Η σεξουαλική και η συναισθηματική κακοποίηση αφήνουν τα σημάδια τους στον εγκέφαλο

Τόσο η συναισθηματική, όσο και η σεξουαλική κακοποίηση κατά τη παιδική ηλικία στιγματίζουν με συγκεκριμένο τρόπο το γυναικείο εγκέφαλο. 

Σύμφωνα με μια νέα μελέτη μάλιστα, η συναισθηματική κακοποίηση επηρεάζει περιοχές του εγκεφάλου που εμπλέκονται στη λειτουργία της αυτεπίγνωσης και η σεξουαλική κακοποίηση έχει επίπτωση στις περιοχές που ρυθμίζουν την αισθητική λειτουργία της γενετήσιας περιοχής.
. 
Sexual and Emotional Abuse Scar the Brain in Specific Ways

.
Πιο συγκεκριμένα, η μελέτη εξέτασε τις απεικονίσεις 51 εγκεφάλων που ανήκαν σε γυναίκες από την Ατλάντα των ΗΠΑ, οι οποίες συμμετείχαν σε μια μεγαλύτερη μελέτη για τις επιπτώσεις του τραύματος κατά τα πρώτα χρόνια ζωής. 

Ο σκοπός ήταν η σύνδεση συγκεκριμένων τύπων κακοποίησης με συμπτώματα που εκφράστηκαν στη μετέπειτα ζωή.
Οι 28 από τις συμμετέχουσες είχαν υποφέρει ως παιδιά από διάφορες συνδυαστικές μορφές κακοποίησης συμπεριλαμβανομένων της συναισθηματικής, φυσικής και σεξουαλικής κακοποίησης, καθώς και της παραμέλησης. Οι άλλες 23 δεν είχαν πέσει θύματα κακοποίησης. Η μέση ηλικία των γυναικών που συμμετείχαν ήταν τα 27 έτη.
Σε μια πρώτη φάση τους δόθηκε ένα ερωτηματολόγιο για τη διερεύνηση του ιστορικού της παιδικής κακοποίησης και στη συνέχεια με τη μέθοδο της νευροαπεικόνισης μετρήθηκε το πάχος διάφορων περιοχών του εγκεφαλικού φλοιού. Το πάχος του εγκεφαλικού φλοιού συνδέεται με την ανάπτυξη του εγκεφάλου, έτσι ώστε το μεγαλύτερο πάχος να συνιστά και πιο υγιής ανάπτυξη. Ο εγκεφαλικός φλοιός αυξάνει τη μάζα του ανάλογα με το πόσο χρησιμοποιείται, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τους μύες. Οι εγκεφαλικές περιοχές που έχουν εξασκηθεί περισσότερο, τείνουν να είναι μεγαλύτερες.
Φαίνεται λοιπόν, πως η κακοποίηση μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη γιατί, για να μπορέσει να ανταπεξέλθει σε μια τόσο στρεσογόνο εμπειρία ο εγκέφαλος, αλλάζει... 

τα συγκεκριμένα μοτίβα ρύθμισης διάφορων λειτουργιών, με αποτέλεσμα κάποιες εγκεφαλικές περιοχές να μην αναπτύσσονται επαρκώς, εξαιτίας των περιορισμένων ερεθισμάτων που δέχονται.  

Σε ένα παιδί που έχει υποστεί βιασμό για παράδειγμα, ο εγκέφαλος μπορεί να αντιδράσει μειώνοντας τις συνδέσεις με τις περιοχές που τραυματίστηκαν. Είναι πολύ συχνό επίσης, στις περιπτώσεις που υπάρχει ιστορικό σεξουαλικής κακοποίησης να υπάρχουν αλλαγές στο σωματοαισθητικό φλοιό, ο οποίος επεξεργάζεται τα ερεθίσματα από το σώμα για να παράγει αισθήσεις και αντιλήψεις.
Οι σωματοαισθητικές περιοχές μάλιστα σχηματίσουν στον εγκέφαλο ένα χάρτη του ανθρώπινου σώματος, στον οποίο κάθε περιοχή επεξεργάζεται την αίσθηση από συγκεκριμένο μέρος του σώματος. Στις γυναίκες που έχουν κακοποιηθεί σεξουαλικά βρέθηκε λέπτυνση στην περιοχή που αντιστοιχούσε στα γεννητικά τους όργανα. Η λέπτυνση αυτή ανάλογα με το βαθμό σοβαρότητας μπορεί να σχετίζεται με σεξουαλικά προβλήματα, μείωση στην αισθητικότητα και την επιθυμία και πόνο στα γεννητικά όργανα. Κάποιες φορές μάλιστα η ουδός του πόνου είναι χαμηλότερη, με αποτέλεσμα τα άτομα αυτά να αισθάνονται πόνο και όχι άγγιγμα στις περιοχές αυτές.
Σε κάποιες από τις συμμετέχουσες βρέθηκε λέπτυνση του φλοιού στις περιοχές που αντιστοιχούν στο πρόσωπο και το σώμα, το οποίο μπορεί να είναι αποτέλεσμα κακοποίησης που εστιάστηκε στις περιοχές αυτές.
Η συναισθηματική κακοποίηση βρέθηκε να αφήνει ένα σημάδι διαφορετικού τύπου. Στη περίπτωση αυτή οι αλλαγές βρέθηκαν σε περιοχές που σχετίζονταν με την κατανόηση, τον έλεγχο των συναισθημάτων, την αναγνώριση και την ανταπόκριση στα συναισθήματα των άλλων. Πιο συγκεκριμένα, βρέθηκε λέπτυνση σε περιοχές υπεύθυνες για την αυτεπίγνωση και τη συναισθηματική ρύθμιση, περιοχές δηλαδή του προμετωπιαίου φλοιού και του μέσου κροταφικού λοβού που ενεργοποιούνται όταν τα άτομα καλούνται να σκεφτούν για τον εαυτό τους, ή να μιλήσουν για τα συναισθήματα τους.
Η συναισθηματική κακοποίηση μπορεί να αφήσει τα θύματα της επιρρεπή στην κατάθλιψη, την κακή διάθεση και τη φτωχή συναισθηματική ανταπόκριση, ανάλογα με το άτομο και τις ιδιαίτερες περιστάσεις.
Μια από τις βασικές αδυναμίες της μελέτης είναι ότι δεν ακολούθησε τις γυναίκες από την παιδική τους ηλικία, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να αποδείξει εάν οι αλλαγές στις εγκεφαλικές περιοχές πρόεκυψε από αυτή, μπορεί για παράδειγμα να οφείλεται στην αποφυγή υγιών εμπειριών που θα βοηθούσαν στην ανάπτυξη του νευρικού δικτύου εκεί που υπολείπεται. 

Τόσο στην συναισθηματική, όσο και στη σεξουαλική κακοποίηση η μείωση στα δίκτυα που συνδέουν τις περιοχές που έχουν υποστεί το τραύμα μπορεί να ερμηνευτεί ως μια απάντηση αυτοπροστασίας, η οποία όμως μπορεί να αποβεί βλαπτική στο βαθμό που αντιβαίνει στην απόκτηση υγιούς αίσθησης και εμπειρίας.
Αν και η διαφορά στο πάχος του φλοιού ήταν σημαντική και βρέθηκε να φτάνει τα 3-4 mm, οι ειδικοί τονίζουν ότι μπορεί είναι αναστρέψιμη. Η έρευνα μάλιστα, δείχνει ότι ο εγκέφαλος μπορεί να αλλάξει δραματικά, εάν του παραχθεί η κατάλληλη υποστήριξη και συναισθηματική τροφή.
Οι ειδικοί πιστεύουν πως η κατανόηση του τι συμβαίνει στον εγκέφαλο κατά τη κακοποίηση είναι το πρώτο και βασικό βήμα που θα βοηθήσει στη διόρθωση της βλάβης.
Πηγή: edition.cnn.com
Το άρθρο επιμελήθηκε ο Π. Δρέττας,
Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος,
Δ/ντής του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών, www.andrologia.gr

madata