Ο θεσμός των ανάδοχων οικογενειών

Ο Ελληνικός Σύλλογος Αναδόχων Οικογενειών είναι μια ομάδα εθελοντών που προσφέρει ανιδιοτελή υπηρεσία με διάφορους τρόπους στους συνανθρώπους μας.

Η δράση της ομάδας μας επισημοποιήθηκε με την ίδρυση του Συλλόγου το 1989. Οι σκοποί του Συλλόγου μας, με επίκεντρο το συνάνθρωπο, έχουν δύο κατευθύνσεις:
Την ανάπτυξη του θεσμού των Ανάδοχων Οικογενειών για να λυθεί το πρόβλημα των εγκαταλειμμένων παιδιών. Βρέφη και παιδιά ώς 16 ετών που από έκτακτες ή χρόνιες ανάγκες, όπως ασθένεια γονέων, ατύχημα, φυλάκισή τους, διαπίστωση ακαταλληλότητας γονέων, διάλυση οικογένειας κ.λπ., στερούνται οικογενειακών φροντίδων τοποθετούνται σε οικογένειες που προσφέρονται γι’ αυτό το σκοπό και που καλούνται να αναπληρώνουν τη φυσική οικογένεια. Αυτό είναι η Αναδοχή.

Τα είδη της Αναδοχής είναι 4:

• Η ΣΥΓΓΕΝΙΚΗ ΑΝΑΔΟΧΗ. Η περίπτωση αυτή αφορά οικογένειες που βρίσκονται σε κρίση. Η κοινωνική λειτουργός έρχεται σε επαφή με τους συγγενείς που θέλουν να πάρουν το παιδί και εφόσον το αποδεχτούν έχουμε τη συγγενική αναδοχή.
• ΜΕΣΟΠΡΟΘΕΣΜΗ ΑΝΑΔΟΧΗ. Το είδος αυτής της αναδοχής είναι διάρκειας μέχρι 2 χρόνων. Γίνεται όταν οι οικογένειες χρειάζονται αυτό το διάστημα για να ξεπεράσουν την κρίση, ώστε να ξαναπάρουν τα παιδιά κοντά τους. Είναι ο πιο συνηθισμένος τρόπος αναδοχής, ο οποίος όμως ενδέχεται να εξελιχθεί σε μακροπρόθεσμη τοποθέτηση.
• ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΗ ΑΝΑΔΟΧΗ. Το είδος αυτό της αναδοχής αναφέρεται σε παιδιά που δεν πρόκειται να επιστρέψουν στην οικογένειά τους.
• ΑΝΑΔΟΧΗ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑΣ. Όταν κάποιος θα ήθελε να φιλοξενήσει στο σπίτι του κάποιο παιδί για Σαββατοκύριακο, γιορτές, καλοκαίρια κ.λπ.

Δεν υπάρχει καμία συγκεκριμένη διαδικασία αναδοχής. Οι κοινωνικοί λειτουργοί έχουν τις δικές τους μεθόδους στο να κρίνουν την καταλληλότητα των ανάδοχων γονέων. Μερικές φορές οι ενδιαφερόμενοι, καθώς μαθαίνουν περισσότερα για το θεσμό, ανακαλύπτουν ότι είναι κάτι που δεν ταιριάζει στη δική τους οικογένεια και άλλες φορές κρίνουν ότι θα ήταν καλύτερα να το αναβάλουν έως ότου τα παιδιά τους ωριμάσουν περισσότερο.
Οι διαφορές της αναδοχής από την υιοθεσία είναι ότι ένα ανάδοχο παιδί κρατάει τη δική του ταυτότητα (π.χ. ονοματεπώνυμο) και εξακολουθεί να είναι νόμιμο παιδί και φυσικών του γονέων, με προοπτική κάποια στιγμή να επιστρέψει στη φυσική του οικογένεια, αφού υπάρξουν οι προϋποθέσεις, ενώ η υιοθεσία είναι μια νομική πράξη κατά την οποία το υιοθετημένο παιδί απολαμβάνει όλα τα προνόμια και τα δικαιώματα ενός φυσικού παιδιού και η οικογένεια έχει τις ίδιες υποχρεώσεις απέναντι σ’ αυτό σαν να ήταν φυσικό παιδί της. Επίσης, η υιοθεσία αλλάζει τη νομική ταυτότητα ενός παιδιού.
Την ανακούφιση των πιο αδυνάτων και όσων έχουν ανάγκη με την Προσφορά Υπηρεσίας.

Στόχοι που υλοποιήθηκαν και που βρίσκονται ήδη σε εφαρμογή είναι:

1. Η τοποθέτηση εγκαταλειμμένων παιδιών που προέρχονται από κρατικά ή ιδιωτικά ιδρύματα σε επιλεγμένες Ανάδοχες Οικογένειες για φιλοξενία ή επιμέλεια.
2. Η αναδοχή παραβατικών παιδιών και η ψυχολογική και άλλου είδους υποστήριξή τους.
3. Επισκέψεις από ομάδες του Συλλόγου σε ιδρύματα, όπως: Γηροκομεία, Ιδρύματα ατόμων με ειδικές ανάγκες, Ιδρύματα σωφρονιστικής αγωγής, Ιδρύματα εγκαταλειμμένων παιδιών.

Πιο συγκεκριμένα, μέλη του Συλλόγου επισκέπτονται σε εβδομαδιαία βάση ιδρύματα, με σκοπό την ψυχαγωγία, αλλά και την επιμόρφωση, μέσα από πολιτιστικές εκδηλώσεις των φιλοξενουμένων σε αυτά και τη δημιουργία δεσμών αγάπης μαζί τους, ώστε να απαλυνθεί το αίσθημα της μοναξιάς και της ανασφάλειας.
Οι βασικοί άξονες στους οποίους κινούνται οι στόχοι μας είναι η Προσφορά Υπηρεσίας στο συνάνθρωπο, η οποία περιλαμβάνει τα εξής:

«Μία είναι η φυλή, η φυλή της ανθρωπότητος

Μία είναι η γλώσσα, η γλώσσα της καρδιάς»

1. Αναδοχή. Στόχος μας: Κάθε εγκαταλειμμένο παιδί και μια οικογένεια.
2. Οργάνωση προσφοράς. Στόχος μας: Κάθε γωνιά της πόλης να οργανωθεί ώστε να παρέχει υποστήριξη σε κάθε πολίτη.
3. Ξενώνες. Στόχος μας: Δημιουργία ξενώνων για εφήβους και ανήλικες μητέρες.
4. Βραβεύσεις. Ο Σύλλογός μας έχει βραβευθεί από το υπουργείο Δικαιοσύνης το 1992, για τη συμβολή του στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και την πρόληψη της διάδοσης των ναρκωτικών.
5. Εκδόσεις. Ο Ελληνικός Σύλλογος Αναδόχων Οικογενειών έβγαλε το 1994 το περιοδικό «Εθελοντισμός», το πρώτο περιοδικό στην Ελλάδα για τον εθελοντισμό.
6. Συνεργασία με φορείς της πολιτείας. Υπάρχει στενή συνεργασία με όλους τους φορείς της πολιτείας. Υπουργεία, Αστυνομία Ανηλίκων, ΠΙΚΠΑ, ΕΟΠ, ΜΗΤΕΡΑ για θέματα παιδικής προστασίας.
7. Νόμος περί Αναδοχής. Ο Σύλλογος δραστηριοποιήθηκε ενεργά και συνετέλεσε στη διατύπωση διατάξεων και την ψήφιση του Νόμου περί Αναδοχής και συμμετέχει στην υλοποίησή του.
8. Συμμετοχή σε Διεθνή Δίκτυα. Ο Ελληνικός Σύλλογος Αναδόχων Οικογενειών είναι μέλος του International Foster Care Association και Member Of London. Επίσης συμμετέχει σε διεθνή εκπαιδευτικά προγράμματα περί Αναδοχής.

Ο Ελληνικός Σύλλογος Αναδόχων Οικογενειών δημιούργησε την Ομοσπονδία Εθελοντικών Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων Ελλάδος.

Για περισσότερες πληροφορίες στα τηλέφωνα 8218180 - 8218701.

Της Ρ. ΝΑΣΙΚΑ*