Η ψυχολογία στη διάρκεια της εγκυμοσύνης

Η καλή ψυχική διάθεση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική και για τη μέλλουσα μητέρα και για το έμβρυο. Δυστυχώς όμως πολλές γυναίκες ξεκινούν την εγκυμοσύνη τους με μια αυτο-εικόνα που δεν είναι υγιής.

Οι έγκυοι χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: αυτές που έχουν αρνητικά και αυτές που έχουν θετικά συναισθήματα.  

Κάποιες επηρεάζονται από το βάρος που παίρνουν, ενώ άλλες έχουν μια σχέση αγάπης-μίσους με το σώμα τους.

Στην κοινωνία που ζούμε οι γυναίκες επιβάλλεται να είναι νέες, λεπτές, δραστήριες και γεμάτες ζωντάνια, πρότυπο που συνήθως ανατρέπεται στη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Ορισμένες γυναίκες αισθάνονται κουρασμένες, παίρνουν περισσότερο βάρος από το κανονικό και βασανίζονται από τις φυσιολογικές αλλαγές στο σώμα τους, για τις οποίες δεν μπορούν να κάνουν τίποτε.

Πρόκειται λοιπόν για μια υποκειμενική αίσθηση έλλειψης ελέγχου. Για άλλες γυναίκες όμως η εγκυμοσύνη είναι μια όμορφη περίοδος της ζωής τους, αισθάνονται ότι κουβαλούν μια νέα ζωή, γεμάτες ζωντάνια, πιο υγιείς από ποτέ και, επιπλέον, ακτινοβολούν την εσωτερική τους λάμψη.

Τι είναι φυσιολογικό

Στη διάρκεια της εγκυμοσύνης αλλάζει συνήθως η εικόνα της γυναίκας. Αν, μάλιστα, το πρώτο τρίμηνο υπάρχουν ναυτίες και εμετοί, σίγουρα δεν έχουν καλή διάθεση.

Όταν όμως μπαίνουν στο δεύτερο τρίμηνο, κατά το οποίο νιώθουν τις κινήσεις του εμβρύου, η διαθέσή τους αλλάζει και μαζί με αυτή και το σώμα τους (και το πώς νιώθουν γι' αυτό). Τέλος, το τρίτο τρίμηνο, η πιθανή αναπνευστική δυσφορία και οι δυσκολίες στον ύπνο ενδέχεται να επηρεάσουν την ψυχική της διάθεση. Πολλές έγκυοι αισθάνονται άσχημες, αδέξιες και παραμορφωμένες σε αυτή την περίοδο.
 

Στο σημείο αυτό είναι απαραίτητο να επισημάνουμε ότι οι εμφανείς σωματικές αλλαγές συνοδεύονται και από αντίστοιχες αλλαγές και διακυμάνσεις στη διάθεση και την ψυχολογική κατάσταση της εγκύου. O σύζυγος είναι ένα από τα άτομα που μπορούν να τη βοηθήσουν να νιώσει καλά με το σώμα της.

Βασικός θεωρείται επίσης και ο ρόλος των συγγενών και των φίλων, οι οποίοι θα πρέπει να τη στηρίξουν και να κάνουν θετικά σχόλια. Δυστυχώς, ορισμένες φορές, αν και καλοπροαίρετα, τα αρνητικά σχόλια στενοχωρούν ιδιαίτερα την έγκυο.

Τα περισσότερα από αυτά τα σχόλια σχετίζονται με το βάρος / μέγεθός της.

Η γυναίκα πρέπει να γνωρίζει ότι ανάλογα με το σωματότυπό της θα έχει και αλλαγές στο σώμα της κατά την εγκυμοσύνη, οι οποίες είναι φυσιολογικές. Έτσι, μια μικροκαμωμένη γυναίκα θα έχει διαφορετική εγκυμοσύνη από μια μεγαλύτερου ή πιο αθλητικού μεγέθους.

Όταν το ατομικό γίνεται δημόσιο

Συχνά η έγκυος αισθάνεται ότι, εκτός από όλα τα σχόλια που αφορούν στο σώμα και στο βάρος της, γίνεται το επίκεντρο της προσοχής, ότι η ιδιωτική της ζωή γίνεται δημόσια. Πιστεύει ότι οι γύρω δεν την αντιμετωπίζουν πλέον ως γυναίκα, αλλά ως αυτή που θα φέρει στον κόσμο το παιδί. Η προσπάθεια που καταβάλλει προκειμένου να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των άλλων μπορεί να είναι δύσκολη και στρεσσογόνος γι' αυτή.

Κατάθλιψη, άγχος, ανησυχίες

Στη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι πιθανό να εμφανιστούν κατάθλιψη, άγχος και ανησυχίες. Συχνά αυτά τα συναισθήματα προέρχονται ή και ενισχύονται από τις αμφιβολίες της εγκύου σχετικά με το αν αυτό είναι φυσιολογικό και με το αν θα γίνει καλή μητέρα.

Κατ' αρχάς, είναι φυσιολογικό να ανησυχεί και να θυμάται ή να αναλύει τη δική της παιδική ηλικία. Αλλωστε, όλοι οι άνθρωποι κουβαλούν τις παιδικές τους αναμνήσεις και εμπειρίες, καλές ή κακές, και ανησυχούν για το πώς αυτές θα επηρεάσουν την ενήλικη ζωή τους.

Στις περισσότερες περιπτώσεις οι άνθρωποι καταφέρνουν να επεξεργαστούν αυτά τα ζητήματα και συνεχίζουν επιτυχώς τη ζωή τους. Ακατέργαστος πόνος από το παρελθόν και ανεπίλυτα ζητήματα ψυχολογικής φύσης ίσως περιοριστούν στο συναισθηματικό ντουλαπάκι μέχρι να συμβεί κάποιο γεγονός-ορόσημο και αναγκάσει τον άνθρωπο να έλθει αντιμέτωπος με τα θέματα του παρελθόντος.

Η εγκυμοσύνη αποτελεί ένα γεγονός-ορόσημο και μια μεταβατική περίοδο της ζωής της γυναίκας, που μπορεί να φέρει στην επιφάνεια τέτοια ζητήματα. Οι γυναίκες που είχαν τραυματικές εμπειρίες στη ζωή τους κινδυνεύουν να πάθουν κατάθλιψη κατά ή μετά την εγκυμοσύνη, επειδή είναι πιο ευάλωτες.

Επιπλέον, εκτός από τα παραπάνω, μια έγκυος συνήθως αναρωτιέται:
'Θα είμαι κι εγώ όπως η μητέρα μου;', 'Ο σύζυγός μου θα είναι καλός πατέρας;', 'Τι θα γίνει αν δεν ξέρω πώς να κάνω κάτι;', 'Θέλω πραγματικά αυτό το μωρό;', 'Τι θα συμβεί αν κάνω κάτι στραβό και δεν τα καταφέρω;', 'Και αν δεν αγαπώ το μωρό;', 'Θα φερθώ στο μωρό όπως φέρθηκαν σε μένα;'.
 

Οι περισσότερες γυναίκες αισθάνονται ένοχες γι' αυτές τις σκέψεις και δεν τις παραδέχονται εύκολα. Είναι όμως φυσικό να σκέφτονται έτσι στη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Είτε είχαν τραυματικές εμπειρίες στο παρελθόν είτε είναι δυναμικές γυναίκες με αυτοπεποίθηση, σε αυτή την ευάλωτη περίοδο της ζωής τους διακατέχονται από σκέψεις και αμφιβολίες.

Συχνά στη διάρκεια της εγκυμοσύνης υπάρχουν παροδικά συναισθήματα ανικανότητας, εύθραστης αυτοπεποίθησης και συνεχείς ανησυχίες. Αυτά τα συναισθήματα είναι συνήθως παροδικά, αν όμως επιμείνουν, τότε η γυναίκα χρειάζεται βοήθεια από κάποιον ειδικό.

Δρ Λίζα Βάρβογλη, Ph.D. Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια