Τα έκθετα βρέφη μένουν στα αζήτητα

Ζουν σε ιδρύματα.
Οι βρεφοδόχοι έχουν εκλείψει στην Ελλάδα, όχι όμως και η πρακτική της εγκατάλειψης βρεφών. Περισσότερα από 60 παιδιά αφήνονται κάθε χρόνο σε σκαλιά πολυκατοικιών, αυλόγυρους εκκλησιών, δημόσια μαιευτήρια. Τα περισσότερα περνούν τον πρώτο χρόνο της ζωής τους στον απρόσωπο θάλαμο κάποιου μαιευτηρίου, μέχρι να πάρουν τον δρόμο για κάποιο κέντρο παιδικής μέριμνας. Ακόμη περισσότερος χρόνος απαιτείται στη συνέχεια για την υιοθεσία τους. Δεν είναι τυχαίο ότι από τις 500 υιοθεσίες που τελούνται κάθε χρόνο το 95% είναι κατόπιν συμφωνίας φυσικών και θετών γονέων.

Βρέφη στον κυκεώνα κοινωνίας, νόμων

Περισσότερα από 60 εγκαταλείπονται κάθε χρόνο σε σκαλιά πολυκατοικιών, αυλόγυρους εκκλησιών ή δημόσια μαιευτήρια της χώρας

Ήταν ένα ακόμα συμβάν στο πλούσιο αστυνομικό δελτίο των ημερών. Το βράδυ της Τετάρτης, ανήλικη κοπέλα εγκατέλειψε, πιθανόν με τη βοήθεια φίλης της, το τριών μηνών κοριτσάκι της στα σκαλιά μιας πολυκατοικίας στου Ζωγράφου. Λίγες ώρες αργότερα συνελήφθη. Ακούγεται ότι η ίδια ήταν αυτή που, μετανιωμένη, τηλεφώνησε στην αστυνομία ζητώντας πίσω το μωρό της, ότι έχει να θρέψει άλλα δύο παιδιά και ότι ο άντρας της βρίσκεται στη φυλακή. Το βρέφος διακομίσθηκε στο Παίδων Αγία Σοφία για εξετάσεις, όπου και παραμένει, ενώ η μητέρα του, παιδί ακόμα η ίδια, μετά την απολογία της ενώπιον του εισαγγελέα, αφέθηκε ελεύθερη.

Οι εφημερίδες μάλλον δεν θα καλύψουν τη συνέχεια της ιστορίας. Όπως άλλωστε δεν το έκαναν με την υπόθεση της εγκατάλειψης βρέφους σε κάδο απορριμμάτων στα Εξάρχεια, τον περασμένο Φεβρουάριο. Ή μήπως γνωρίζει κανείς τι απέγινε το μωρό που πριν από λίγα χ ρόνια βρέθηκε να κλαίει σε υπόγεια διάβαση της Συγγρού, ή το άλλο, που εγκαταλείφθηκε από τη μητέρα του στο δασάκι απέναντι από τον σταθμό του ΟΣΕ Αμαλιάδας το 2003...

Περισσότερα από 60 βρέφη, σύμφωνα με τις πλέον συντηρητικές εκτιμήσεις, εγκαταλείπονται κάθε χρόνο από τους γονείς τους, είτε σε σκαλιά πολυκατοικιών και αυλόγυρους εκκλησιών είτε στα μεγάλα δημόσια μαιευτήρια της χώρας. Αριθμός που, όπως φαίνεται, το «σύστημα» δεν μπορεί να αντέξει. Στη συντριπτική τους πλειονότητα, τα παιδιά αυτά περνούν τους πρώτους 4 έως 24 μήνες της ζωής τους στους απρόσωπους θαλάμους των μαιευτηρίων, διάστημα που απαιτείται για να «ξεμπλοκαριστούν» οι διαδικασίες και να προωθηθούν στα Κέντρα Παιδικής Μέριμνας που έπειτα θα μεριμνήσουν για την υιοθεσία τους.

Στο μαιευτήριο «Έλενα Βενιζέλου» εγκαταλείπονται κάθε χ ρόνο 7-8 βρέφη από Ελληνίδες και αλλοδαπές μητέρες (τα ποσοστά είναι 50-50). Παραδόξως, οι λόγοι δεν είναι οικονομικοί, στις περισσότερες περιπτώσεις η συνταρακτική αυτή απόφαση λαμβάνεται γιατί δεν είναι υποστηρικτικό το οικογενειακό πλαίσιο. Σήμερα, στο μαιευτήριο παραμένουν τέσσερα «τέτοια» παιδιά, με το μεγαλύτερο να είναι έξι μηνών. Οι μαίες ξεκλέβουν σε κάθε ευκαιρία λίγο χρόνο να παίξουν μαζί τους. Δεν είναι δουλειά τους. Αλλά για τους μήνες που θα παραμείνουν στο μαιευτήριο είναι «παι διά τους». «Προσπαθούμε στο διάστημα που θα μείνουν σ' εμάς να τους κάνουμε όσο το δυνατόν λιγότερο κακό», λέει στην «Κ» η κοινωνική λειτουργός τού «Έλενα» κ. Μαριάνθη Νικολοπούλου. «Δεν είναι όμως το νοσοκομείο χώρος να μεγαλώνουν παιδιά. Το γεγονός ότι μένουν τόσο εδώ τούς κάνει πολύ κακό την ψυχοκοινωνική τους εξέλιξη». Το βασικό κώλυμα αποτελεί ο συνωστισμός στο Κέντρο Βρεφών Μητέρα και στα άλλα ιδρύματα παιδικής μέριμνας. Ο ρυθμός που αδειάζουν θέσεις δεν φτάνει για να καλυφθούν οι συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες.

Οι βρεφοδόχοι επιστρέφουν...

Στη χώρα μας καταργήθηκαν το 1980. Στο εξωτερικό ωστόσο, νέες, εξελιγμένες εκδόσεις τους αρχίζουν δειλά δειλά να επανεμφανίζονται. Παραμένουν όμως αυτό που... είναι: βρεφοδόχοι. Ειδικά κουτιά «εντοιχισμένα» στο εξωτερικό των νοσοκομείων, στα οποία οι απελπισμένες μητέρες μπορούν να εναποθέτουν τα ανεπιθύμητα βρέφη τους. Ήδη, οι βρεφοδόχοι έχουν επανακάμψει σε πολλές χώρες της Ευρώπης (Γερμανία, Ελβετία, Τσεχία, Αυστρία, Βέλγιο, Ουγγαρία, Σλοβακία και Ιταλία), στις ΗΠΑ, το Πακιστάν, τις Φιλιππίνες, ενώ πολλές συζητήσεις είχαν προκαλέσει πρόσφατα τα εγκαίνια της πρώτης βρεφοδόχου στην Ιαπωνία. Ο λόγος που οδήγησε τις αρχές ανά τον κόσμο να αναθεωρήσουν τη στάση τους απέναντι στη μεσαιωνική αυτή πρακτική δεν είναι άλλος από τα ολοένα αυξανόμενα κρούσματα εγκατάλειψης βρεφών, αλλά και φόνων από τις ίδιες τις μητέρες τους. Σήμερα, βέβαια, οι βρεφοδόχοι δεν αποτελούν «τροχούς εκθέτων». Στις σύγχρονες βρεφοδόχους, η μητέρα εναποθέτει το μωρό της σε θερμαινόμενο κρεβατάκι, μέσα από το ειδικό παράθυρο στον εξωτερικό τοίχο της κλινικής ή του μαιευτηρίου (συνήθως στα σημεία εκείνα δεν υπάρχουν κάμερες ασφαλείας). Λίγα λεπτά αργότερα -όσο χρειάζεται για να απομακρυνθεί η γυναίκα από τον χώρο- λειτουργεί το σύστημα συναγερμού, που ειδοποιεί το προσωπικό για την «άφιξη».

Της Λίνας Γιάνναρου
Καθημερινή 27/06/2008