«Μαμά σε μισώ!»

Δεν είναι ασυνήθιστο ένα παιδί 3-6 ετών να κοιτάξει τη μητέρα του  μέσα στα μάτια και να φωνάξει «σε μισώ», «θέλω τον μπαμπά μου, όχι εσένα!»  ή «θέλω άλλη μαμά!»

Είναι ευνόητο η μητέρα σε αυτές τις περιπτώσεις να αισθανθεί αποθαρρυμένη, λυπημένη, θυμωμένη ή ακόμη και έναν συνδυασμό αυτών των συναισθημάτων. Σε τέτοιες στιγμές, αναρωτιούνται ποια είναι άραγε η σωστή αντίδραση από την πλευρά τους και τι είναι αυτό που πρέπει να πουν στο παιδί.

Καταρχήν, δεν υπάρχει μία σωστή απάντηση που να ισχύει για όλες τις περιπτώσεις. Οι μητέρες συνήθως αντιδρούν με τον δικό τους τρόπο η καθεμία και ουσιαστικά το πιο σημαντικό είναι να γίνει κατανοητό ότι υπάρχει πάντα η δυνατότητα να επανορθώσετε. Άλλωστε σε κάθε τύπου ρήξη της σχέσης με το παιδί, στόχος είναι πάντα  η αποκατάσταση. Πάνω σε αυτή τη βάση, το να καταλάβουμε το παιδί ώστε να μας γίνει σαφές για ποιο λόγο ξεστομίζει αυτές τις κουβέντες, θα βοηθήσει σημαντικά προς την κατεύθυνση της λύσης, παρόλο που τα λόγια του μπορεί να είναι πικρόχολα, εξοργιστικά κλπ.

Όταν τα παιδιά κάνουν τέτοιου τύπου δηλώσεις, εκφράζουν άμεσα αυτό που αισθάνονται- τυπικά θυμό και απογοήτευση- με έναν τρόπο που είναι αναπτυξιακά κατάλληλος για την ηλικία τους. Η συναισθηματική έκφραση πρέπει να ενθαρρύνεται στα παιδιά παρά να καταπιέζεται. Όταν το παιδί φτάσει στην εφηβεία, οι περισσότεροι γονείς επιθυμούν να τους λέει πότε είναι θυμωμένο με εκείνους, προκειμένου να δοθεί η ευκαιρία μέσω της συζήτησης να αποκατασταθεί η σχέση, όσο άβολο κι αν είναι αυτό. Άλλωστε, ειδικά για τα αγόρια, η σύγχρονη έρευνα καταδεικνύει τις βλαπτικές συνέπειες που μπορεί να επιφέρει η συναισθηματική καταστολή στην ψυχική τους ευημερία. Είναι ευκαιρία λοιπόν να τεθούν οι βάσεις από νωρίς, αν και ποτέ δεν είναι αργά!

Τις περισσότερες φορές οι γονείς ανταποκρίνονται στις κουβέντες και τα θυμωμένα σχόλια των παιδιών με τον ακριβώς αντίθετο τρόπο, κάνοντας  δηλαδή τα πράγματα χειρότερα. Μερικά συνήθη παραδείγματα είναι τα εξής:
«Μην τολμήσεις να μου ξαναμιλήσεις με αυτόν τον τρόπο!», είναι μία ισχυρή δήλωση η οποία όμως θα βοηθήσει στην περεταίρω  κλιμάκωση της κατάστασης. Το να αναφέρουμε σωστούς τρόπους συμπεριφοράς, όπως για παράδειγμα το πώς πρέπει ή δεν πρέπει να μιλάνε τα παιδιά στους γονείς, την ώρα που τα συναισθήματα όλων βρίσκονται στο απόγειο, δεν πρόκειται να λειτουργήσει. Αυτό είναι κάτι που θα το συζητήσετε άλλη στιγμή, αργότερα.

«Αυτό που λες με πληγώνει πολύ!». Πράγματι, εν μέρει αυτό ισχύει. Ταυτόχρονα όμως λέγοντας κάτι τέτοιο, δίνετε στο παιδί σας το μήνυμα ότι  τα συναισθήματά του έχουν τόση δύναμη επάνω σας, με αποτέλεσμα να υπονοείται ότι είναι επικίνδυνα για εσάς και ότι είστε πολύ ευάλωτοι ώστε να τα διαχειριστείτε. Τα παιδιά δεν έχουν απολύτως καμία ευθύνη να καταπιέζουν τα συναισθήματά τους προκειμένου να προστατέψουν τους γονείς τους από αυτά. Κάτι τέτοιο οδηγεί σε αντιστροφή των ρόλων μέσα στο οικογενειακό σύστημα. Τα παιδιά σαφώς όμως έχουν την ευθύνη να μάθουν να μοιράζονται τα συναισθήματά τους με τρόπο που δείχνει ευγένεια και σεβασμό. Αυτό θα συμβεί με το πέρας του χρόνου και καθώς τα παιδιά αναπτύσσονται. Ως γονείς καλό είναι να έχετε ρεαλιστικές προσδοκίες γύρω από την ηλικία του παιδιού σας και να αναλογίζεστε σε ένα πιο σφαιρικό επίπεδο τον τρόπο που θα τους διδάξετε τις δεξιότητες της κατάλληλης συναισθηματικής έκφρασης.

«Όχι, δεν εννοείς αυτό που λες!», είναι μία δήλωση που ακυρώνει αυτό που νιώθει το παιδί. Το συναίσθημά του είναι πράγματι αληθινό εκείνη την στιγμή- σας μισεί, θέλει να έχει άλλη μαμά κλπ. Όμως, αυτό αφορά τη δεδομένη στιγμή και τίποτα άλλο. Σκεφτείτε ότι τα μικρά παιδιά δεν έχουν την αίσθηση του χρόνου και της διάρκειας στο νου τους και για τον λόγο αυτό το σχόλιό τους αφορά ακριβώς εκείνη τη στιγμή που το λένε.

«Στην οικογένειά μας μιλάμε πάντα με καλές κουβέντες», αφορά κάτι που μοιάζει περισσότερο ουτοπικό παρά ρεαλιστικό, αν αναλογιστούμε τον τρόπο  που λειτουργούμε ως άνθρωποι. Είναι σημαντικό να μπορούμε να εκφράζουμε «όχι και τόσο καλές κουβέντες» μέσα στην οικογένειά μας, όσο στενές κι αν είναι οι σχέσεις μας. Ειδικά, τα παιδιά μικρής ηλικίας πρέπει να έχουν αυτό το δικαίωμα. Αν οι γονείς δείξουν καλύτερους τρόπους διαχείρισης των συγκρούσεων ή έκφρασης των αρνητικών συναισθημάτων, τότε και τα παιδιά θα μάθουν σταδιακά να ανταποκρίνονται με τον τρόπο αυτό. Απλώς όχι στην ηλικία των 4 ή 5 ετών. Επιπλέον, όταν λέμε στο παιδί ότι στη δική μας οικογένεια κάνουμε ή δεν κάνουμε το τάδε, ενώ το παιδί έχει συμπεριφερθεί έτσι, υπονοούμε ότι το παιδί δεν μπορεί να ανήκει στην οικογένεια αυτή, κάτι που σίγουρα θα κάνει τα πράγματα χειρότερα.

«Το να μισείς κάποιον είναι πολύ κακό, δεν πιστεύουμε στο μίσος». Είναι σημαντικό να γίνει σαφές ότι λέγοντας κάτι τέτοιο είναι σαν να λέτε αντίστοιχα ότι δεν πιστεύετε στην αγάπη. Το μίσος είναι σίγουρα ένα έντονο συναίσθημα, το οποίο όμως βρίσκεται στη μία άκρη ενός συνεχούς, ενώ στην άλλη βρίσκεται η αγάπη. Το μίσος είναι ένα υπαρκτό συναίσθημα αλλά δεν υπάρχει λόγος να μας προκαλεί φόβο. Τα παιδιά πρέπει να μπορούν να ονοματίζουν τα έντονα συναισθήματά τους και να τα αποδέχονται παρά να τα φοβούνται και να τα καταπιέζουν. Άλλωστε το μίσος που βιώνουμε ως ενήλικες είναι διαφορετικό από αυτό που βιώνουν τα παιδιά. Σίγουρα όταν ενηλικιωθούν θα μπορούν κι αυτά να νιώσουν μίσος για πολιτικές, περιβαλλοντικές, κοινωνικές κλπ. αδικίες και αντιξοότητες, για την ώρα όμως το μίσος τους δεν σχετίζεται με τέτοιου τύπου τοξικές καταστάσεις.

Επομένως, ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να αντιδράσουμε όταν το παιδί μας εκφράζεται έτσι απέναντί μας;

Παραμείνετε κατά το δυνατόν ψύχραιμοι. Όσο κοινότυπο και να ακούγεται, πάρτε μια ανάσα και αν το χρειάζεστε πηγαίνετε σε ένα άλλο δωμάτιο για ένα λεπτό (εφόσον υπάρχει αυτή η δυνατότητα) και προσπαθήστε να τηρήσετε μία ασφαλή «απόσταση» από την κατάσταση προκειμένου να έχετε μία ευρεία οπτική.

Μην το παίρνετε προσωπικά!

Να θυμάστε ότι το παιδί σας δεν θα σας έλεγε αυτές τις κουβέντες, δεν θα εξέφραζε τα δυνατά και αρνητικά του συναισθήματα σε εσάς, αν δεν ένιωθε ασφαλές ότι εσείς μπορείτε να το χειριστείτε και αν δεν σας εμπιστευόταν ότι θα συνεχίσετε να το αγαπάτε. Αυτό έρχεται σε σύγκρουση με την ευρέως διαδεδομένη άποψη, κυρίως σε προηγούμενες γενιές, ότι «ο φόβος φυλάει τα έρμα» (κάτι τέτοιο σαφώς θεωρείται λάθος προσέγγιση).

Οι ενήλικες είναι οι γονείς. Είναι δική τους ευθύνη να διδάξουν στα παιδιά τους τις λέξεις που σχετίζονται με τα συναισθήματα (π.χ. θυμωμένος, απογοητευμένος κλπ.) και να τα βοηθήσουν να βγάλουν νόημα από το εσωτερικό βίωμα που έχουν εκείνη τη στιγμή, προκειμένου να μπορούν τα ίδια να το κάνουν αυτό μόνα τους αργότερα. Για παράδειγμα, μπορείτε να πείτε «είσαι θυμωμένος! Πράγματι δεν θέλεις να μαζέψεις τα παιχνίδια σου!», «αλήθεια, εσύ  σκέφτηκες ότι θα μπορούσες να δεις ένα ακόμη παιδικό πρόγραμμα στην τηλεόραση και εγώ σου είπα όχι. Ακούγεται χάλια αυτό, οπότε μάλλον απογοητεύτηκες, σωστά;»

Ανταποκρινόμενοι με αυτόν τον τρόπο στα παιδιά, τους δείχνετε πώς να δημιουργήσουν μία «αφήγηση» γύρω από αυτό που νιώθουν και επομένως να το κατανοήσουν καλύτερα και να το αποδεχτούν. Δεν αφήνετε έτσι τον δικό σας θυμό ή τη λύπη σας να αναδειχθούν  ως πρωταγωνιστές, βάζοντάς τα δικά σας συναισθήματα  σε προτεραιότητα και παραγκωνίζοντας αυτό  που νιώθει το παιδί σας εκείνη την ώρα. Επιπλέον, με τον παραπάνω τρόπο, εξακολουθείτε να θέτετε το όριο που προκάλεσε την  όλη αντίδραση του παιδιού σας, παραμένοντας σταθεροί. Αργότερα, όταν  τα πράγματα ηρεμήσουν, μπορείτε να συζητήσετε με το παιδί σας το γεγονός ότι οι άνθρωποι μπορούμε  να αγαπάμε κάποιον και να είμαστε θυμωμένοι μαζί του την ίδια στιγμή. Άλλωστε αυτή είναι η αλήθεια!

Γράφει η Βέχτσαλη Ευαγγελία, Ψυχολόγος, Εθν. Αντίστασης 10, Σκύδρα, 23810 82930

pellanews.gr

Όταν το παιδί επιμένει να αγαπάει μόνο τη μαμά

Μία είναι η λέξη που βγαίνει αυθόρμητα από το στόμα κάθε παιδιού: «Μαμά». Κι ενώ υπάρχει ο μπαμπάς που του στέκεται εξίσου στοργικά, είναι σχεδόν απίθανο να κλέψει την πρωτιά από την καρδιά του παιδιού. Βιώνεις καθημερινά αυτό το σενάριο; Δεν είσαι η μόνη! Διάβασε τις συχνότερες ερωτήσεις και λύσε όλες τις απορίες σου.

Ερώτηση: Το παιδί δεν θέλει να περνάει χρόνο με τον μπαμπά του και εκείνος παραπονιέται. Τι κάνει λάθος;
Απάντηση: Κατανοώντας γρήγορα τις διαφορές στη συμπεριφορά των δύο φύλων, το παιδί αναγνωρίζει από πολύ νωρίς ποιος θα δικαιολογήσει την τελευταία του σκανταλιά ή ποιος θα το μαλώσει. Για να νιώσει ότι μπορεί να απευθύνεται ελεύθερα και στο έτερον σου ήμισυ για ό,τι θετικό ή αρνητικό του συμβαίνει, πρέπει και ο μπαμπάς να… βάλει το χεράκι του.
Τι να κάνεις: Συζήτησε με το σύντροφο σου τη στάση του απέναντι στο παιδί: Είναι ενισχυτική, ενθαρρυντική ή αντίθετα κριτική, αυταρχική και αρνητική; Θύμισε του ότι η απευθείας αντιμετώπιση του προβλήματος μπορεί να «χτίσει» μεταξύ τους μια σχέση εμπιστοσύνης και να αποδείξει στο πιτσιρίκι ότι και ο μπαμπάς νοιάζεται για αυτό πραγματικά.

Ερώτηση: Ο σύντροφος μου είναι πολύ αυστηρός με το παιδί, γιατί «έτσι θα το σκληραγωγήσει». Είναι σωστή τακτική;
Απάντηση: Να έχεις πάντα στο μυαλό σου ότι οι «αυθόρμητες» διαφορές στη συμπεριφορά των γονιών συνεισφέρουν εξίσου στην άνθηση του παιδιού. Έχει αποδειχθεί πως όταν ο πατέρας συμμετέχει ενεργά στην ανατροφή του παιδιού, κατακτά ευκολότερα την αυτονομία και την κοινωνική προσαρμογή του.
Τι να κάνεις: Άφησε του τον απαιτούμενο «χώρο» για να εφαρμόσει τις «αλλιώτικες» μεθόδους του. Αυτή η διαφορετικότητα είναι που τον καθιστά τόσο σπουδαίο. Για να τον «θέλει», εξάλλου, το παιδί, και να τον αποζητά, πρέπει από νωρίς να νιώσει βαθιά ότι του είναι εξίσου σημαντικός.

Ερώτηση: Ο σύντροφός μου κρατά απόσταση από το παιδί, γιατί θεωρεί ότι «αυτός είναι ο ρόλος του». Τι να κάνω;
Απάντηση: Η αλήθεια είναι ότι σ’ αυτή την αντίληψη μεγάλο μέρος της ευθύνης φέρει η επιστήμη, όπως σημειώνει η ψυχολόγος-παιδοψυχολόγος Αλεξάνδρα Καππάτου στο βιβλίο της «Γνωρίστε το παιδί σας» (εκδόσεις Μοντέρνοι Καιροί). «Δεκάδες χρόνια, οι μελέτες της ψυχολογίας και της παθολογίας αντιμετώπιζαν ως δευτερεύον πρόσωπο στα θέματα ανατροφής τον πατέρα, ενώ η σχέση μητέρας-παιδιού αποτελούσε το μόνο σύστημα αναφοράς». Σήμερα, όμως, οι ειδικοί ασχολούνται συστηματικά με το πατρικό πρότυπο.
Τι να κάνεις: Συζήτησε ανοιχτά με το σύντροφό σου το ζήτημα της διαπαιδαγώγησης του παιδιού, αλλά και την πραγματική σημασία του ρόλου του στην καθημερινότητα του μικρού σας. Πρότρεψέ τον να διαβάσει το «Ημερολόγιο ενός πατέρα» του Κ. Στοφόρου (Εκδόσεις Κριτική).

Μαμά Vs μπαμπάς

Σύμφωνα με τους ειδικούς, αυτές είναι οι συνηθέστερες διαφορές ανάμεσα στη συμπεριφορά της μητέρας και του πατέρα, απέναντι στο παιδί τους.

• Μαμά: Βάζει το παιδί στην αγκαλιά πάντα με τον ίδιο τρόπο, τις ίδιες απαλές κινήσεις, το χαϊδεύει, το νανουρίζει το καθησυχάζει.
• Μπαμπάς: «Τρελαίνεται» να του διεγείρει τις αισθήσεις και… να το ξυπνά το πρωί.

• Μαμά: Του διαβάζει παραμύθια, του διηγείται ιστορίες και ενώνει για χάρη του τα παζλ.
• Μπαμπάς: Προτιμά τα σωματικά παιχνίδια που αναπτύσσουν την ευλυγισία του σώματος και τη δεξιότητα της ισορροπίας (π.χ. το «πετά» ψηλά).

• Μαμά: «Μιλά» τη γλώσσα του και, βασιζόμενη κυρίως στο ένστικτο, καταλαβαίνει τις ανάγκες του με μια ματιά.
• Μπαμπάς: Το παροτρύνει να εκφραστεί καλύτερα, πιο καθαρά και «ενήλικα», ενώ αρνείται να εξοικειωθεί με τη μωρουδιακή… διάλεκτο.

• Μαμά: Προσπαθεί συνεχώς να το προλάβει.
• Μπαμπάς: Κατανοεί την επιθυμία του παιδιού για εξερεύνηση και γι’ αυτό το λόγο το αφήνει να τριγυρίζει ανενόχλητο στην παιδική χαρά.

• Μαμά: Τρέχει μόλις υποψιαστεί ότι το παιδί βρίσκεται αντιμέτωπο με μια καινούργια ή δύσκολη κατάσταση.
• Μπαμπάς: Παρεμβαίνει λιγότερο στις δραστηριότητες και τις φιλίες του, μαθαίνοντάς το να στηρίζεται στα πόδια του και τα «βγάζει πέρα» μόνο του.

• Μαμά: Το προστατεύει από τις αλήθειες που μπορεί να το σοκάρουν ή να το πληγώσουν.
• Μπαμπάς: Του ανοίγει από νωρίς το «χρυσό κλουβί», προσπαθώντας να το εντάξει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα στην πραγματική ζωή.

• Μαμά: «Ξεχνά» εύκολα τους κανόνες και συγχωρεί.
• Μπαμπάς: Ασκεί πιο αυστηρή -άρα και πιο αντικειμενική- κριτική.

texnologia.net

Υιοθεσίες στην Ελλάδα: Το «Σπίτι του Μωρού» δίνει μια αγκαλιά σε κάθε παιδί

Σε άμεση λειτουργία ετοιμάζεται να τεθεί το «Σπίτι του Μωρού», μια προσπάθεια που προετοιμάζεται από το «Χαμόγελο του Παιδιού», θέτοντας επί τάπητος - με τον τρόπο αυτό - το ζήτημα των υιοθεσιών.

Ένα ευαίσθητο θέμα τίθεται από το «Χαμόγελο του Παιδιού» - αυτό των υιοθεσιών. H πρωτοβουλία του δημοφιλούς οργανισμού αποσκοπεί στο να φιλοξενηθούν νεογέννητα έως 24 μηνών, τα οποία σήμερα βρίσκονται εγκαταλελειμμένα σε νοσοκομεία και μαιευτήρια της χώρας.

«Το "Σπίτι του Μωρού" είναι η νέα μας προσπάθεια. Θέλουμε να δώσουμε τη δυνατότητα σε κάποια μωρά που βρίσκονται "παρκαρισμένα" σε διάφορα νοσοκομεία, άλλα και σε παιδιά που έχουν προβλήματα υγείας. Όσα θέλουν απλά μια αγκαλιά από την οικογένεια που τους λείπει», επισημαίνει στο Sputnik o πρόεδρος του «Χαμόγελου του Παιδιού», Κώστας Γιαννόπουλος.
Η ανάγκη ύπαρξης και ενίσχυσης αυτού του εγχειρήματος προκύπτει από τα απογοητευτικά στοιχεία για τις υιοθεσίες στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι πράξεις υιοθεσίας του 2018 ανήλθαν σε 333 έναντι 393 το 2017, παρουσιάζοντας μείωση κατά 15,3%. 

Την ίδια ώρα, οι θετοί γονείς - στην πλειοψηφία τους - είναι δύο σύζυγοι. Στην κατηγορία αυτή, οι πράξεις υιοθεσίας κατέγραψαν μείωση κατά 18,7% σε σχέση με το 2017.  Μεγάλη αύξηση, αντίθετα, παρατηρήθηκε στις υιοθεσίες από θετούς γονείς που αντιπροσωπεύουν μονογονεϊκή οικογένεια (+137,0%).

Ο στόχος του «Σπιτιού του Μωρού» είναι να προχωρήσει η διαδικασία της αναδοχής/υιοθεσίας των παιδιών, σύμφωνα με τις προβλεπόμενες διαδικασίες. Στο ίδιο μοτίβο με το Χαμόγελο του Παιδιού, προσπαθεί να βοηθήσει όλα τα παιδιά που έχουν ανάγκη, αλλά κυρίως να τους προσφέρει την ευκαιρία να αποκτήσουν μια οικογένεια.

«Δεν είναι ένα βρεφοκομείο, ούτε ένας ιδρυματικός χώρος. Είναι ένας προσωρινός χώρος φιλοξενίας, που θα δώσει στα παιδιά που το έχουν ανάγκη, τη δυνατότητα να επιβιώσουν. Ένας χώρος για να δοθεί η ευκαιρία στα παιδιά να πάνε για αναδοχή ή υιοθεσία μέσω της κρατικής διαδικασίας. Θέλουμε να γίνει ένας φορέας που θα συμπληρώσει τις προσπάθειες των αρμόδιων υπουργείων. Εκεί τα παιδιά θα μπορούν να ολοκληρώσουν τη θεραπεία, αν είναι άρρωστα, ώστε να πάνε μετά σε μία οικογένεια», προσθέτει ο πρόεδρος του «Χαμόγελου του Παιδιού».

Το «Σπίτι του Μωρού» θα βρίσκεται στην περιοχή του Ζωγράφου, πολύ κοντά στα Νοσοκομεία Παίδων, «Αγλαΐα Κυριακού» και «Αγία Σοφία». 

Από την πλευρά του, το «Χαμόγελο του Παιδιού» ζητά την πολύτιμη υποστήριξη των πολιτών εντός και εκτός Ελλάδας για να λειτουργήσει άμεσα αυτό το νέο εγχείρημα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στα 24 χρόνια δράσης του, ο Οργανισμός έχει αναλάβει τη φροντίδα δεκάδων μωρών με σοβαρά προβλήματα υγείας, ενώ έχει βοηθήσει να μεγαλώσουν εκατοντάδες παιδιά στα σπίτια του, με παράλληλη παροχή όλων των απαραίτητων συνθηκών γι' αυτόν τον σκοπό.

Από Λάμπρος Ζαχαρής
sputniknews.gr