Ξανθά παιδιά και σκούρα

Του Νίκου Ξυδάκη

Ένα ξανθόμαλο γαλανομάτικο παιδί παίζει μαζί με σκούρα παιδιά στον γυφτομαχαλά. Τι σκάνδαλο!  Απ’ όλα τα σενάρια τρόμου για αγοραπωλησίες βρεφών, για τράφικινγκ, εμπόριο νεφρών, Ολιβερ Τουίστ που πέφτουν στα νύχια Εβραίων Φέιγκιν, από όλη τη φρίκη, υπαρκτή και επινοημένη, κρατάω τη συγκεκριμένη φρίκη, ίσως όχι την αγριότερη, αλλά σίγουρα την πιο φανερή, την ευκολότερα εκδηλωνόμενη:  τον βαθύτατα στερεοτυπικό ρατσισμό εναντίον του Ρομ, του αθίγγανου, του γύφτου. Του γύφτου που κλέβει τα παιδιά τα ανυπάκουα, που ξεμακραίνουν απ’ το σπίτι τους, που δεν τρώνε όλο το φαΐ τους.   Του γύφτου που κλέβει μπουγάδες, της γύφτισσας που ξεμυαλίζει και ξαφρίζει γέρους λέγοντάς τους τη μοίρα. Αυτό είναι το στερεότυπο: κλέφτες και απατεώνες, αλητόβιοι· απομεινάρια άλλων πολιτισμικών προσχώσεων, νομάδες, παλιατζήδες, γυρολόγοι, πλάνητες, φερέοικοι. Αν προχωρήσουμε τον συλλογισμό, θα βρούμε κι άλλα χαρακτηριστικά:   μουσικοί, έμποροι, εργάτες γης. Διάσημα σόγια οργανοπαικτών, σολίστ κλαρίνου και βιολιού, τραγουδιστές· αυτοί κρατούν ζωντανή εν πολλοίς την παράδοση του δημοτικού τραγουδιού, από την Ήπειρο ως τη Ρούμελη. Αυτοί μάζευαν βερίκοκα και ελιές, προτού καταφθάσουν οι μετανάστες. Αυτοί προμηθεύουν κλωσσόπουλα-καρέκλες τα χωριά, σκινόχωμα-καταστανόχωμα-γαρδένιες το άστυ. Αλλά είναι σκούροι. Ινδομιγείς. Φανταχτεροί. Ανένταχτοι. Συνωστίζονται θορυβώδεις στα εξωτερικά ιατρεία, στο Παίδων.  Κι ένα ξανθό παιδάκι βρέθηκε σε μια οικογένεια τέτοιων σκούρων ινδομιγών. Χωρίς ακόμη να έχει εξακριβωθεί πώς βρέθηκε στα Φάρσαλα το παιδί, ποιοι είναι οι φυσικοί γονείς του, αν το παράτησαν ή το παρκάρισαν, χωρίς να γνωρίζουμε όλη την ιστορία, γιατί ίσως δεν ακούμε τι ακριβώς εξιστορούν οι ίδιοι οι άνθρωποι του μαχαλά, υιοθετούμε ασμένως το σενάριο το πιο ταιριαστό στον προϊδεασμό μας: οι γύφτοι αρπάζουν παιδιά. Πρωτοσέλιδα εγχώρια και διεθνή, amber alert, συγκίνηση και κατακραυγή, παλιές περιπτώσεις εξαφανίσεων. Έως και τον προ 22ετίας χαμένο Μπεν είδαν να κυκλοφορεί στον μαχαλά των Φαρσάλων. Μια γεννήτρια συγκίνησης. Συγκίνηση στοχευμένη στο ξανθό παιδάκι, εξατομικευμένη και αποκομμένη από κάθε ιστορική-κοινωνική σύμφραση, προορισμένη να παράγει λυγμό, φοβική ταύτιση, εντοπισμό του επικίνδυνου Άλλου, του εισβολέα, του επήλυδος. Συγκίνηση σαν λησμονόχορτο για τη δημογραφική φθίση, την επελαύνουσα φτώχεια, τη γενικευμένη επισφάλεια.   Τα παιδιά κινδυνεύουν από τους γύφτους, και μόνον. Στη Γαλλία, πήγαν πιο μακριά: τα παιδιά κινδυνεύουν επειδή είναι γύφτοι.  Το είπαν σχεδόν έτσι, ωμά, στο δεκαπεντάχρονο παιδί από το Κόσοβο. Έτσι περίπου σκέφτονται οι ξανθοί Ευρωπαίοι για τους σκούρους που ζουν επί αιώνες ανάμεσά τους, στα διάκενα της αιωνίας προόδου: με τα στερεότυπα των Σκοτεινών Χρόνων, απαράλλαχτα. Ανά διαστήματα η μεσαιωνική στερεοτυπική σκέψη γίνεται νεωτερική δράση: απωθήσεις, περιορισμοί, εκτοπίσεις, στειρώσεις, μαζικές εκκαθαρίσεις, η Λύση.   Η συνεχιζόμενη πρόοδος ίσως επιτρέψει μια πιο ολοκληρωμένη λύση: έλεγχο DNA και γενετική ταυτότητα, ένα βραχιόλι μόνιμα. Έτσι δεν θα ανακατεύονται ξανθά παιδιά με σκούρα. kathimerini