Στις 8 Μαρτίου 1849 γεννιέται ο Γ. Βιζυηνός, ο κύριος Θεμελιωτὴς του Νεοελληνικου Διηγήματος

Ο Κωστής Παλαμάς έγραφε για το έργο του Γ. Βιζυηνού: 
«Εις τα διηγήματα αυτά, εντυπώσεις και αναμνήσεις των παιδικών χρόνων, της νεανικής ηλικίας, ως είδος τι οικογενειακών απομνημονευμάτων, το πρόσωπον του συγγραφέως, εξερχόμενον επί της σκηνής διαδραματίζει ουσιώδες μέρος· δια τούτο και η αλήθεια αυτών έχει τι το οικείον και το ψηλαφητόν, το αρρήκτως ειλικρινές, το προκαλούν ευθύς εξ αρχής την εμπιστοσύνην, το επιτείνον την συγκίνησιν»

---

Στις 8 Μαρτίου 1849 γεννιέται στη Βιζύη ή Βιζώ ο Γεώργιος Βιζυηνός. Η Βιζύη ήταν τότε μια μικρή κωμόπολη της Ανατολικής Θράκης πάνω στο δρόμο που περνούσε από τις Σαράντα Εκκλησιές και την Τσατάλτζα και ένωνε την Αδριανούπολη με την  Πόλη. 

ΒΙΖΥΗΝΟΣ- Το τραγικό τέλος

•   Τα διηγήματα του έχουν αυτοβιογραφικό χαρακτήρα ή συνδέονται με τις περιπέ­τειες της οικογένειας του. Σε όλα συμμετέχει ο συγγραφέας ως αφη­γητής και σε ορισμένα μάλιστα διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στην εξέλιξη του μύθου. Τα διηγήματα Το αμάρτημα της μητρός μου, Ποίος ήτον ο φονεύς του αδελφού μου και Το μόνον της ζωής του ταξίδιον, έχουν υπόθεση οικογενειακή και τοπικό πλαίσια τη Βιζύη της Θράκης και την Κωνσταντινούπολη.

•   Η παραστατική δύναμη με την οποία ζωγραφίζει το τοπίο, σε σχέση με το ανθρώπινο δράμα πάντοτε, με τρόπο ώστε να δίνει την περιρρέουσα ατμόσφαιρα στο μύθο, αποκαλύπτουν την ποιητική ευαισθησία και τις ρομαντικές καταβολές της πεζογραφίας του. Ας μην ξεχνάμε ότι προηγήθηκε η ποιητική του δημιουργία. 

Νίκος Ξυδάκης - Γεώργιος Βιζυηνός, Αποχαιρετισμός 

Φυσά βοριάς, φυσά θρακιάς,
γεννιέται μπόρα φοβερή!
με παίρνουν, μάνα, σαν φτερό,
σαν πεταλούδα τρυφερή,
και δεν μπορώ να κρατηθώ·
μάνα μην κλαις,
θα ξαναρθώ.

Βογγούν του κόσμου τα στοιχειά,
σηκώνουν κύμα βροντερό!
θαρρείς ανάλυωσεν η γη,
και τρέχ' η στράτα, σαν νερό,
και γω το κύμα τ' ακλουθώ
μάνα μην κλαις,
θα ξαναρθώ.

Όσες γλυκάδες και χαρές
μας περεχύν' ο ερχομός,
τόσες πικράδες και χολές
μας δίν' ο μαύρος χωρισμός!
Ωχ! Ας ημπόργα να σταθώ…
μάνα μην κλαις,
θα ξαναρθώ.

Πλάκωσε γύρω καταχνιά,
κι ήρθε στα χείλη μ' η ψυχή!
Δος με την άγια σου δεξιά,
δος με συντρόφισσαν ευχή,
να με φυλάγη μη χαθώ,
μάνα μην κλαις,
θα ξαναρθώ.

---

Το αμάρτημα της μητρός μου - Η χαμένη παιδικότητα
Φωτόδεντρο

---

Ὁ Ἰω. Ζερβὸς στὸ βιογραφικὸ σημείωμα, ποὺ προτάσσει στὴν ἔκδοσι τῶν ποιημάτων τοῦ Γ. Βιζυηνοῦ (ἔκδ. Γ. Φέξη, Ἀθήναι 1916) γράφει γιὰ τὸν ποιητή, ὅτι «παρουσιάζει τὴν πρώτην κατ᾿ ἐπίγνωσιν καὶ γενναίαν ἀπόπειραν εἰς τὸ νὰ λάβη ἡ νεωτέρα μας ποίησις μίαν καθολικότητα ἐθνικῆς διανοήσεως, ἐθνικοῦ αἰσθήματος καὶ πανελληνίου μορφῆς, ἀπόπειραν, ἥτις ὑπῆρξεν ὁδηγὸς εἰς ἄλλους, τοὺς ἐκλεκτοὺς νεωτέρους, ὅπως ἐπιδιώξουν μίαν ἀληθεστέραν, ἀλλὰ καὶ γενικωτέραν διὰ τῆς τέχνης των ἐκδήλωσιν τοῦ Ἑλληνικοῦ συνόλου», κι᾿ ἀναγνωρίζει στὸν ποιητὴ ποιητικὴ πρωτοτυπία, λεπτὴ αἰσθητικὴ καὶ καλλιεργημένη σκέψι.

Τρέλα ἢ μιὰ ξέφρενη ἀθῳότητα;  

Ὁ Γεώργιος Βιζυηνὸς ὑπῆρξε ὁ θεμελιωτὴς τοῦ ἑλληνικοῦ διηγήματος. Παρέλαβε ρομάντσα καὶ ταξιδιωτικὲς ἐντυπώσεις τῆς ἐποχῆς του καὶ παρέδωσε στοὺς ἐπιγόνους του ἕνα ἔργο διαποτισμένο ἀπὸ βαθὺ στοχασμό, μεγαλοφυῆ σύλληψη καὶ σύνθεση χαρακτήρων καί, κυρίως, ποιητικὴ ἀνάπλαση ἰσχυρῶν βιωμάτων. Ἐξόριστός της ἐποχῆς του, ὡς εἴθισται μὲ τοὺς μεγάλους δημιουργούς, αὐτοὺς ποὺ ἀσυνείδητα διασαλεύουν τὴν τάξη τῶν πραγμάτων, ὁ Βιζυηνός μας εἰσάγει στὸν κόσμο τῆς παραμυθίας του. Ἐδῶ ὁ παράδεισος καὶ ἡ κόλαση συνορεύουν, σχεδὸν ἐπικαλύπτονται, σὰν δυὸ ἐπαρχίες μιᾶς ἀδιαίρετης ἐπικράτειας, τῆς ζωῆς. Δὲν παίρνει ἀπὸ λόγια ἡ ζωή, δὲν χειραγωγεῖται, ἀρνεῖται νὰ πειθαρχήσει στὶς ὀρέξεις μας καὶ μοιραῖα ἐπιβάλλεται κραδαίνοντας τὰ ἀδυσώπητα ὅπλα της: τὸ ἀναπάντεχο καὶ τὸ ἀναπόφευκτο. ... Τὸ ἔργο τοῦ Βιζυηνοῦ περιέχει ὅλο αὐτὸ τὸ βουητὸ τῆς ζωῆς, ὅλες τὶς κυμάνσεις καὶ τὴν κουζουλάδα της. Παρατηρεῖ παθιασμένα ὁ Γ.Β. καὶ ἐπικοινωνεῖ πυρετικὰ μὲ ὅ,τι τὸν περιβάλλει καὶ ἐνῷ οἱ ἥρωές του ἔχουν ἠθικὸ ἀνάστημα αὐτὸς δὲν καταδέχεται νὰ ἠθικολογήσει. Διακατέχεται ἀπὸ τὸ θαῦμα τῆς πραγματικότητας ὁ Βιζυηνὸς καὶ αὐτὸ τὸ θαῦμα τὸ κουβαλάει σὰν τραῦμα καὶ παράσημο μαζί. ...Ἔπασχε ἀπὸ τὴ λαμπρὴ ἀθῳότητα τοῦ Γιωργῆ θὰ μποροῦσα νὰ συνοψίσω ἐγώ, ὁ διὰ βίου θαυμαστὴς καὶ ἀναγνώστης του. 

Κίμων Ρηγόπουλος

πηγή