Thursday 2 June 2022

"Αλληλέγγυον" (1002): Κοινωνική πολιτική των Μακεδόνων Αυτοκρατόρων του Βυζαντίου

Νόμοι και αγώνας κατά των δυνατών

Ο αγώνας του κράτους κατά των μεγάλων γαιοκτημόνων (δυνατοί) είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα της κοινωνικής ιστορίας του Βυζαντίου στα χρόνια των Μακεδόνων.
Οι δυνατοί επιδίωκαν να ιδιοποιηθούν τη γη των φτωχών, να αποσπάσουν προνόμια και να κατακτήσουν την πολιτική εξουσία. (δεν έχει αλλάξει και κάτι) 

Το Βυζαντινό Κράτος δεν μπορούσε να ανεχθεί αυτές τις επιδιώξεις. Οι ελεύθεροι αγρότες υπηρετούσαν στους στρατούς των θεμάτων, ενώ οι φόροι που πλήρωναν αποτελούσαν την κύρια πηγή κρατικών εσόδων. 
Αυτό σημαίνει ότι η άμυνα και η οικονομία του Βυζαντίου ήταν αδιανόητα χωρίς τη μικρή και μεσαία αγροτική ιδιοκτησία. 

Γι' αυτό επί 80 ολόκληρα χρόνια (922-1002) οι αυτοκράτορες προσπάθησαν με τις Νεαρές τους να προστατεύσουν την αγροτική κοινότητα και τους ελεύθερους καλλιεργητές από τις καταχρήσεις των δυνατών.

Με τους νόμους αυτούς οι Μακεδόνες αυτοκράτορες επέβαλαν ή επέτυχαν τα εξής:

  • Να προτιμώνται ως αγοραστές οι γείτονες και οι συγγενείς, όταν πουλιόταν ένα κομμάτι κοινοτικής γης.
  • Να αποδίδονται τα χωράφια που είχαν σφετεριστεί οι δυνατοί στους προηγούμενους φτωχούς ιδιοκτήτες τους χωρίς αποζημίωση.
  • Να απαγορεύεται η πώληση και η αγορά στρατιωτικών κτημάτων. Όποιος διέθετε τέτοια κτήματα ήταν υποχρεωμένος να στρατεύεται.
  • Να περιοριστεί η αύξηση της εκκλησιαστικής περιουσίας, και
  • Να πληρώνουν οι δυνατοί τους φόρους των φτωχών του χωριού (1002), μια υποχρέωση που βάραινε παλιότερα την κοινότητα συλλογικά (Αλληλέγγυον).
πηγή
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

Είναι τέλειο να είσαι θεία/θείος!!

Όταν ένα πιτσιρίκι μπαίνει στη ζωή σου καταλαβαίνεις πώς είναι να αγαπάς… κάτι τόσο πολύ που θα σκάσεις. Το πιτσιρίκι που θα σε κάνει να εκπλαγείς από το πόση τρυφερότητα μπορείς να χωρέσεις, δεν είναι δε καθόλου απαραίτητο να έχει αναπτυχθεί στην κοιλιά σου -μπορεί κάλλιστα να έχει μεγαλώσει μέσα στο σώμα της αδερφής σου ή της καλής του αδερφού σου.

Το να έχεις ανίψια είναι τέλειο και είναι πανεύκολο να το αποδείξουμε:
Είναι η πιο κοντινή σου εμπειρία στη μητρότητα/πατρότητα (αν δεν έχεις παιδιά)
Ακόμη κι αν είσαι με διαφορά το μεγαλύτερο παιδί της οικογένειας, ακόμη κι αν έχεις ταΐσει δεκάδες φορές τη μικρή σου αδερφή με μπιμπερό, ακόμη κι αν διάβαζες με επιμέλεια τον ξαδερφούλη σου αγγλικά, υπήρχε πάντα μια μαμά ετοιμοπόλεμη, πανταχού παρούσα, εκνευριστικά υπεύθυνη και οργανωτική που έκανε κουμάντο. 
Το ανιψάκι έρχεται (συνήθως) στη ζωή σου όταν έχεις πια μεγαλώσει. 
Και τότε η πραγματικότητα σού δίνει μια γερή φάπα για να συνειδητοποιήσεις ότι:
  • -τα παιδιά είναι δύσκολη υπόθεση
  • -η μαμά σου, ήταν κανονικός άνθρωπος, πριν σε φέρει στον κόσμο
  • τα μωρά έχουν ένα κάρο ευθύνες που δεν μπορούσες καν να υποψιαστείς
  • τα παιδιά έχουν πολλή πλάκα
  • -στα παιδιά δεν αρέσει ο ύπνος
Με δυο λόγια, αν τα αδέρφια σου κάνουν παιδιά πριν από σένα, σου χαρίζουν το πλεονέκτημα να παρακολουθήσεις την εμπειρία σου και να έρθεις ένα βήμα πιο κοντά στη μητρότητα (ή την πατρότητα).
Είναι η καλύτερη προπόνηση και η πιο ρεαλιστική «απεικόνιση» του να έχεις παιδιά.

Σε κάνουν να νιώθεις σημαντικός
Νομίζεις ότι είσαι σπουδαίος που τα φέρνεις βόλτα στη δύσκολη δουλειά σου, που βγάζεις αρκετά λεφτά για να κάνεις τη ζωή που θέλεις, που μπορείς να κάνεις 150 κοιλιακούς χωρίς να ιδρώσεις, που έχεις φίλους, εραστές, σύζυγο -και ίσως πράγματι να είσαι. 
Αν όμως δεν έχεις κάνει ένα πιτσιρικά να κάνει βαρελάκια απ’ το γέλιο, εάν δεν έχεις δει τα μάτια του να φωτίζονται απ’ το φτηνό σου δώρο κι αν δεν έχεις ξεκουράσει ένα εξαντλημένο ζευγάρι κάνοντας baby sitting, δεν ξέρεις τι σημαίνει «είμαι σημαντικός».

Μέσα απ’ τα ανίψια σου ανακαλύπτεις ότι ίσως είσαι ο πιο ευσυγκίνητος άνθρωπος του κόσμου

Η πρώτη φορά που βλέπεις τον μικροσκοπικό ανιψιό σου όρθιο στα δυο του πόδια και συνειδητοποιείς ότι είναι ένα ανθρωπάκι που μεγαλώνει, η πρώτη φορά που σου σκάει ένα ενσυνείδητο, κατάδικό σου χαμόγελο, η πρώτη φορά που τρέχει με φόρα κατά πάνω σου γιατί η παρουσία σου και μόνο το γέμισε χαρά και -φυσικά!- η πρώτη φορά που το βλέπεις (τότε που, ακόμη κι αν είναι το πέμπτο σου ανίψι, το μυαλό σου δεν χωράει πόσο μικροσκοπικό είναι ένα πλάσμα μιας ημέρας) θα σε κάνουν να κλάψεις όσο όλες οι ρομαντικές κομεντί του κόσμου μαζί. Και δεν θα το πιστέψεις.

Εσύ περνάς τέλεια και οι άλλοι κάνουν τη όλη τη δουλειά
Ας μη γελιόμαστε: ακόμη και η πιο υπεύθυνη θεία, ακόμη και ο πιο πρόθυμος θείος είναι guest stars στη ζωή των ανιψιών τους. Έρχονται ως διάττοντες αστέρες μία, δύο, πέντε φορές την εβδομάδα ή το μήνα στο σπίτι τους, παίζουν σαν να μην υπάρχει αύριο ή πηγαίνουν στο σινεμά ή στο γήπεδο ή στα παιδικά πάρκα και μετά παραδίδουν το παιδί στους γονείς τους και, ως κύριοι, φεύγουν. 
Είναι σαν να τρως καλά σε ένα εστιατόριο: θα πληρώσεις, αλλά άλλος έχει μαγειρέψει, άλλος θα πλύνει, άλλος θα μαζέψει το τραπέζι. 
Κι έτσι, έχεις την μοναδική ευκαιρία να αντλήσεις όλες τις χαρές και τις μικρές και μεγάλες απολαύσεις που μπορεί να σου χαρίσει ένα παιδί, χωρίς να… λερώσεις τα χέρια σου (κυριολεκτικά και μεταφορικά).

Στα μπόνους, αξίζει να σημειωθεί η ευκαιρία σου να είσαι ο καλός της υπόθεσης. 
«Εννοείται θα πάρουμε και ποπ-κορν!», 
«Αμέ, θέλω να ακούσω το Ένα μικράκι ελεφαντάκι για 356η φορά!», 
«Φυσικά και θα διαβάσουμε όλα τα παραμύθια των αδερφών Γκριμ πριν κοιμηθείς!», 
«Αν δεν σ’ αρέσει, μην το φας. Θα πάρουμε πίτσα!». 
Το δύσκολο έργο των περιορισμών δεν είναι στις αρμοδιότητές σου και, εν πάση περιπτώσει, αν δεν το καλομάθεις εσύ, ποιος θα το καλομάθει;

Μέσα απ’ τα ανίψια σου μαθαίνεις τ’ αδέρφια σου
Νομίζεις ότι ξέρεις τ’ αδέρφια σου σαν την παλάμη του χεριού σου μέχρι που παντρεύονται, αρχίζουν να αναπαράγονται και να μεγαλώνουν τους απογόνους τους και ξαφνικά ανακαλύπτεις εκατοντάδες πτυχές του εαυτού τους που δεν μπορούσες ούτε να υποψιαστείς. 
Η αδερφή σου γίνεται από μποέμ ταξιδιώτισσα, υπεύθυνη μανούλα, ο αδερφός σου κόβει το κάπνισμα, αρχίζει γυμναστήριο και ξεχειλίζει από αγάπη λέγοντας την πιο καθημερινή ιστορία απ’ την οικογενειακή του ζωή. 
Το άλλοτε ελαφρόμυαλο, απρόβλεπτο αδερφάκι σου κάνει οικονομίες, οργανώνει με επαγγελματισμό παιδικά πάρτι, φτιάχνει με ευλαβική επιμέλεια οικογενειακά άλμπουμ και διαβάζει παραμύθια για δράκους, πειρατές και καλές μάγισσες.
Το αδερφάκι σου είναι ένας ενήλικας που μεγαλώνει παιδιά και δεν θα το χωνέψεις μέχρι τα παιδιά αυτά να «καλοπαντρευτούν». Και πάλι…
Σου δίνουν τη μοναδική ευκαιρία να κάνεις σαν παιδί
Αν έχεις δικά σου παιδιά, η διασκέδαση χάνεται καμιά φορά ανάμεσα στο διάβασμα για το σχολείο, τα πήγαινε-έλα στις δραστηριότητες, τις δουλειές του σπιτιού, τα νεύρα και το άγχος. Θα έχεις σίγουρα άφθονες στιγμές στη διάθεσή σου για να παίξεις με τα παιδιά σου σαν να μην υπάρχει αύριο, αλλά με τα ανίψια σου θα έχεις πολλές περισσότερες. 
Είσαι επισκέπτης και -το είπαμε και πριν- διασκεδαστής κι αυτό σημαίνει ότι θα κάνεις «ό,τι θέλει το παιδί» -ανελέητο μαξιλαροπόλεμο, χαζές γκριμάτσες, μαραθώνιο του αγαπημένου του παιδικού μέχρι να γίνει το μυαλό σου χυλός, αυτιστικά επιμελείς ζωγραφιές με κάστρα ή ζωάκια, κυνηγητό μέχρι να σ’ εγκαταλείψει η ανάσα σου…

Έχεις την τύχη να είσαι «ο αγαπημένος» ενός παιδιού
Αν είσαι το είδος του θείου ή της θείας που μπαίνοντας στο σπίτι βγάζει πολεμικές κραυγές και τσιρίζει «Κρυφτείτε!» ή που είναι πάντα διαθέσιμος να κυλιστεί στο πάτωμα, να πασαλειφτεί μαρκαδόρους/ πλαστελίνες/ στόκο ή κόκκινη σάλτσα, τότε έχεις μια θέση (γελοτοποιού) στην καρδιά των ανιψιών σου.

Και, αν είσαι τυχερός, μπορεί πριν ανοίξει η πόρτα και αφού έχεις χτυπήσει το κουδούνι, να ακούσεις μια-δυο παιδικές φωνές μέσα από το σπίτι να φωνάζουν «Ήρθε, ήρθε!»!

Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

© Το χαμομηλάκι | To hamomilaki