Η ιστορία του μικρού παιδιού που ζει μέσα μου!

Προσπαθώ να θυμηθώ καλές, όμορφες, γλύκες και ήρεμες στιγμές της παιδικής μου ζωής, σκοντάφτω όμως συνεχώς σε άσχημες, σκούρες, τραυματικές εμπειρίες!

H ένταση που έζησα σαν παιδί μέσα στο σπίτι, διαμάχες των γονέων, τα αρνητικά και ανεπιθύμητα γεγονότα ζωής, οι χρόνιες αντιξοότητες στα πλαίσια της οικογένειάς, κωδικοποιούνται στη μνήμη μου ως αρνητικά γνωστικά σχήματα, με βάση τα οποία αξιολογείς τον εαυτό μου ως ανάξιο, τους άλλους ως αδιάφορους και σκληρούς απέναντί μου και τις σχέσεις με τους άλλους ανθρώπους ( φίλους, δασκάλους) ως απρόβλεπτες και επιβλαβείς.

Αισθανόμουν συχνά φόβο, μοναξιά, αδικία, ταραχή, σύγχυση… 

Μία μόνιμη τάση για να προφυλαχτώ, να κρυφτώ, να τρέξω μακριά, να ξεφύγω, συνεχίζει. Το μυαλό, η φαντασία μου μια ζωή έφτιαχνε καταφύγια.

Το γεγονότα μέσα στην οικογένεια μου δημιουργούν ένα ανυπόφορο αίσθημα αδικίας. Ήταν η απώλεια του μέλλοντος , τα ανεκπλήρωτα όνειρα και το παράλογο που με θύμωναν.

Από τις συνθήκες έπρεπε να προσαρμοστώ σε νέους ρόλους, (προστάτης οικογένειας, υποστήριξη μητέρας) όλα αυτά σε συνδυασμό με τις αλλαγές λόγο μετακομίσεων, στο σχολικό περιβάλλον, το γειτονικό περίγυρο και τις φιλικές σχέσεις, με κλόνιζαν.

Το πρώτο διάστημα η απομάκρυνση του ενός γονιού, έφερε ανακούφιση και ηρεμία στο σπίτι από τις συχνές εντάσεις και διαμάχες που μέχρι τότε ζούσα, αναγκάστηκα να παρακαλάω να αποχωρίσει ο πατέρας.

Με το πέρασμα χρόνου, ο χωρισμός έφερε περισσότερο άγχος, πίεση και αντικρουόμενα συναισθήματα απέναντι και στους δυο γονείς.

Ήμουν πολύ μικρός και αδύναμος ψυχικά να συλλάβω και να κατανοήσω την έννοια του αποχωρισμού, της βίας μέσα στο σπίτι και να διαχειριστώ τη λύπη μου.

Μετά από τα βίαια και οδυνηρά περιστατικά, περνούσα από διαφορετικά συναισθηματικά στάδια μέχρι να μπορέσω να αποδεχτώ το γεγονός και να συνεχίσω τη ζωή μου, όπως μπορούσα. Πάντα σε εγρήγορση για να σωθώ, να επιβιώσω. 

Και τι δεν σκαρφίστηκα για να επιβιώσω. Πόσους ρόλους, πόσα τεχνάσματα, πόση υπομονή, πόση ωριμότητα αταίριαστη για την ηλικία μου. 

Το φορτίο δεν είχε το ανάλογο βάρος για τις μικρές μου πλάτες,

Φόβος, αγωνία, ακινησία και τρομάρα. 

Ήθελα οι καλές στιγμές μέσα στο σπίτι να διαρκούν περισσότερο. Μία οικογένεια ζεστή, υποστηρικτική, όμορφη, παρηγορητική, καταδεκτική, ασφαλή, ειρηνική. Αυτό που έζησα ήταν ένας διαρκής πόλεμος.

Ναι, υπήρξαν κάποιες λίγες ευχάριστες στιγμές που δεν θύμιζαν ότι το σπίτι που ζούσα ήταν ένα τάφος, ένα πεδίο μάχης όπου παραμονεύει από παντού ο «θάνατος»! Δεν ήταν όμως αρκετές. «Καλές» και οι παύσεις και οι αναλαμπές και οι ανακωχές και οι παροδικές «ομορφιές». Με το σταγονόμετρο!

Μέτα τις συχνές εντάσεις έρχονταν η άρνηση πρώτα να δεχθώ ότι αυτό συμβαίνει μέσα στο σπίτι, το συναισθηματικό μούδιασμα στην συνέχεια το επόμενος πρωί, και ο θυμός που δεν μ΄ άφηναν να τα εκφράσω, αυτά ήταν τα κυρίαρχα συναισθήματα που βίωνα, και ακολουθούσε ο φόβος, καλύτερα ο τρόμος για το αβέβαιο μέλλον.

Ερωτήματα με αγωνία ποιος θα με στηρίζει, φροντίζει από εδώ και πέρα. 

Δεν ήξερα εάν θα έχω στέγη, τροφή, εάν ο πατέρας στραφεί με θυμό ενάντια στην μάνα, κυρίως όταν έλειπα από το σπίτι, στο σχολείο.

Άκουγα φωνές όταν έπαιζα στην γειτονία και έτρεχα με τρόμο στο σπίτι, να προλάβω τα χειρότερα. 

Εμφάνιζα φοβίες και διαταραχές στον ύπνο. Οι ψυχολογικές μου αντιδράσεις ήταν συνήθως λύπη, θυμός, αλλαγές στην αυτοεκτίμηση, παλινδρόμηση, στρες, άγχος, συναισθηματική προσκόλληση στην μητέρα. Την οποία και εξιδανίκευα, γιατί την είχα ανάγκη.

Αντιμετώπιζα συχνά οικονομικά προβλήματα, φτώχεια, γνωρίζα αλλά δεν ήθελα να δεχθώ ότι οι γονείς μου, είχαν περιορισμένες γονικές δεξιότητες και ήταν συναισθηματικά ανώριμοι. 

Η φτωχή διατροφή, η ανεπαρκής φροντίδα και τα περιορισμένα περιβαλλοντικά ερεθίσματα ανήκουν στις πιθανά γενεσιουργές αιτίες της ψυχοσυναισθηματικής μου κακοποίησης .

Όλα αυτά που βίωνα μέσα μου, το θρήνο και το φόβο τα εκφράζω μέσα απο έργα και παιχνίδια και σπανιότερα με λόγια. Τα συναισθήματα φαίνονταν μέσα από το παιχνίδι, τις ζωγραφιές, ( όμορφα σπίτια που μου έχουν λείψει, καράβια και αυτοκίνητα που θα με πάρουν μακριά απο όσα δύσκολα βιώνω)

Το χειρότερο για την ψυχή μου, είναι ότι δεν μπορούσα ν’ αναφερθώ με υπερηφάνεια στο ζεύγος των γονέων μου, όπως το έκαναν τ΄ άλλα παιδιά. Τα είχα χαμένα, καμία εμπιστοσύνη στον εαυτό μου, γινόμουν ασταθής και επηρεάζονταν η επίδοση στο σχολείο, παιχνίδι κλπ.

Αναγκαζόμουν να βρω τρόπους να διατηρήσω ένα αίσθημα εμπιστοσύνης σε αναξιόπιστα άτομα, ένα αίσθημα ασφάλειας μέσα στην ανασφάλεια, να διατηρήσω τον έλεγχο μιας κατάστασης που είναι τρομακτικά απρόβλεπτη, τη δύναμη μέσα σε μία κατάσταση αδυναμίας.

Το γεγονός ότι με τους γονείς μου είχα σχέσεις έλξης-απώθησης και ανασφάλειας, αμφέβαλα για την αποτελεσματικότητα τους και την επιρροή τους στην προσωπικότητα μου και, αν και παρέμενα κάπως ανεξάρτητος, είχα έλλειψη αυτοεκτίμησης και εμπιστοσύνης για την αξία μου κι έτσι γινόμουν πιο επιρρεπής στο να δεχθώ βίαιη συμπεριφορά από τους συνομήλικους μου και αργότερα την εκμετάλλευση και χειραγώγηση.

Στο σχολείο έγινα στόχος των πιο επιθετικών παιδιών, τα οποία ήθελαν να πληγεί η κοινωνική μου κατάσταση και να μεγαλώσουν μέσα σου η ντροπή, ενοχή και τα αισθήματα αναξιότητας. Η συναισθηματική βία, οι λεκτικές επιθέσεις, οι απειλές, η απόρριψη, η απομόνωση ή η υποτιμητική συμπεριφορά, νου προκαλούσαν ψυχικό πόνο, αγωνία και καταπόνηση.

Άρχιζα να λειτουργώ κοινωνικά με αποφυγή και απόσυρση. Έμενα σπίτι, δεν έβγαινα, να κάνω παρέες.

Βλέπεις ένιωθα μια διαρκή αγωνία, ένταση, τρόμο εξαιτίας της απειλής βίας αλλά και του εξευτελισμού που είχα βιώσει. Η συναισθηματική κακοποίηση με χτυπούσε ως άνθρωπο στον πυρήνα της ύπαρξής μου και πολλές φορές ήταν αρκετή ώστε να με κάνει να νιώσω ασήμαντος, ανάξιος να αγαπηθώ και πολλές φορές ότι είμαι κακός άνθρωπος που του αξίζει η τιμωρία που ζει και η συμπεριφορά που εισπράττει.

Για αυτό και δεν ανέφερα την κακοποίηση μου για διάφορους λόγους όπως η αίσθηση της ντροπής που βίωνα, και ο φόβος των συνεπειών εάν μιλήσω για το πρόβλημα σου. Το χειρότερο είναι η ενοχοποίηση και η αποδοχή της κατάστασής.

Αυτές οι αρνητικές αντιλήψεις για τον εαυτό μου ήταν βαθιά ριζωμένες και μεταφέρονταν στο σήμερα από την παιδική μου ηλικία. 

Οι εικόνες και οι αντιλήψεις που δεν ήταν τόσο όμορφες και θετικές. Έχτισαν στην καρδιά και το μυαλό μου ένα κακό οικοδόμημα, ένα αρνητικό πρότυπο για την εξέλιξη της προσωπικότητάς μου, των σχέσεων και της ζωής μου γενικότερα.

Οι γονείς μου έπαιξαν άθελα ισχυρό ρόλο στη δημιουργία του ιστορικού της ζωής μου ως παιδί, και στη δημιουργία της βάσης από την οποία βίωνα αργότερα ως ενήλικας τον κόσμο.

«Μεγάλωσα νωρίς», βιάστηκα να προσπεράσω τα «θέλω» μου για να αναλάβω ρόλους. Με έβαλαν σε ρόλους πελώριους για την παιδική ψυχή μου, ανάρμοστους…

Έχασα έτσι ξαφνικά, πράγματα που θα έπρεπε να θεωρούνται δεδομένα, όπως την παρουσία των γονέων σου και οδηγήθηκα σε ένα χορό που τη χορογραφία έχουν έκαναν πάντα οι άλλοι, αγνοώντας τις δικές μου πραγματικές ικανότητες και ανάγκες.

Οι πληγές μου τελικά δεν ήταν η δύναμή μου… Ενώ όσο δεν αντιδρούσα ως ενήλικας επέτρεπα ξανά και ξανά να τις σκαλίζουν.

Σήμερα ξέρω ότι, η ανασφάλεια, χαμηλή αυτοεκτίμηση, απόσυρση, δυσκολία στη διαμόρφωση σταθερών διαπροσωπικών και εργασιακών σχέσεων, η συχνά ψυχρή έκφραση, η ένδειξη υπερβολικής αγάπης σε οποιονδήποτε δείχνει ενδιαφέρον , δυσκολίες στη σωματική εγγύτητα στο άγγιγμα και στην οικειότητα είναι συνέπειες της παιδικής μου ηλικίας.

Θέλω να κάνω προσωπικές αλλαγές στην προσωπικότητά μου, από μια ανάγκη να μειωθούν τα αρνητικά αισθήματα για τον εαυτό μου , να βελτιώσω την συνδιαλλαγή με τους άλλους ανθρώπους.

Να ακούσω το παραμελημένο, πληγωμένο παιδί μέσα μου.

Στο παρακάτω βίντεο ο ψυχοθεραπευτής Τρύφων Ζαχαριάδης εξηγεί για τον σημαντικό και καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζουν οι εμπειρίες της παιδικής μας ηλικίας για τη συμπεριφορά μας ως ενήλικες.

Κώστας Μανώλας
antikleidi.com