Η Κοινωνική Φοβία σε Παιδιά και Εφήβους / Social Phobia among Children and Adolescents

Βασικό χαρακτηριστικό της κοινωνικής φοβίας είναι ο έντονος και ο επίμονος φόβος που διακατέχει το άτομο σε μία ή περισσότερες καταστάσεις. Το άτομο ανησυχεί έντονα ότι σε ορισμένες κοινωνικές καταστάσεις είναι πιθανόν να περιέλθει σε κατάσταση αμηχανίας και σύγχυσης. 

Recent Findings in Social Phobia among Children and Adolescents
Η έκθεσή του, με την παρουσία του, σε μια κοινωνική κατάσταση συχνά του προκαλεί συναισθήματα άγχους και αποφυγής, τα οποία συνήθως βιώνει με υπερβολική ένταση.

        Κοινωνικό άγχος (ή φοβία), λίγο-πολύ, αντιμετωπίζουν όλοι οι άνθρωποι περιστασιακά, όταν κληθούν, για παράδειγμα, να στηρίξουν την άποψή τους μπροστά σε άλλους ή να παρουσιάσουν κάτι σε κοινό. Εκδηλώνεται όμως, ως ένα αίσθημα ντροπής που βιώνεται σε μεμονωμένες καταστάσεις και παροδικά. 

        Όταν ένα παιδί, και δη ένας έφηβος/μια έφηβη, αντιμετωπίζει διαταραχή κοινωνικού άγχους, χαρακτηριστικά, προσπαθεί να αποφύγει κάθε κοινωνική κατάσταση που κρίνει ότι θα του/της προκαλέσει αυτό τον έντονο φόβο της αλληλεπίδρασης με άλλους ανθρώπους (Κάκουρος & Μανιαδάκη, 2002).
        Τα παιδιά και οι έφηβοι με κοινωνική φοβία έχουν συνήθως πολύ λίγους φίλους, δεν επιθυμούν να συμμετέχουν σε ομαδικές δραστηριότητες και θεωρούνται γενικά ήσυχοι και συνεσταλμένοι τόσο στο οικογενειακό όσο και στο σχολικό περιβάλλον. 

Πιο συγκεκριμένα ένα παιδί με κοινωνικό άγχος συχνά φοβάται όταν θα πρέπει να κάνει κάτι μπροστά σε άλλους (π.χ. να διαβάσει φωναχτά στην τάξη του, να απαγγείλει ένα ποίημα σε μια σχολική γιορτή, να απαντήσει στο τηλέφωνο).
        Οι λόγοι που υιοθετεί αυτή τη συμπεριφορά αποφυγής σχετίζονται με το ότι σκέφτεται ότι μπορεί να κάνει λάθος, ότι θα κάνει κάτι και θα το κοροϊδέψουν ή ότι μπορεί να το χαρακτηρίσουν αρνητικά.
        Συνήθως τα παιδιά με κοινωνική φοβία επιχειρούν με τη συμπεριφορά τους να μείνουν απαρατήρητα αλλά μέσα από αυτή την προσπάθεια τελικά οδηγούνται στο ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα, γίνονται δηλαδή το επίκεντρο της προσοχής των άλλων και αυτό επιδεινώνει την κατάστασή τους. Γενικά τα παιδιά αυτά έχουν αρνητική εικόνα για τον εαυτό τους, χαμηλή αυτοεκτίμηση και συχνά βιώνουν το αίσθημα της απόρριψης (Albano, Dibartolo et al., 1995).
        Επιπλέον, το παιδί με κοινωνική φοβία βιώνει συναισθήματα δυσφορίας, έντασης που συνοδεύονται με σωματικές αντιδράσεις (εφίδρωση, τρέμουλο, πόνος στο στομάχι κ.α.). Σταδιακά μπορεί να χάνει πηγές ευχαρίστησης και ικανοποίησης και σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να εκδηλώνει σχολική άρνηση.

Η κοινωνική φοβία συνήθως εκδηλώνεται στην εφηβεία και σπανιότερα μπορεί να διαγνωστεί σε παιδιά κάτω των δέκα ετών (Vasey, 1995). Η συχνότητα εκδήλωσής της φαίνεται να είναι περίπου η ίδια και σε αγόρια και σε κορίτσια.

Πιθανά αίτια εκδήλωσής της

• Κληρονομικότητα (συγγενείς πρώτου βαθμού παιδιών με αγχώδεις διαταραχές έχουν αυξημένες πιθανότητες να παρουσιάσουν παρόμοια προβλήματα).
• Βρέφη τα οποία αντιδρούν με υπερβολική κινητική δραστηριότητα και δείχνουν να ενοχλούνται κατά την παρουσίαση καινούριων ερεθισμάτων στην ηλικία των 4 μηνών, έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν φοβίες κατά τη νηπιακή ηλικία και αγχώδεις διαταραχές αργότερα (Kagan, 1997).
• Παρεμβατικοί και υπερπροστατευτικοί γονείς, που συχνά επιβάλλουν αυστηρούς περιορισμούς στα παιδιά τους και δε τους αναθέτουν πρωτοβουλίες που να ενθαρρύνουν την αυτενέργεια και την ανάληψη πρωτοβουλιών.

Τρόποι αντιμετώπισης
Έχοντας κατά νου, ότι το άγχος για τις κοινωνικές καταστάσεις είναι, έως ένα βαθμό αναμενόμενο και φυσιολογικό, και σίγουρα διαφέρει από παιδί σε παιδί, θα πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση, εφόσον παρατηρούμε ότι το παιδί εκδηλώνει έντονο ή υπέρμετρο φόβο για την αλληλεπίδραση του... 

......................................

η συνέχεια εδώ

Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι