Thursday 2 November 2023

Οδυσσέας Ελύτης: Το παράπονο (απόσπασμα)

"Να περιμένεις την Παρασκευή που θα φέρει το Σάββατο και την Κυριακή για να ζήσεις. Κι ύστερα να μη φτάνει ούτε κι αυτό, να χρειάζεται να περιμένεις τις διακοπές. Και μετά ούτε κι αυτές να είναι αρκετές… Να περιμένεις μεγάλες στιγμές.

Κι ύστερα να λες πως είσαι άτυχος και πως η ζωή ήταν άδικη μαζί σου .
Και να μη νιώθεις καμία φορά ευλογημένος, που μπορείς να χαίρεσαι τρία πράγματα στη ζωή σου, την καλή υγεία, δυο φίλους, μια αγάπη, μια δουλειά, μια δραστηριότητα που σε κάνει να αισθάνεσαι ότι δημιουργείς, ότι έχει λόγο η ύπαρξή σου. 
Να κλαίγεσαι που δεν έχεις πολλά. Που κι αν τα είχες, θα ήθελες περισσότερα. Να πιστεύεις ότι τα ξέρεις όλα και να μην ακούς. Να μαζεύεις λύπες και απελπισίες, να ξυπνάς κάθε μέρα ακόμη πιο βαρύς…

Κάθε μέρα προσπαθώ να μπω στη θέση σου. Μα κάθε μέρα αποτυγχάνω. Γιατί αγαπάω εκείνους που αγαπούν τη Ζωή. Που η λύπη τους είναι η δύναμή τους. Που κοιτάζουν με μάτια άδολα και αθώα, ακόμα κι αν πέρασε ο χρόνος αδυσώπητος από πάνω τους. Που γνωρίζουν ότι δεν τα ξέρουν όλα, γιατί δεν μαθαίνονται όλα. Και δεν κουράζονται να αναζητούν την ομορφιά στην κάθε μέρα, στα χαμόγελα των ανθρώπων, στα χάδια των ζώων, σε μια ασπρόμαυρη φωτογραφία, σε μια πολύχρωμη μπουγάδα."

"Πατρίδες που έγιναν φωτιά"

«Δεν βρήκαν βράχο να σταθούν, γωνιά να τραγουδήσουν
να μάθουμε πώς τραγουδούν τ’ αηδόνια αν μιλήσουν
νεκρές ψυχές, νεκρά παιδιά το κύμα καταπίνει
άστρα που αστράψαν μια στιγμή χωρίς δικαιοσύνη
Του Πόντου η μοίρα σεργιανά, η προσφυγιά της Σμύρνης
κι έχει το χάρο συντροφιά στα δάση της σελήνης
δεν βρήκαν βράχο να σταθούν, γωνιά να τραγουδήσουν
να μάθουμε πώς τραγουδούν τ’ αηδόνια αν μιλήσουν.

Πατρίδες που έγιναν φωτιά και πέτρα στην καρδιά σου
κυλούν το μαύρο αίμα τους στα μαύρα όνειρά σου
ποιο φως αποχαιρέτησες, ποιες πόρτες, ποιους γειτόνους
ο κόσμος όλος γέμισε φωτιές και δολοφόνους.

Και του σπιτιού σου το κλειδί για ευχαριστώ χαρίζεις
σ’ αυτούς που σου 'δωσαν νερό για να 'χεις να δακρύζεις
πατρίδες που έγιναν φωτιά και πέτρα στην καρδιά σου
κυλούν το μαύρο αίμα τους στα μαύρα όνειρά σου.

Δεν είναι βραδεμβούργια δεν είναι η ενάτη
ψωμί κι ελευθερία ζητάς κι ένα ζεστό κρεβάτι
από σκαλί σ’ άλλο σκαλί ποια γλώσσα θα μιλήσεις
σ’ άλλον λαό θα κοιμηθείς και σ’ άλλον θα ξυπνήσεις.

Και το αγαπώ πώς θα το πεις που αλλού αλλιώς το λένε
αλλιώς πονούν και συγχωρούν κι όσοι ποτέ δεν κλαίνε
δεν ειν’ τα βραδεμβούργια δεν είναι η ενάτη
ψωμί κι ελευθερία ζητάς κι ένα ζεστό κρεβάτι.

Στον ουρανό θα γράφονται οι λέξεις μία μία
αυτόν που δεν ευλόγησε η παντοδυναμία
υπάρχει μόνο ανταμοιβή σε κείνους που συντρέξαν
σ’ αυτούς που ξέρουν προσφυγιά και σ’ οσους την αντέξαν.

Γιατί ο πρόσφυγας πονά και σέρνει σ’ ένα μπόγο
τα πλούτη του δυο αλλαξιές και του Θεού το λόγο
στον ουρανό θα γράφονται οι λέξεις μία μία
αυτόν που δεν ευλόγησε η παντοδυναμία.

Άγγελοι όλων των Θεών Θεοί του κάθε αγώνα
βοηθήστε εκείνες τις στιγμές που πέφτουν δακρυγόνα
βοηθήστε να `βρουν σπιτικό κι ελεύθεροι να τρέξουν
και τα παιδιά σε μια αυλή ελεύθερα να παίξουν.

Βοηθήστε οι άνθρωποι της γης να βγει ξανά ο ήλιος
ο νέος κόσμος να φανεί και άνθρωπος ο φίλος
βοηθήστε να 'βρουν σπιτικό κι ελεύθεροι να τρέξουν
και τα παιδιά σε μια αυλή ελεύθερα να παίξουν.

Μάνος Ελευθερίου
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

Ο Ελύτης ενάντια στη βαρβαρότητα!

Όταν ο Ποιητής γίνεται Προφήτης! 
Διαβάστε τι είχε πει ο μεγάλος ποιητής μας:
« Ήδη, σας το είπα. Είναι η βαρβαρότητα. Τη βλέπω να 'ρχεται μεταμφιεσμένη, κάτω από άνομες συμμαχίες και προσυμφωνημένες υποδουλώσεις. Δεν θα πρόκειται για τους φούρνους του Χίτλερ ίσως, αλλά για μεθοδευμένη και οιονεί επιστημονική καθυπόταξη του ανθρώπου. Για τον πλήρη εξευτελισμό του. Για την ατίμωσή του.»

Οπότε αναρωτιέται κανείς: 
Για τι παλεύουμε νύχτα μέρα κλεισμένοι στα εργαστήριά μας; Παλεύουμε για ένα τίποτα, που ωστόσο είναι το παν. Είναι οι δημοκρατικοί θεσμοί, που όλα δείχνουν ότι δεν θ' αντέξουν για πολύ. Είναι η ποιότητα, που γι' αυτή δεν δίνει κανείς πεντάρα. Είναι η οντότητα του ατόμου, που βαίνει προς την ολική της έκλειψη. Είναι η ανεξαρτησία των μικρών λαών, που έχει καταντήσει ήδη ένα γράμμα νεκρό. Είναι η αμάθεια και το σκότος. 
Ότι οι λεγόμενοι «πρακτικοί άνθρωποι» -κατά πλειονότητα, οι σημερινοί αστοί- μας κοροϊδεύουν, είναι χαρακτηριστικό.
Εκείνοι βλέπουν το τίποτα. Εμείς το πάν. 
Που βρίσκεται η αλήθεια, θα φανεί μια μέρα, όταν δεν θα ήμαστε πια εδώ. Θα είναι, όμως, εάν αξίζει, το έργο κάποιου απ' όλους εμάς. Και αυτό θα σώσει την τιμή όλων μας -και της εποχής μας"

Δήλωση που έκανε σε συνέντευξη Τύπου που δόθηκε στις 19 Οκτωβρίου 1979, στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία με αφορμή την αναγγελία για τη βράβευσή του με το Νόμπελ Λογοτεχνίας.

© Το χαμομηλάκι | To hamomilaki