Η Κοινωνική Φοβία στους Ενήλικες

..............
Ως φοβία θεωρείται η κάθε μη ρεαλιστική και συνήθως ακραία αντίδραση φόβου που προκαλείται αυτόματα, δεν μπορεί να ελεγχθεί με τη θέλησή μας και οδηγεί σε μια αποφευκτική συμπεριφορά. 

Τα άτομα που υποφέρουν από φοβίες έχουν επίγνωση της υπερβολής τους, άσχετα αν δεν μπορούν να την ελέγξουν.

Social anxiety (social phobia)

        Το κοινωνικό άγχος μπορεί να περιορίζεται σε ένα μόνο είδος κοινωνικών καταστάσεων (π.χ. μόνο όταν απαιτείται από το άτομο να αναλάβει δραστηριότητα μπροστά σε κοινό) ή να εμφανίζεται σε κάθε είδους κοινωνική συναναστροφή. 

        Η κοινωνική φοβία αναφέρεται στο φόβο του ατόμου ότι θα γίνει αντικείμενο παρατήρησης και κριτικής από τους γύρω του. Το άτομο που υποφέρει από κοινωνική φοβία αισθάνεται ότι στις κοινωνικές του συναναστροφές αποτελεί το επίκεντρο της προσοχής, ότι οι γύρω του παρατηρούν και σχολιάζουν αρνητικά τα λόγια, τις πράξεις του και γενικά την παρουσία του, γεγονός που του προκαλεί άγχος και ντροπή.
        Η κοινωνική φοβία συγκαταλέγεται στις αγχώδης διαταραχές. Οι σκέψεις και τα συναισθήματα αυτά είναι τόσο έντονα που μας απασχολούν πάντα σε καταστάσεις στις οποίες θεωρούμε ότι γινόμαστε αντικείμενο κριτικής και παρατήρησης από τους άλλους και τις οποίες οι άλλοι αντιμετωπίζουν με λιγότερο άγχος. Το άτομο ταράζεται πολύ στην ιδέα και φοβάται ότι θα βρεθεί σε αμηχανία από κάτι που δεν κάνει σωστά το ίδιο ή επειδή θα το σχολιάσουν οι άλλοι ακόμα κι όταν κάνει κάτι με το σωστό τρόπο. Βασικό χαρακτηριστικό των ατόμων αυτών είναι ο έντονος φόβος κριτικής και ταπείνωσης. Σκέφτεται ότι οι άλλοι θα τον παρατηρούν, θα εξετάζουν προσεκτικά κάθε του κίνηση. Αναμένει ότι θα γελοιοποιηθεί, θα υποτιμηθεί, και ότι οι άλλοι θα κάνουν προσβλητικά και αποδοκιμαστικά σχόλια και όταν μπορεί αποφεύγει αυτές τις καταστάσεις.
        Συχνά ακόμα αισθάνεται θλίψη, μοναξιά και ότι είναι αποκομμένο από τους άλλους, κάτι ωστόσο φυσιολογικό και αναμενόμενο αφού και το ίδιο αποφεύγει την αλληλεπίδραση μαζί τους. Επίσης, τα άτομα με κοινωνική φοβία έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, μειωμένη αυτοπεποίθηση και αρνητική εικόνα για τον εαυτό τους. Σκέφτονται ότι δεν έχουν τις κοινωνικές δεξιότητες που οι άλλοι έχουν για να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τέτοιες καταστάσεις. Πιστεύουν ότι όλοι οι άλλοι τα καταφέρνουν καλύτερα σε διάφορους τομείς της ζωής τους ενώ για τον εαυτό τους πιστεύουν ότι κάνουν συνέχεια και μόνο λάθη, κυρίως στις συναναστροφές τους με άλλους ανθρώπους. Ωστόσο συχνά αναγνωρίζουν ότι το άγχος τους και οι φόβοι τους είναι υπερβολικοί αλλά παραβλέπουν τις εμπειρίες στις οποίες τα έχουν καταφέρει εξίσου καλά με τους άλλους και εμμένουν στις ίδιες δυσλειτουργικές και στρεσογόνες σκέψεις.

Υπάρχουν 2 κατηγορίες κοινωνικής φοβίας .

        Η πρώτη κατηγορία είναι η ειδική κοινωνική φοβία, όπου το άτομο φοβάται να προβεί σε συγκεκριμένες δραστηριότητες, όταν το παρατηρούν άλλα πρόσωπα, π.χ. πολλά άτομα αποφεύγουν να τρώνε μπροστά σε τρίτους, να γράφουν, να μιλάνε μπροστά σε κοινό, να απευθύνονται σε άτομα κύρους κ.α. 

        Η δεύτερη κατηγορία είναι η γενικευμένη κοινωνική φοβία, όπου το άτομο φοβάται την κριτική από τρίτους σε μια πληθώρα καταστάσεων της καθημερινής ζωής.
        Η κοινωνική φοβία παρατηρείται συχνά τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες. Έρευνες δείχνουν ότι 3% ως 13% των ανθρώπων εμφανίζουν αυτή τη διαταραχή κατά την διάρκεια της ζωής τους. 

Τις περισσότερες φορές η κοινωνική φοβία εμφανίζεται στις ηλικίες από 5 έως 13 χρονών, ωστόσο αρκετές φορές εμφανίζεται και μετά τα 25 χρόνια.

Οι Αιτίες Εκδήλωσης της Κοινωνικής Φοβίας
• Τραυματικά γεγονότα. Το άτομο σκέφτηκε ή παρατήρησε ότι οι άλλοι φέρονται υποτιμητικά σε αυτό κατά τη διάρκεια μιας δραστηριότητας με αποτέλεσμα να αξιολόγησε ως αρνητική την εμπειρία και έκτοτε να αποφεύγει παρόμοιες καταστάσεις.
• Μίμηση προτύπων. Το άτομο έμαθε να φοβάται ορισμένες καταστάσεις παρατηρώντας τις αντιδράσεις και υιοθετώντας τις αντιλήψεις άλλων προσώπων κυρίως εκείνων που θεωρεί σημαντικά στη ζωή του.
• Υπάρχουν ενδείξεις ότι παίζουν ρόλο, μεταξύ άλλων παραγόντων, και η γονιδιακή προδιάθεση του ατόμου

Συνήθη Συμπτώματα
Όταν ένα άτομο εκτίθεται στο φοβικό του αντικείμενο ή σε μια φοβική του κατάσταση, τότε...

...............

η συνέχεια εδώ

Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

Η Κοινωνική Φοβία σε Παιδιά και Εφήβους / Social Phobia among Children and Adolescents

Βασικό χαρακτηριστικό της κοινωνικής φοβίας είναι ο έντονος και ο επίμονος φόβος που διακατέχει το άτομο σε μία ή περισσότερες καταστάσεις. Το άτομο ανησυχεί έντονα ότι σε ορισμένες κοινωνικές καταστάσεις είναι πιθανόν να περιέλθει σε κατάσταση αμηχανίας και σύγχυσης. 

Recent Findings in Social Phobia among Children and Adolescents
Η έκθεσή του, με την παρουσία του, σε μια κοινωνική κατάσταση συχνά του προκαλεί συναισθήματα άγχους και αποφυγής, τα οποία συνήθως βιώνει με υπερβολική ένταση.

        Κοινωνικό άγχος (ή φοβία), λίγο-πολύ, αντιμετωπίζουν όλοι οι άνθρωποι περιστασιακά, όταν κληθούν, για παράδειγμα, να στηρίξουν την άποψή τους μπροστά σε άλλους ή να παρουσιάσουν κάτι σε κοινό. Εκδηλώνεται όμως, ως ένα αίσθημα ντροπής που βιώνεται σε μεμονωμένες καταστάσεις και παροδικά. 

        Όταν ένα παιδί, και δη ένας έφηβος/μια έφηβη, αντιμετωπίζει διαταραχή κοινωνικού άγχους, χαρακτηριστικά, προσπαθεί να αποφύγει κάθε κοινωνική κατάσταση που κρίνει ότι θα του/της προκαλέσει αυτό τον έντονο φόβο της αλληλεπίδρασης με άλλους ανθρώπους (Κάκουρος & Μανιαδάκη, 2002).
        Τα παιδιά και οι έφηβοι με κοινωνική φοβία έχουν συνήθως πολύ λίγους φίλους, δεν επιθυμούν να συμμετέχουν σε ομαδικές δραστηριότητες και θεωρούνται γενικά ήσυχοι και συνεσταλμένοι τόσο στο οικογενειακό όσο και στο σχολικό περιβάλλον. 

Πιο συγκεκριμένα ένα παιδί με κοινωνικό άγχος συχνά φοβάται όταν θα πρέπει να κάνει κάτι μπροστά σε άλλους (π.χ. να διαβάσει φωναχτά στην τάξη του, να απαγγείλει ένα ποίημα σε μια σχολική γιορτή, να απαντήσει στο τηλέφωνο).
        Οι λόγοι που υιοθετεί αυτή τη συμπεριφορά αποφυγής σχετίζονται με το ότι σκέφτεται ότι μπορεί να κάνει λάθος, ότι θα κάνει κάτι και θα το κοροϊδέψουν ή ότι μπορεί να το χαρακτηρίσουν αρνητικά.
        Συνήθως τα παιδιά με κοινωνική φοβία επιχειρούν με τη συμπεριφορά τους να μείνουν απαρατήρητα αλλά μέσα από αυτή την προσπάθεια τελικά οδηγούνται στο ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα, γίνονται δηλαδή το επίκεντρο της προσοχής των άλλων και αυτό επιδεινώνει την κατάστασή τους. Γενικά τα παιδιά αυτά έχουν αρνητική εικόνα για τον εαυτό τους, χαμηλή αυτοεκτίμηση και συχνά βιώνουν το αίσθημα της απόρριψης (Albano, Dibartolo et al., 1995).
        Επιπλέον, το παιδί με κοινωνική φοβία βιώνει συναισθήματα δυσφορίας, έντασης που συνοδεύονται με σωματικές αντιδράσεις (εφίδρωση, τρέμουλο, πόνος στο στομάχι κ.α.). Σταδιακά μπορεί να χάνει πηγές ευχαρίστησης και ικανοποίησης και σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να εκδηλώνει σχολική άρνηση.

Η κοινωνική φοβία συνήθως εκδηλώνεται στην εφηβεία και σπανιότερα μπορεί να διαγνωστεί σε παιδιά κάτω των δέκα ετών (Vasey, 1995). Η συχνότητα εκδήλωσής της φαίνεται να είναι περίπου η ίδια και σε αγόρια και σε κορίτσια.

Πιθανά αίτια εκδήλωσής της

• Κληρονομικότητα (συγγενείς πρώτου βαθμού παιδιών με αγχώδεις διαταραχές έχουν αυξημένες πιθανότητες να παρουσιάσουν παρόμοια προβλήματα).
• Βρέφη τα οποία αντιδρούν με υπερβολική κινητική δραστηριότητα και δείχνουν να ενοχλούνται κατά την παρουσίαση καινούριων ερεθισμάτων στην ηλικία των 4 μηνών, έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν φοβίες κατά τη νηπιακή ηλικία και αγχώδεις διαταραχές αργότερα (Kagan, 1997).
• Παρεμβατικοί και υπερπροστατευτικοί γονείς, που συχνά επιβάλλουν αυστηρούς περιορισμούς στα παιδιά τους και δε τους αναθέτουν πρωτοβουλίες που να ενθαρρύνουν την αυτενέργεια και την ανάληψη πρωτοβουλιών.

Τρόποι αντιμετώπισης
Έχοντας κατά νου, ότι το άγχος για τις κοινωνικές καταστάσεις είναι, έως ένα βαθμό αναμενόμενο και φυσιολογικό, και σίγουρα διαφέρει από παιδί σε παιδί, θα πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση, εφόσον παρατηρούμε ότι το παιδί εκδηλώνει έντονο ή υπέρμετρο φόβο για την αλληλεπίδραση του... 

......................................

η συνέχεια εδώ

Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι