Ηχολαλία σε παιδιά με αυτισμό και τρόποι αντιμετώπισης

Τι είναι η ηχολαλία;
Η ηχολαλία είναι η αυθόρμητη επανάληψη λέξεων ή φράσεων που το παιδί έχει ακούσει. Μπορεί να τις επαναλάβει αμέσως ή μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, χωρίς να κατανοεί τι λέει και γιατί και χωρίς λόγο. Ηχολαλία παρουσιάζουν συνήθως τα παιδιά που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού και είναι ένας τρόπος επικοινωνίας, ένας τρόπος εκμάθησης της γλώσσας και συχνά παρατηρείται όταν το παιδί βρίσκεται σε υπερδιέγερση, πιέζεται, πεινάει, είναι κουρασμένο ή χαίρεται πολύ.

Μπορεί να θεραπευτεί;
Η ηχολαλία δεν γίνεται να σταματήσει εντελώς, παρ´όλα αυτά μπορεί να περιοριστεί. Η θεραπεία της είναι αρκετά δύσκολη και αυτό γιατί κάθε φορά που το παιδί ηχολαλεί, το κάνει για κάποιο λόγο, διαφορετικό κάθε φορά. Η λογοθεραπευτική παρέμβαση παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της και στο να μάθει ένα παιδί με αυτισμό να εκφράζει λεκτικά αυτά που νιώθει. Σημαντικό λοιπόν για την αντιμετώπιση της είναι οι γονείς να παρατηρήσουν πότε το παιδί τους ηχολαλεί και τι είναι αυτό που του το προκαλεί.

Τι μπορεί να κάνει ένας γονιός για να βοηθήσει; Παρακάτω δίνονται μερικές συμβουλές που μπορεί να ακολουθήσει ένας γονιός για να βοηθήσει το παιδί του να περιορίσει την ηχολαλία. Οπλιστείτε με υπομονή, θέληση και θυμηθείτε πως η ηρεμία είναι το παν.

• Αρχικά, η ηχολαλία, μιας και το παιδί έχει ανεπτυγμένη την ικανότητα της απομνημόνευσης, αποτελεί έναν τρόπο εκμάθησης. Μπορείτε να το εκμεταλευτήτε για να του μάθετε διάφορα πράγματα. Καθίστε μαζί και δείχνετε του εικόνες από βιβλία ή παραμύθια ονομάζοντας τα αντικείμενα που δείχνετε, αποφεύγοντας να λέτε επιπλέον λέξεις.

• Όταν μιλάτε στο παιδί σας, χρησιμοποιείστε σταθερό τόνο φωνής, με φυσικότητα.

• Χρησιμοποιείτε λέξεις όπως «όχι», «μη», «δικό μου», «σταμάτα» κ.α. στην αλληλεπίδραση σας ή όταν βγάζει κραυγές σε περίπτωση που κάτι το ενοχλεί, ώστε να τις χρησιμοποιήσει αργότερα σε παρόμοιες καταστάσεις.

Όταν ηχολαλεί ερώτηση σας:

• Σε κάθε ερώτηση που κάνετε στο παιδί, φροντίστε να είναι σύντομη και αμέσως μετά την ερώτηση δώστε την απάντηση χωρίς να κάνετε παύση. Για παράδειγμα αντί να πείτε: «Θέλεις να το πάρεις το παιχνίδι;», πείτε: «Θες το παιχνίδι; Ναι!». Με αυτόν το τρόπο το παιδί μιμείτε το «ναι» όπου είναι και η επιθυμητή για εκείνο απάντηση. Αν δεν δώσει την επιθυμητή απάντηση, συνεχίστε να λέτε την λέξη (π.χ. το «ναι») μέχρι το παιδί να το κατακτήσει.

• Αφού το παιδί κατακτήσει το παραπάνω βήμα, τώρα όταν κάνετε την ερώτηση, αμλεσως μετά δώστε το πρώτο γράμμα από την απάντηση, περιμένοντας από το παιδί να την ολοκληρώσει. Π.χ. «Θες το παιχνίδι; Ννν…».

• Τώρα, έχοντας το παιδί κατακτήσει και το παραπάνω βήμα, κάντε την ερώτηση και σχηματίστε την απάντηση με τα χείλη σας χωρίς να την πείτε.

Όταν ηχολαλεί τραγούδια, ταινίες κ.α. σε ακατάλληλες στιγμές:
Την ηχολαλία επίσης την χρησιμοποιούν επειδή μπορεί να το βρίσκουν ανακουφιστικό, όταν κάτι δεν το καταλαβαίνουν, για να νιώσουν οικεία ή επειδή βαριούνται, αξιοποιώντας το χρόνο τους λέγοντας αποσπάσματα ή μια ολόκληρη ταινία ή κάτι που τους ευχαριστεί εκείνη την στιγμή. Αυτό δεν πρέπει να το απαγορεύσουμε στο παιδί να το κάνει. Πρέπει μέσα στην ημέρα να έχει το χρόνο να κάνει κάτι που του αρέσει και το ευχαριστεί, όπως ένα άλλο παιδί θα πάρει την μπάλα του και θα πάει έξω στην αυλή να παίξει.
Ωστόσο, υπάρχουν στιγμές οι οποίες είναι ακατάλληλες για κάποιο παιδί να ηχολαλήσει, όπως είναι κατά την διάρκεια παράδοσης του μαθήματος στο σχολείο, σε μια βιβλιοθήκη, στην εκκλησία κ.α. Το κλειδί είναι να καταλάβετε γιατί το κάνει αυτό και να του δώσετε εναλλακτικές λύσεις. Αν για παράδειγμα βαριέται, δώστε του να κάνει κάτι που του αρέσει. Κατά την διάρκεια του μαθήματος για παράδειγμα, μπορεί να έχει δίπλα του έναν ενήλικα που θα το υπενθυμίζει να προσέχει στο τι λέει η δασκάλα. Παράλληλα θα βοηθήσει αρκετά να κρατάει ένα μικρό αντικείμενο που θα μπορεί να το χρησιμοποιεί για να αποφορτίζεται μέσω της κίνησης των χεριών του, έτσι ώστε να μπορεί να εστιάζει καλύτερα.  

Μαρία Κυριαζή Εργοθεραπεύτρια S.I. OT blogger ergotherapeiakids.blogspot.gr
amea-care.gr
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι
Ηχολαλία στον Αυτισμό: Γιατί το παιδί μου επαναλαμβάνει ό,τι λέω;