως τελειωμό στον ωκεανό των κακών ειδήσεων, ακόμα και όταν αυτό μας προκαλεί έντονα δυσάρεστα συναισθήματα.

Τι είναι αυτό που μας οδηγεί σε τέτοια μαζοχιστική συμπεριφορά; Στο να διαβάζουμε για γεγονότα στα οποία συχνά δεν μπορούμε να επέμβουμε, για συμβάντα τραγικά που μας κάνουν να νιώθουμε πως ο θάνατος και το μίσος είναι παντού τριγύρω και τελικά να αυτοκαταστρέφουμε την ψυχική μας υγεία;

Προφανώς το infinite scrolling, το μανιώδες και δίχως λόγο σερφάρισμα στα social media, δεν είναι καινούριο. 

Ούτε επίσης και η τάση των ανθρώπων να δίνουν σημασία σε κακές ειδήσεις, συνήθεια που αποδίδεται από τους ψυχολόγους στο αρχέγονο ένστικτο της επιβίωσης: είμαστε γενετικά «προγραμματισμένοι» να μας έλκει το κακό, το αρνητικό και το επικίνδυνο, καθώς έτσι μαθαίνουμε γι’ αυτό και αυξάνουμε τις πιθανότητες επιβίωσής μας, αποφεύγοντάς το.

Αν συνδυάσουμε και τον τρόπο που λειτουργούν οι ιντερνετικοί αλγόριθμοι («δείχνοντάς» μας θέματα σχετικά με τις αναζητήσεις και τα clicks μας) και το γεγονός ότι, λόγω των social media, όλο και περισσότερες περιπτώσεις κοινωνικής αδικίας έρχονται στην επιφάνεια, το doomscrolling μοιάζει αναπόφευκτο. 

Και καθώς ο καθένας μας ψάχνει απαντήσεις ή και έναν τρόπο να νιώσει συνδεδεμένος με την κοινωνία, συνεχίζει να σκρολάρει νομίζοντας πως θα βρει αυτό που ψάχνει ώστε να αισθανθεί καλύτερα, καταφέρνοντας το αντίθετο αποτέλεσμα, να νιώσει δηλαδή εντελώς τρομοκρατημένος και αβοήθητος.

Το doomscrolling δε μας οδηγεί στο να ελέγχουμε τις δυσάρεστες καταστάσεις ούτε και μπορεί να τις σταματήσει. Μας οδηγεί μόνο σε επικίνδυνα ψυχικά μονοπάτια άγχους, οργής, απομόνωσης και κατάθλιψης. Σε εποχές που πρέπει να έχουμε διαύγεια πνεύματος, το να παρασυρόμαστε από την αυτοματοποιημένη αυτή συμπεριφορά, την οποία εκμεταλλεύεται στο έπακρο ο τρόπος λειτουργίας των social media, δε θα κάνει τον κόσμο καλύτερο.

Πώς να σταματήσετε το doomscrolling;

Κατ’ αρχάς, παραδεχτείτε πως έχετε πέσει στην παγίδα. Αν νομίζετε πως η εναλλαγή δυσάρεστων ειδήσεων και χαριτωμένων κουταβιών στο feed σας είναι τυχαία, αναθεωρήστε. 

Είναι απλά η μέθοδος της ανταμοιβής, μια στρατηγική των social media για να παραμείνετε συνδεδεμένοι επ' αόριστον, εναλλάσσοντας τα συναισθήματα θυμού και συμπόνοιας που σας προκαλούνται. 

Βάλτε ένα χρονόμετρο και μετά το πέρας του ορισμένου χρόνου, αφήστε το κινητό και σηκωθείτε από τον υπολογιστή. Όσο κι αν πιεστείτε, μην ξανανοίξετε τα social media. Οι ειδήσεις θα είναι εκεί για να τις δείτε και την επόμενη μέρα.

Έπειτα, σπάστε τον φαύλο κύκλο των αρνητικών σκέψεων. 

Ο κόσμος μας είναι σκληρός και άδικος, όμως το να τον σκεφτόμαστε μόνο ως τέτοιο, δε θα βοηθήσει κανέναν. Αναζητήστε ευχάριστες ειδήσεις, ψάξτε την ομορφιά τριγύρω σας, από τα χρώματα του ουρανού μέχρι τη γεύση του καφέ σας. 

Κλείστε το ίντερνετ και βγείτε στον πραγματικό κόσμο. 

Βρείτε φίλους, κάντε γενναιόδωρες πράξεις στους αγαπημένους σας και φερθείτε ευγενικά στους αγνώστους. 

Επιτρέψτε στον εαυτό σας να νιώσει πως υπάρχει κάτι καλό στον πυρήνα της ύπαρξής του. 

Μην ανησυχείτε πως έτσι θα γίνετε ένας ξεμυαλισμένος γκουρού θετικής ενέργειας ή πως θα σταματήσετε να νοιάζεστε για την κοινωνία. Απλά, μόνο με καθαρό μυαλό θα καταφέρετε να ανταπεξέλθετε ψυχικά στους δύσκολους καιρούς που διανύουμε. 

Και αν δε γίνεται να αλλάξετε τον κόσμο, ας κάνετε τη ζωή του κοντινού σας περιβάλλοντος λίγο πιο ευχάριστη με την καλή σας διάθεση.

Η ανθρωπότητα δεν έχει ανάγκη από περισσότερους ψυχικά αδύναμους και κοινωνικά ανήμπορους πολίτες, αλλά από άτομα με δυνατό ψυχισμό και συνείδηση. 

Και αν το doomscrolling μας κάνει να νιώθουμε απελπισία και θλίψη, καταστρέφοντας την όρεξή μας για ζωή, τότε ας επιλέξουμε να το διακόψουμε, ώστε να αντικρύζουμε τον κόσμο με μια πιο προσγειωμένη, αισιόδοξη και ρεαλιστική ματιά.

ΜΑΡΙΑ ΜΑΡΚΟΥΙΖΟΥ

ideopigi
topontiki.gr

Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι