Με την επιστροφή στο σχολείο να μη χάσουν τα παιδιά μας τη φαντασία και την ελευθερία τους

H άρνηση της παιδικότητας

Του Στέλιου Παπαβέντση*

Τώρα που τελειώνει το καλοκαίρι και αρχίζουν τα σχολεία, αναλογίζομαι το ελεύθερο παιχνίδι που έκαναν τα μικρά μου επί τρεις μήνες και βάζω στοίχημα με τον εαυτό μου να μην χάσω τον στόχο με το που ξεκινούν πάλι οι υποχρεώσεις τους. Το γέλιο τους, ο αυθορμητισμός τους, η αυτενέργειά τους.

Η ανθρωπότητα πάντοτε τα είχε βάλει με την παιδικότητα. 

Πιστεύω ότι οι μεγάλοι ζηλεύουν αυτήν την μοναδική ικανότητα των παιδιών, που εκείνοι προ πολλού έχουν χάσει, να δημιουργούν από το τίποτα και να ζουν τις στιγμές τους πλήρως για αυτό που είναι, στιγμές. 

Η παιδικότητα ήταν από παλιά κάτι που έπρεπε όσο πιο γρήγορα να κατασταλεί, με σωματική και ψυχολογική κακοποίηση, με περιορισμό του παιδιού και του χώρου του, με παιδική εργασία. Η χρησιμότητα και η επιτυχία πάνω από την ευτυχία και το παιδικό όνειρο. 

Η παιδική εργασία στις μέρες μας έχει αντικατασταθεί από πρόωρη ανεξαρτητοποίηση των μικρών παιδιών και από καταναγκαστική, ασφυκτική επιδίωξη απόκτησης δεξιοτήτων ήδη από τα νήπια. 

Ο παρονομαστής είναι κοινός και ίδιος: 

η έκβαση είναι να αρνούμαστε την παιδικότητα, να προσπαθούμε να την σκοτώσουμε όσο γίνεται πιο γρήγορα, να στερήσουμε τα παιδιά από το “άχρηστο” και “ανόητο” παιχνίδι, από την φαντασία και την ελευθερία.

Τώρα λοιπόν που θα αρχίσουν τα ατέλειωτα πήγαινε – έλα από το ένα μάθημα στο άλλο, το διάβασμα για το σπίτι, οι ξένες γλώσσες τα απογεύματα, η φρενίτιδα του γιάπι επιχειρηματία παιδιού δημοτικού, η δική μου ευχή για καλή καινούργια σχολική χρονιά είναι η εξής:

Διαφυλάξτε έστω λίγες μικρές στιγμές μέσα στην εβδομάδα για να πετάτε μακριά το βάρος του γονεϊκού ρόλου. Διατηρήστε ως κόρη οφθαλμού έστω λίγο χρόνο μέσα στην εβδομάδα για να είναι το παιδί σας παιδί, έστω και μέχρι τουλάχιστον την προεφηβεία. 

Αφήστε παιχνίδι με αυτενέργεια, μη κατευθυνόμενο, μη στημένο, χωρίς επιβαλλόμενη αρχή, μέση και τέλος, γεμάτο με «άχρηστα» για το μάτι ενήλικα υλικά και δυνατότητες, με συνδυασμούς παράλογους για το μυαλό των μεγάλων, με τοξική χαρά που μεταδίδεται από το ένα παιδί στο άλλο χωρίς εξωτερικό λόγο και σκοπό, μόνο και μόνο επειδή βρίσκονται μαζί και απολαμβάνουν να είναι άνθρωποι, 

με μικρές στιγμές που πετάμε από πάνω μας το βάρος του να είμαστε συνέχεια γονείς, δηλαδή συνέχεια να δασκαλεύουμε, να επιπλήττουμε, να οριοθετούμε, να προσγειώνουμε στην ασφυκτική πραγματικότητα, να πεζοποιούμε, να βιαζόμαστε, να μιλάμε χωρίς να ακούμε, μικρές στιγμές που και εκείνα πετάνε το βάρος του να πρέπει να μεγαλώσουν, συνέχεια να αποδεικνύουν ότι ωριμάζουν χωρίς πισωγυρίσματα, πλήρεις, διεσταλμένες, ανέμελες στιγμές που θα χαρακτηρίζουν, απελπιστικά μόνες και λίγες, δεκαετίες αργότερα, τα πιο καλά εναπομείναντα όνειρά μας. 

Γιατί τις στιγμές της τρεχάλας θα συνεχίσουμε να τις ζούμε μέχρι να πεθάνουμε, ενώ οι διεσταλμένες στιγμές της παιδικής ηλικίας φεύγουν γρήγορα και χωρίς γυρισμό. 

Γιατί η μόνη γονεϊκή κληρονομιά που αξίζει είναι η ανάμνηση μιας γεμάτης παιδικής ηλικίας, τα καλοκαιριάτικα μεσημέρια που κατακτούσαμε τον κόσμο όλο χάνοντας τον χρόνο κάτω από την κληματαριά και υπό τους ήχους των τζιτζικιών..

*Στέλιος Παπαβέντσης MBBS MRCPCH DCH IBCLC 2016

presspublica