Εγωιστής ετών… τριών

Το παιδί σε αυτή την ηλικία έχει τοποθετήσει 
τον εαυτό του στο κέντρο του κόσμου και αδυνατεί 

να «μπει στη θέση του άλλου».

«Μα εγώ θέλω να πάμε!». Άδικα προσπαθείτε να εξηγήσετε στο τρίχρονο μικρό σας ότι έξω βρέχει καταρρακτωδώς και δεν μπορείτε να πάτε στην παιδική χαρά. «Μα εγώ το θέλω! Θέλω να σταματήσει να βρέχει!», ίσως σας πει. Πράγματι, το μικρό σας έχει κατακλυστεί από την επιθυμία, από το έντονο συναίσθημά του και πιστεύει πως όλο το σύμπαν πρέπει να φροντίσει να το ικανοποιήσει. Το μικρό σας πιστεύει πως είναι το κέντρο του κόσμου.

Έχετε σπίτι σας έναν μικρό εγωιστή ή μήπως δεν είναι ακριβώς έτσι τα πράγματα; Η αλήθεια είναι ότι η σκέψη του νηπίου χαρακτηρίζεται από τους ψυχολόγους ως «εγωκεντρική», αλλά όχι επειδή το παιδάκι σας είναι ένας εγωιστής με την ηθική έννοια του όρου, αλλά επειδή τοποθετεί τον εαυτό του στο κέντρο του σύμπαντος.

 Η γνωστική ανάπτυξή του δεν του επιτρέπει ακόμη να έχει μια ρεαλιστική αντίληψη του κόσμου και να κατανοεί ότι υπάρχουν πράγματα που δεν μπορεί να επηρεάσει. Επίσης, αδυνατεί να καταλάβει ότι και οι άλλοι άνθρωποι έχουν συναισθήματα, διαφορετικά από τα δικά του και ότι η συμπεριφορά του επηρεάζει τα συναισθήματα των άλλων. Με απλά λόγια, ο τρίχρονος μικρός δεν καταλαβαίνει πλήρως γιατί η ενός έτους αδερφούλα του κλαίει όταν της αρπάζει την κούκλα της και την δική του ευθύνη σε αυτό. Το παιδί σε αυτή την ηλικία έχει τοποθετήσει τον εαυτό του στο κέντρο του κόσμου και αδυνατεί να «μπει στη θέση του άλλου».

Αυτό συχνά δημιουργεί πολλά προβλήματα και μάχες, καθώς το μικρό επιμένει να γίνει το δικό του, χωρίς συχνά να κατανοεί τις συνέπειες στους άλλους, ενώ οι εξηγήσεις σας δυστυχώς δεν πιάνουν τόπο. Η επιμονή αυτή είναι στοιχείο της ανεξαρτησίας που βιώνει σε αυτό το στάδιο της εξέλιξής του.  

Ο δύσκολος ρόλος σας είναι να οδηγείτε το μικρό σας μέσα από τις καθημερινές συγκρούσεις της εγωκεντρικής σκέψης του με τους κανόνες συμβίωσης της οικογένειας ή των υπόλοιπων κοινωνικών ομάδων να συνειδητοποιεί ποιά είναι τα όριά του και επίσης ότι και οι άλλοι έχουν τα δικά τους συναισθήματα, που μπορεί να είναι διαφορετικά από τα δικά του. Καθώς μεγαλώνει  το παιδί, αρχίζει να κατανοεί σταδιακά ότι οι πράξεις του επηρεάζουν τους άλλους και τα συναισθήματά τους. Έρχεται σε αντίθεση με την αντίστοιχη εγωκεντρικότητα των συνομήλικων του στο νηπιαγωγείο και αναγκάζεται να βρει λύσεις και να αναγνωρίσει και τον δικό τους χώρο.

Όταν το μικρό σας κατακλύζεται από τα παρορμητικά του συναισθήματα και απαιτεί να σταματήσει η βροχή για να πάει στην παιδική χαρά, μπορείτε αρχικά να το βοηθήσετε να εκφράσει με λόγια το συναίσθημά του. Αυτό θα το βοηθήσει να μάθει να εκφράζεται με πιο αποδεκτό τρόπο και έτσι να μειώνει την έντασή του. Πείτε του, για παράδειγμα,  «Καταλαβαίνω ότι είσαι πολύ θυμωμένος και απογοητευμένος, αλλά δυστυχώς αυτό που θέλεις, δεν μπορεί να γίνει». Προσφέρετέ του μια εξήγηση με βάση τη συναισθηματική λογική της ηλικίας του, όπως ότι τα δεντράκια διψούσαν και γι’ αυτό ζήτησαν τη βροχή.

Μπορείτε, επίσης, να του περιγράφετε με λόγια τα δικά σας συναισθήματα και τα συναισθήματα των άλλων. Εξηγήστε του τη σχέση της συμπεριφοράς του με τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων με απλό τρόπο, όπως «στεναχωριέμαι πολύ που έριξες κάτω το φαγητό σου για αστείο, εγώ δεν το βρήκα αστείο και θα κουραστώ για να το καθαρίσω», αλλά και το αντίστροφο «ο Γιαννάκης δεν κατάλαβε πόσο θα στεναχωρηθείς εάν παίζει συνέχεια εκείνος με το αυτοκινητάκι σου». Παίξτε παιχνίδια ρόλων και αλλάξτε ρόλους για να βοηθήσετε το μικρό σας να βγει από τον μικρόκοσμο του εαυτού του και να επιστρατεύσει τη φαντασία του για να κατανοήσει ένα άλλο άτομο μέσα από το παιχνίδι.

Σταδιακά, η σκέψη του μικρού θα γίνει πιο ρεαλιστική και μέχρι την ηλικία των 6 ετών θα έχει κατανοήσει σε μεγάλο βαθμό τα όριά του, ότι οι άλλοι γύρω του έχουν κι εκείνοι συναισθήματα και θα μπορεί να «μπει στη θέση των άλλων».

πηγή