Αϊτή, μια διεθνής ντροπή

Του Σ. Κούλογλου

Μόλις δύο μέρες μετά τον καταστροφικό σεισμό στην Αϊτή, η γνωστή δημοσιογράφος και συγγραφέας Naomi Klein έκανε μια συνταρακτική αποκάλυψη στην διάρκεια μιας εκπομπής-συζήτησης στον αμερικανικό ραδιοτηλεοπτικό σταθμό Democracy Now: στην ιστοσελίδα της οργάνωσης Heritage Foundation που προωθεί διεθνώς τις ιδέες της λεγόμενης «ελεύθερης αγοράς» υπήρχε η παρακάτω ανάρτηση: «Ανάμεσα στη συμφορά, η κρίση στην Αϊτή προσφέρει ευκαιρίες στις ΗΠΑ. Παράλληλα με την άμεση παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας, η αμερικανική απάντηση στον τραγικό σεισμό στην Αϊτή προσφέρει δυνατότητες για την αναδιοργάνωση της αιτινής κυβέρνησης που υποφέρει από μακροχρόνια ανικανότητα και της οικονομίας…»

Αυτή η τόσο αυθάδης και ξεδιάντροπη ανακοίνωση αποσύρθηκε λίγο μετά, δεν παύει όμως να θυμίζει ότι σε τελευταία ανάλυση το πρόβλημα της Αϊτής είναι πολιτικό: όταν λοιπόν στις τηλεοπτικές σας οθόνες παρακολουθείτε φρικιαστικές εικόνες με οδοφράγματα από πτώματα- θύματα του σεισμού ή συνεισφέρετε -και σωστά θα κάνετε- σε τηλεοπτικούς μαραθώνιους για την Αϊτή, να θυμάστε ότι εδώ δεν έχει να κάνουμε μόνο με μια φυσική καταστροφή: πρόκειται για το τραγικό τέλος ενός κοινωνικού πειράματος που ξεκίνησε εδώ και δεκαετίες η λεγόμενη διεθνής κοινότητα και ο Εγκέλαδος απλώς αποτελείωσε.

Με μαέστρο την Ουάσιγκτον, το νεοφιλελεύθερο πείραμα είχε στόχο να αποδείξει ότι ένας υπάκουος λαός μπορεί να συντηρηθεί τρώγοντας μπιφτέκια λάσπης. Δεν πρόκειται για υπερβολή: εδώ και δύο χρόνια οι περισσότεροι από τα 10 εκατ. των Αϊτινών δεν έχουν την πολυτέλεια να φάνε κανονικό φαγητό. Οι διεθνείς οικονομικοί Οργανισμοί, η Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, είχαν επιβάλλει στην κυβέρνηση της Αϊτής να καταργήσει τους δασμούς στα εισαγόμενα προϊόντα, πράγμα που οδήγησε στην εξαφάνιση της τοπικής παραγωγής και την εισαγωγή φθηνών δυτικών προϊόντων.

Όμως, πριν από 2 χρόνια οι τιμές των τροφών απογειώθηκαν διεθνώς με αποτέλεσμα ένα πιάτο ρύζι να κοστίζει στο Πορτ Ο Πρενς 5 δολάρια. Όπως ακόμη και για τους λίγους τυχερούς που βρίσκουν δουλειά ο μισθός δεν ξεπερνά τα 100 το μήνα, οι υπόλοιποι εφεύραν τα μπιφτέκια με λάσπη, αλάτι από την θάλασσα και λίγο βούτυρο που ψήνονταν στον ήλιο.

Πίσω από την τιμωρία της Αϊτής και των κατοίκων της υπάρχει μεγάλη ιστορία. Η Αϊτή ήταν κάποτε, το πλουσιότερο κράτος στο δυτικό ημισφαίριο, εξ αιτίας του εμπορίου σκλάβων που μεταφέρονταν στο νησί από την Αφρική. Υπήρξε το πρώτο ανεξάρτητο κράτος στην Λατινική Αμερική και το πρώτο κράτος στον κόσμο που κυβερνήθηκε από μαύρους. Όλα αυτά επιτεύχθηκαν χάρις στην επανάσταση των μαύρων σκλάβων η οποία ξεκίνησε το 1791, δύο μόλις χρόνια μετά την Γαλλική Επανάσταση. Οι επαναστάτες νίκησαν τους στρατηγούς του Ναπολέοντα, γεγονός που η Γαλλία δεν τους συγχώρησε ποτέ. Από το 1825 έως το 1947 το Παρίσι ανάγκαζε την Αϊτή να πληρώνει ετήσια αποζημίωση για τα χαμένα κέρδη των Γάλλων δουλεμπόρων. Αυτά μέχρι το 1947. Μετά ανέλαβαν οι Αμερικανοί…

Στην διάρκεια του ψυχρού πολέμου, οι ΗΠΑ υποστήριξαν το δικτάτορα Ντιβαλιέ και αργότερα τον γιο του, που δολοφόνησαν πάνω από 60 χιλιάδες αντικαθεστωτικούς. Το 1991, μετά από 28 χρόνια στυγνής δικτατορίας, οι Αϊτινοί εξέλεξαν πρόεδρο τον ιερέα Ζαν Μπερτράντ Αριστίντ ο οποίος όμως δίσταζε να ακολουθήσει τις επιταγές της Ουάσιγκτον και ανατράπηκε από τον στρατό και τον πατέρα Μπους. Η χώρα βυθίστηκε ξανά στο χάος μέχρι το 2004 όταν ο Αριστίντ ξαναγύρισε στην εξουσία, για να απαχθεί αμέσως μετά και να απομακρυνθεί από την νησί υπό τις ευλογίες του υιού Μπους. (περισσότερα για την ιστορία του νησιού στο εξαιρετικό άρθρο του Greg Palast που δημοσίευσε το Tvxs).

Πρόκειται για μια κλασσική περίπτωση «οικονομικών δολοφόνων». (*) Ακόμη κι αν ήθελαν να κάνουν κάτι καλό, οι επόμενοι πρόεδροι δεν είχαν καμιά όρεξη να έχουν την τύχη του Αριστίντ. Για να δώσει βοήθεια στην χώρα που εν τω μεταξύ είχε στις πλάτες της ένα τεράστιο εξωτερικό χρέος (δεν ξέρω αν σας θυμίζει κάτι) το ΔΝΤ επέβαλλε την νεοφιλελεύθερη συνταγή. Από τα σχολεία μέχρι τα νοσοκομεία, όλες οι κοινωνικές υπηρεσίες καταργήθηκαν. Σε όλη την Αϊτή υπάρχουν μόνο δύο σταθμοί Πυροσβεστικής. Λόγω της φτώχειας και της εσωτερικής μετανάστευσης των κατεστραμμένων από το διεθνές εμπόριο αγροτών που έφταναν στην πρωτεύουσα μήπως βρουν ένα κομμάτι ψωμί, οι κάτοικοι του Πορτ Ο Πρενς έμεναν σε παραπήγματα και τενεκεδούπολεις που με τον σεισμό κατέρρευσαν σαν τραπουλόχαρτα. Δεν υπήρχαν πλέον ούτε πυροσβέστες να τους απεγκλωβίσουν από τα συντρίμμια ούτε νοσοκομεία για να τους περιθάλψουν…

(*) Η βραβευμένη ταινία «Εξομολόγηση ενός Οικονομικού Δολοφόνου» έχει αρχίσει να προβάλλεται στην περιφέρεια. Όσοι κινηματογράφοι ή λέσχες ενδιαφέρονται να την προβάλλουν, μπορούν να επικοινωνήσουν με τον σκηνοθέτη της ταινίας Στέλιο Κούλογλου στο info@tvxs.gr

από tvxs