Αντιμετωπίστε τα «παιδικά τραύματα» από τις φωτιές

Αντιμέτωποι με την ανασφάλεια είναι μικροί και μεγάλοι στις περιοχές της χώρας που πλήττονται τις τελευταίες μέρες από τις καταστροφικές πυρκαγιές.
Η απειλή από τη φωτιά, η απώλεια του περιβάλλοντος στο οποίο μεγάλωσαν και η αβεβαιότητα για το αύριο αποτελούν γι΄ αυτούς ψυχική δοκιμασία- και ειδικά τα παιδιά χρειάζονται άμεση ψυχολογική υποστήριξη για να αντιμετωπίσουν τις φοβίες τους.

«Τα παιδιά βιώνουν τον φόβο για μία άγνωστη, απειλητική, φυσική καταστροφή και ταυτοχρόνως έχουν πλήρη συνείδηση για το τι έχει συμβεί», λέει η ψυχολόγος Μαριέττα Ρήγα-Πεπελάση. «Αντιλαμβάνονται από τα μισόλογα των μεγάλων ότι οι γονείς και ο περίγυρός τους δεν έχουν έλεγχο σε ό,τι συμβαίνει και αυτό τους δημιουργεί αισθήματα μειονεξίας και ανασφάλειας. Την κατάστασή τους εντείνει το γεγονός ότι βλέπουν τον θρήνο των οικείων τους και βιώνουν μέσα τους την απώλεια αγαπημένων ζώων, φυτών, αντικειμένων ή και προσώπων ακόμα. Γι΄ αυτούς τους λόγους, είναι πιθανό να αναπτύξουν ευαισθησίες: να μην μπορούν να κοιμηθούν, να φοβούνται συγκεκριμένους θορύβους ή να αποφεύγουν το σκοτάδι, ακόμα και να λένε ότι πονάνε κάπου στο σώμα τους- με αυτό τον τρόπο σωματοποιούν το στρες που νιώθουν».

Ο γονιός και ο δάσκαλος

Η συμπεριφορά των μεγάλων μπορεί να απαλύνει τον ψυχικό τους πόνο. «Η βοήθεια που θα τους προσφέρουν οι γονείς αλλά και οι δάσκαλοί τους, είναι απαραίτητο να είναι άμεση», τονίζει η κυρία Πεπελάση.

«Πρέπει από τις πρώτες κιόλας ώρες να κρατήσουν μια στάση γενναιότητας, ακόμη κι αν θρηνούν. Πρέπει να ενθαρρύνουν τα παιδιά να εξωτερικεύσουν τα συναισθήματά τους και ταυτοχρόνως να τους δείξουν ότι έχει ξημερώσει μια καινούργια ημέρα: πρέπει να αρπάξουν ένα φτυάρι για να πετάξουν τα αποκαΐδια, να καθαρίσουν ένα κομμάτι γης για να φυτέψουν ένα λουλούδι... Μόνον έτσι τα φοβισμένα παιδιά θα πειστούν ότι η καταστροφή έχει ένα τέλος. Και μόνο έτσι θα μπορέσουν σταδιακά να ξεπεράσουν την ανασφάλειά τους και τελικά να ξεχάσουν».

«Μετέωροι ψυχικά»

Οι αντιδράσεις αυτές, βέβαια, απαιτούν μεγάλη προσπάθεια εκ μέρους των μεγάλων, διότι και οι ίδιοι είναι «μετέωροι ψυχικά» μέσα σε μια κατάσταση που τους κάνει να νιώθουν εντελώς ανίσχυροι, κατά τον αναπληρωτή καθηγητή Ψυχιατρικής και πρόεδρο της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας κ. Νίκο Τζαβάρα. «Το ψυχικό τραύμα που βιώνουν είναι μεγάλο», λέει.

«Πολλοί ξεριζώθηκαν από το φυσικό περιβάλλον στο οποίο ζούσαν επί δεκαετίες, ξεριζώθηκαν από τα σπίτια και τις κοινωνίες τους. Νιώθουν ανασφάλεια, οργή, αδυναμία, απροστάτευτοι απέναντι σε έναν κόσμο που δεν αποτελεί πια εγγύηση γι΄ αυτούς, δεν είναι πια ασφαλής γι΄ αυτούς- και αυτή η απώλεια είναι φοβερή για τον άνθρωπο».

Τραύμα και από την εικόνα της ΤV

Η ΣΚΛΗΡΗ τηλεοπτική εικόνα μπορεί να τραυματίσει βαθιά τις παιδικές ψυχές, στις οποίες γεννιέται ο ανομολόγητος φόβος ότι η καταστροφή θα περάσει την οθόνη και θα φτάσει στο σπίτι.

«Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας που αφήνονται με τις ώρες να παρακολουθούν τις πυρκαγιές στην τηλεόραση, βασανίζονται διότι δεν μπορούν να αντιληφθούν πόσο μακριά από αυτά είναι όσα συμβαίνουν», λέει η κυρία Λίζα Βάρβογλη, καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

«Τα μεγαλύτερης ηλικίας παιδιά έχουν μνήμες από το σπίτι του παππού και της γιαγιάς που τόσο έχουν αγαπήσει, και θεωρούν ότι καίγεται αυτό, ακόμα κι αν είναι στην άλλη άκρη της Ελλάδας. Όλ΄ αυτά δημιουργούν σύγχυση και, κυρίως, το συναίσθημα ότι δεν υπάρχει κανείς να τα βοηθήσει».

Οι γονείς, λοιπόν, πρέπει να βλέπουν μαζί με τα παιδιά τους για λίγη ώρα τις ειδήσεις, να εξηγούν τι γίνεται και να κλείνουν την τηλεόραση. Καλό είναι επίσης να τα βοηθήσουν να πάψουν να αισθάνονται ανήμπορα- μπορούν λ.χ. να τα πάρουν μαζί για να πάνε στην τράπεζα να καταθέσουν χρήματα για τους πυρόπληκτους ή να ετοιμάσουν μαζί μια κούτα με είδη πρώτης ανάγκης.

Πηγή: Τα Νέα, ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Ρούλα Τσουλέα, Μάρθα Καϊτανίδη