Friday 13 January 2017

Όλα τα παιδιά πρέπει να συμμετέχουν στο μάθημα

Η σημασία της συμμετοχής όλων των παιδιών στο μάθημα
👦👧👦👧👦👧👦👧👧
Κοινή παραδοχή αποτελεί το γεγονός ότι όλοι οι μαθητές μηδενός εξαιρουμένου έχουν τα ίδια δικαιώματα απέναντι στη μάθηση και την εκπαίδευση.
Η παροχή ίσων ευκαιριών στον χώρο της παιδείας δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για μια παιδεία δημοκρατική και εποικοδομητική. Οι μαθητές πρέπει να έχουν συνεχώς κίνητρα ώστε να συμμετέχουν στο μάθημα και εκεί έγκειται όχι μόνο το αναλυτικό πρόγραμμα προσαρμοσμένο στις ανάγκες των μαθητών αλλά η πνευματική επιμόρφωση του εκπαιδευτικού μέσα από σεμινάρια και ειδική καθοδήγηση για το προφίλ της εκπαιδευτικής διαδικασίας για μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (Avramidis, Kalyva,2007) 

Απώτερος στόχος είναι να επιδιώξουμε την ειδική ευαισθητοποίηση καθώς και την παιδευτική προετοιμασία του οικογενειακού αλλά και του ευρύτερου κοινωνικού περιβάλλοντος τα οποία εφόσον προβούν με σεβασμό στην αποδοχή των αποκλινόντων ατόμων μπορούν να συμβάλλουν ενεργά πρωτίστως στη δημιουργία κινήτρων για συμμετοχή στο μάθημα αλλά και την ενίσχυση της αυτοπεποίθησής τους μέσα από αυτή (Connor, Cady, Sweite, 2006).

Η συμμετοχή των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες είναι ιδιαίτερα σημαντική. Τα παιδιά με ιδιαιτερότητες ενδέχεται να είναι περιθωριοποιημένα και να μην αναλαμβάνουν την πρωτοβουλία για ενεργή συμμετοχή (Boer, Pijl, Minnaert, 2011). Εκεί δραστηριοποιείται και η συμβολή του εκπαιδευτικού. 
Ο δάσκαλος δίνει την ώθηση στο παιδί να στοχαστεί, να προβληματιστεί, να διεγείρει την κριτική του σκέψη και να οξύνει την πνευματική του διαύγεια, να μάθει, να διδαχθεί ακόμη και να λανθάνει σε κάτι (Καψάλης, Παπασταμάτη, 2006 ). 

Το δικαίωμα του παιδιού να δώσει μια λανθασμένη απάντηση αλλά και να επιβραβευθεί και προσπάθεια είναι σημαντικό για το παιδί. Με αυτόν τον τρόπο θα αρχίσει να παίρνει πρωτοβουλίες, να εκφράζει ελεύθερα τις απορίες του, να σηκώνει το χέρι να σηκωθεί στον πίνακα και να επιδίδεται με ζήλο σε όλες τις σχολικές δραστηριότητες μέσα αλλά και έξω από την τάξη. 
Το πνεύμα συλλογικότητας και η ομαδική ταυτότητα της διδακτικής δραστηριότητας με αρμονία και αποδοχή, βοηθάει το παιδί να νιώθει μέλος της μαθητικής κοινότητας και το κυριότερο να εξισώνει τον εαυτό του με τους άλλους μαθητές (Γερμανός, 2006).

Η συμμετοχή του παιδιού στο μάθημα προάγει την αυτοπεποίθησή του, την καλλιέργεια και ανάπτυξη των κοινωνικών του δεξιοτήτων, την ελευθερία της επιλογής να συμμετάσχει σε μια ομάδα για μια σχολική εργασία, την ενίσχυση της κριτικής του σκέψης μέσα από τη διέγερση των προβληματισμών που τίθενται κατά τη διδακτική ώρα , την αίσθηση ευθύνης απέναντι στις σχολικές του υποχρεώσεις, την συνεργασία και τις διαπροσωπικές σχέσεις που αναπτύσσει με τον δάσκαλο και τους συμμαθητές του αλλά και την επίγνωση του δικαιώματός του να συμμετέχει στο μάθημα (Δόικου, 2007). 
Εξάλλου, η διδακτική δραστηριότητα είναι μια αδιάλειπτη αλληλεπίδραση που δημιουργείται μέσα από το πλέγμα των κοινωνικών σχέσεων που συνάπτει το παιδί με όσους το περιβάλλουν.

Οι μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ενδέχεται να έχουν ανικανότητα ή δυσχέρεια για τη σχολική συμφοίτηση με τα λοιπά παιδιά ένεκα της αποκλίνουσας συμπεριφοράς που τα διακρίνει και φυσικά αυτή την ιδιαίτερη απόκλιση την εκλαμβάνουμε ως αιτιολογικό υπόβαθρο ορισμένων ειδικών δυσχερειών αλλά και των αναγκών που παρουσιάζει το παιδί τόσο στην καθημερινότητά του όσο και στη σχολική του φοίτηση (Κατσαρός, 2008 ). 

Με τη συμμετοχή στο μάθημα ο μαθητής θέτει ολοένα και υψηλότερους στόχους για τον εαυτό του και αυτό του δίνει το έναυσμα να επιθυμεί να γίνεται ολοένα και πιο αποδοτικός. Αυτό βέβαια είναι άρρηκτα συνυφασμένο και με την ενθάρρυνση από τον εκπαιδευτικό (Σαΐτης, 2008 ). 
Οι διδακτικοί στόχοι πρέπει να είναι προκλητικοί και να υπάρχουν περιθώρια για ποιοτική βελτίωση της επίδοσής τους για όλους τους μαθητές. Κάθε ευκαιρία για μάθηση και συμμετοχή πρέπει να αξιοποιείται δημιουργικά. 
Ο εκπαιδευτικός πρέπει να ενθαρρύνει κάθε πρωτοβουλία για συμμετοχή και να επιβραβεύει κάθε απόπειρα για έμπρακτο ενδιαφέρον για το μάθημα (Σαΐτης, 2008).

Η μεγάλη πρόκληση για τους εκπαιδευτικούς είναι να δημιουργούν συνεχώς νέα κίνητρα και ενδιαφέροντα αλλά και απαιτητικά περιβάλλοντα μάθησης όπου ενθαρρύνεται και η ενεργή συμμετοχή των μαθητών (Φλουρής, 2006 ). 

Ο Εκπαιδευτικός οφείλει να επινοεί διδακτικές δραστηριότητες αλλά και μάθηση που επιτάσσει και την συμμετοχή και όχι μια στείρα παράδοση μαθήματος με τους μαθητές παθητικούς δέκτες και ακροατές (Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, 2008 ). 

Οι πρακτικές δραστηριότητες κατή την ώρα του μαθήματος είναι κάτι αρκετά βοηθητικό εφόσον εξασφαλίζεται η συμμετοχή του μαθητή σε πειράματα, συνθετικές εργασίες, παρατηρήσεις και άλλα όπως η οργάνωση σε δραστηριότητες εξωσχολικές ( επίσκεψη στα μουσεία ). Οι μαθητές πρέπει να αναλάβουν τον έλεγχο της δικής τους μάθησης , κάτι το οποίο παραπέμπει στο ότι ...
οι εκπαιδευτικοί πρέπει να αφήνουν περιθώρια επιλογής στους μαθητές στο πώς θα μάθουν κάτι και τι θα μάθουν διότι με τον τρόπο αυτό θα είναι σε θέση να δημιουργήσουν μαθησιακούς στόχους οι οποίοι συνδέονται με τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες τους (Μπαγάκης, Δερμεζή, Σταμάτης, 2007 ).

Η δημιουργία μιας παραγωγικής και συνεργατικής ατμόσφαιρας είναι ένα ουσιαστικό κομμάτι της μάθησης στο σχολείο ( Defrance , 2008 ). Σαφώς η κοινωνική συνεργασία είναι έχει θετικό αντίκτυπο στην σχολική επίδοση του μαθητή με τον απαραίτητο όρο ότι τα είδη των αλληλεπιδράσεων τα ενθαρρύνονται, συμβάλλουν πολύ ενεργητικά στη μάθηση. 

Εξάλλου οι κοινωνικές δραστηριότητες είναι πολύ ενδιαφέρουσες αυτές καθαυτές και συνδράμουν στο να διατηρήσουν οι μαθητές την ενασχόλησή τους με τις σχολικές τους υποχρεώσεις (De Boer, Pijl, Minnaert, 2011 ). Πέρα από αυτό οι μαθητές δουλεύουν περισσότερο για να βελτιώσουν τις εργασίες τους και τους ενδιαφέρει πιο πολύ όταν γνωρίζουν ότι θα τις δουν και οι άλλοι μαθητές.

Σπουδαίος είναι και ο ρόλος των εκπαιδευτικών οι οποίοι μπορούν να προβούν σε πολλές ενέργειες για να ενθαρρύνουν την κοινωνική συμμετοχή των μαθητών με τρόπους οι οποίοι προάγουν και τη μάθηση ( Καψάλης, Παπασταμάτης, 2011 ). 
Οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να ενθαρρύνουν τη συζήτηση και τον διάλογο ώστε οι μαθητές να μπορούν να υποστηρίξουν τη γνώμη τους βασιζόμενη σε εύστοχη επιχειρηματολογία και όχι αναλωμένοι σε αερολογίες , να διδάξουν τους μαθητές πώς να συνεργάζονται μεταξύ τους και να τους αναθέσουν να εργάζονται σε ομάδες εργασίας. Επίσης μια σπουδαία όψη της κοινωνικής μάθησης είναι η σχέση του σχολείου με την ευρύτερη κοινότητα γιατί με τον τρόπο διευρύνονται και οι ευκαιρίες των μαθητών για την κοινωνική συμμετοχή ( Κατσαρός, 2008 ).

Οι εκπαιδευτικοί έχουν τη δυνατότητα να προτρέψουν τους μαθητές να ενεργοποιήσουν τις γνώσεις που ήδη έχουν και να τις αξιοποιήσουν για τις βέλτιστες επιδόσεις τους στα σχολικά έργα αν και πολλές φορές οι ήδη υπάρχουσες γνώσεις διαθέτουν κάποιες καίριες δομές οι οποίες είναι παραποιημένες ή ελλιπείς και έτσι οι διδάσκοντες μπορούν να εντοπίσουν τα κενά των μαθητών, αυτό θα ευνοήσει ακόμη περισσότερο την ενεργή συμμετοχή τους στην όλη εκπαιδευτική διαδικασία ( Κοντέλλη, 2006 ). 

Αρκεί να θυμηθούμε ότι στη διδασκαλία ο δάσκαλος και ο μαθητής στην αλληλεπίδρασή τους αλληλοσυμπληρώνονται, εφόσον υπάρχει ερέθισμα και αντίδραση στη διαρκή ανταλλαγή μηνυμάτων με διδακτικό περιεχόμενο. Με την αναδόμηση της ήδη υπάρχουσας γνώσης, ο μαθητής παροτρύνεται στην πιο ενεργή συμβολή του στη μαθησιακή διαδικασία ( Κατσαρός, 2008 ).

Η ετερογένεια του μαθητικού πληθυσμού έχει ως ζητούμενο την εξασφάλιση της συμμετοχής όλων των μαθητών στην όλη μαθησιακή διαδικασία (
Μπαγάκης, Δεμερζή, Σταμάτης, 2008 ). Χρειάζεται η συχνή ανάδειξη της αναγκαιότητας της συμμετοχής των παιδιών στην εκπαιδευτική διαδικασία ως αναφαίρετο δικαίωμα , απαραίτητος όρος μάθησης και δημοκρατική πρακτική ( Κοντέλλη, 2006 0. 
Παράγοντες οι οποίοι προάγουν την συμμετοχή των παιδιών στο μάθημα είναι πρωτίστως η συστηματική γνωριμία με τα παιδιά αυτά καθώς και το αδιάπτωτο ενδιαφέρον για τις ανάγκες τους και την κάλυψή τους αλλά και ο ανελλιπής στοχασμός του εκπαιδευτικού για τα αποτελέσματα των πρακτικών και στρατηγικών τις οποίες χρησιμοποιεί για την εξυγίανση και την ποιοτική βελτίωση των όρων της μαθησιακής διαδικασίας ( Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, 2008 ). 

Ο τρόπος με τον οποίο συμμετέχουν τα παιδιά είναι το να εκφράζουν ελεύθερα την άποψή τους, να λαμβάνουν συλλογικές αποφάσεις για τη διαμόρφωση της σχολικής τους αίθουσας, να θέτουν μαζί με τον δάσκαλο και τους υπόλοιπους μαθητές τους μαθησιακούς στόχους ανεβάζοντας τον πήχη κάθε φορά , καθορίζοντας οι ίδιοι το περιεχόμενο και την πεμπτουσία της όλης διδακτικής δραστηριότητας ( Φλουρής, 2006 ). 

Η ανάγκη παροχής ίσων ευκαιριών σε όλους τους μαθητές για την συμμετοχή τους στην παιδεία και την εκπαίδευση σχετίζεται κυρίως με την εξασφάλιση των δικαιωμάτων των παιδιών όπως επίσης και η συμμετοχή των παιδιών σε διαδικασίες συνεργατικής κατασκευής της γνώσης είναι απαραίτητος όρος της μάθησης με βάση τις κοινωνικές και πολιτισμικές θεωρίες, όπου η μάθηση προκύπτει από τις συνεχείς αλληλεπιδράσεις με το περιβάλλον μέσα από τη γλώσσα που είναι πολιτισμικό εργαλείο σε μια απόπειρα να κατακτηθεί η διυποκειμενικότητα οπότε σύμφωνα με αυτό, η συμμετοχή των παιδιών στο μάθημα είναι μία εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση για την επίτευξη των μαθησιακών στόχων (Φλουρής, 2006 ).

Σουζάνα Καρακώστα - Φιλόλογος

👤eidikospaidagogos.gr
- iPaideia.gr

No comments:

Post a Comment

© Το χαμομηλάκι | To hamomilaki