Ο σεβασμός δεν απαιτείται… κερδίζεται!

Μία από τις πιο σημαντικές αξίες με τις οποίες γαλουχήθηκαν πολλές γενιές είναι ο σεβασμός προς τους γονείς και γενικά προς τους μεγαλύτερους. Για πολλά χρόνια η ανατροφή των παιδιών βασιζόταν στον φόβο προς τους γονείς, τους παππούδες και τους δασκάλους. Αυτό σήμαινε σεβασμός για τις πιο παλιές και όχι μόνο δυστυχώς, γενιές. Πίστευαν ότι αν τα παιδιά φοβόντουσαν τους γονείς και τους δασκάλους τους, τότε θα ήταν πιο υπάκουα και θα σέβονταν και περισσότερο. Είναι όμως έτσι τα πράγματα;

Ο φόβος είναι προαπαιτούμενο του σεβασμού ή είναι κατάλοιπο των μεγαλύτερων γενεών που δεν ήξεραν πώς να επικοινωνούν αποτελεσματικά; Έχουμε γαλουχηθεί με το να δομούμε τις σχέσεις μας με τους μεγαλύτερους, γονείς, παππούδες και κυρίως τις πατρικές φιγούρες με βάση τον φόβο. “Αν το ξανακάνεις, θα το πω στον πατέρα σου και θα δεις τι έχεις να πάθεις!” Διαβάζοντας κάποιος την παραπάνω φράση, ίσως ηχήσει γνώριμη στα αυτιά του, καθώς την έχει ακούσει πολλές φορές να την λέει η μητέρα του σε μια φάση απελπισίας, μη γνωρίζοντας πώς αλλιώς θα μπορούσε να “νουθετήσει” το μικρό παιδί.

Αν αναλύσουμε τις παραπάνω γραμμές, θα δούμε ότι υπάρχουν πολλές παγίδες στις οποίες πέφτουμε και διαταράσσεται ο δεσμός με τα παιδιά μας. Η πρώτη και κυριότερη είναι το ότι η πατρική φιγούρα αυτόματα παίρνει έναν ρόλο εξουσιαστικό και τρομακτικό. Ρόλος του πατέρα είναι να επιβάλλει τα όρια και να ασκεί εξουσία ή να φροντίζει με αγάπη τα παιδιά και να αποτελεί ένα σωστό πρότυπο γι’ αυτά, όπου μέσα από τις πράξεις του θα ακολουθήσουν το παράδειγμά του; Γιατί να είναι απαραίτητο να επιβάλλει το σωστό με τιμωρίες και φωνές και όχι να εξηγεί και να δίνει εναλλακτικές; Μία ακόμη παγίδα που μπορεί να δει κανείς, είναι η αποσύνδεση του μπαμπά με το παιδί. Η σχέση τους πια δεν βασίζεται στην αγάπη, τον σεβασμό και την άνευ όρων αποδοχή, αλλά δημιουργείται μια μεγάλη απόσταση που όσο περνάει ο καιρός γίνεται και μεγαλύτερη.

Ο σεβασμός όμως πια, ξέρουμε ότι κερδίζεται και δεν επιβάλλεται. Ο αναγνώστης του άρθρου που αναγνωρίζει πίσω από αυτές τις γραμμές τον εαυτό του, αν κάνει έναν απολογισμό και δει την πορεία του, ίσως διαπιστώσει ότι δεν είχε τη σχέση που θα ήθελε με τους γονείς του, αλλά ακόμα και τώρα υπήρχε απόσταση. Το πιο σημαντικό όμως είναι να μην διαιωνίζονται τα λάθη στις επόμενες γενιές. Οι νέοι γονείς, αλλά και όσοι ετοιμάζονται να γίνουν γονείς να βάλουν άλλες βάσεις στα παιδιά τους, διαφορετικές από αυτές που κληρονόμησαν από τους γονείς τους. Η σχέση τους με τα παιδιά τους να βασίζεται στο σεβασμό και την αγάπη και αυτό να είναι έκδηλο στην καθημερινότητα τους. Αν σεβόμαστε τα παιδιά, θα μας σέβονται και εκείνα και η αρχή μπορεί να γίνει με τα πιο καθημερινά, όπως να μάθουμε εμείς οι γονείς να ζητάμε από τα παιδιά μας και όχι να απαιτούμε: “Μου φέρνεις σε παρακαλώ ένα ποτήρι νερό;” ηχεί διαφορετικά στα αυτιά του παιδιού μας από την φράση: “Φέρε μου ένα ποτήρι νερό”. Αν το έχει ως πρότυπο αυτό το παιδί μας, τότε θα αλλάξει και το πώς ζητάει και το ίδιο αυτό που θέλει. Ας μην ξεχνάμε ότι πρώτα αλλάζουμε τον εαυτό μας για να μπορούμε να διδάξουμε τα παιδιά μας!

Κρητικού Μαρίνα, Ψυχολόγος Υγείας/Συστημική-Οικογενειακή Σύμβουλος, Συνεργάτης Attachment Parenting Hellas

schooltime.gr
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι