Η Εφηβεία χρειάζεται Συμμετοχή και όχι Αντιμετώπιση

Η εφηβεία μοιάζει σαν ένα τούνελ, όπου μπαίνει ο έφηβος και ποτέ δεν ξέρεις τι θα βγει από την άλλη πλευρά.

Της Χαράς Αναστασοπούλου

Η περίοδος της εφηβείας δεν ήταν ποτέ εύκολη. Θεωρείται μια απαιτητική, γεμάτη αλλαγές περίοδος, εξαιρετικά σημαντική που χαρακτηρίζεται από αυθορμητισμό, αποφασιστικότητα, ισχυρή θέληση, πάθος.

Ανεξάρτητα από το πόσο καλή σχέση έχετε με τα παιδιά σας, είναι πιθανό να βρεθείτε μπροστά σε αδιέξοδα όταν τα παιδιά βρίσκονται στην εφηβεία. Τα προβλήματα συμπεριφοράς είναι σχεδόν κοινά μεταξύ τους, διαφορετικής έντασης, αλλά μπορείτε να τα αντιμετωπίσετε με ευκολία αν είστε κατάλληλα προετοιμασμένοι και κάνετε την προσπάθεια να καταλάβετε τι νιώθουν και σκέφτονται και τι πραγματικά χρειάζονται από εσάς.

Τα παιδιά σε αυτή την ηλικία εκφράζουν άμεσα τα συναισθήματά τους, χωρίς δισταγμό και οδηγούνται σε συγκρούσεις με την οικογένεια, τους φίλους, το σχολείο.

Παρουσιάζονται ως ασυμβίβαστοι εξαιτίας της έλλειψης πείρας, του αυθορμητισμού, και της επαναστατικότητας τους, την τάση για αμφισβήτηση, αντιδρούν στην αδικία, την ασυνέπεια λόγων και πράξεων. 

Πολλές φορές όμως υιοθετούν λάθος πρότυπα συμπεριφοράς και γίνονται επιθετικοί και βίαιοι προκαλώντας τον εκφοβισμό στους γύρω τους.

Όμως ξέρουμε ποια συμπεριφορά είναι φυσιολογική στην εφηβεία;

• Είναι δύσκολο για τους γονείς να καταλάβουν πώς το χαριτωμένο κοριτσάκι ή αγοράκι τους μπορεί να κάνει την καθημερινότητα τους τόσο ανυπόφορη.

• Είναι φυσιολογικό οι έφηβοι να είναι καυστικοί στα σχόλια τους, ευέξαπτοι προκλητικοί και απομακρυσμένοι λόγω των ορμονικών αλλαγών που περνούν.

• Μπορεί να χρειαστούν αρκετές υπενθυμίσεις για να τελειώσουν μια εργασία τους, να κρατήσουν το δωμάτιο τους καθαρό ή απλές δουλειές.

• Πολλά παιδιά αν και φαίνονται να έχουν παρόμοιο σωματότυπο με τους ενήλικες, εξακολουθούν να μην έχουν την ίδια αναπνευστική ικανότητα κάνοντας τους να αισθάνονται κουρασμένα συχνά και αδύναμα.

Τα προβλήματα συμπεριφοράς στην εφηβεία είναι φυσιολογικά, αλλά υπάρχουν εφηβικές συμπεριφορές που μπορούν να οδηγήσουν σε αυτοτραυματισμό ή σωματική και ψυχολογική βλάβη που θεωρούνται ως επικίνδυνες εφηβικές συμπεριφορές. 

Όπως :

1. Σεξ, αλκοόλ, και ναρκωτικά

Οι έφηβοι είναι όλο και περισσότερο εκτεθειμένοι στο αλκοόλ, σε ουσίες και το σεξ, από πολύ μικρή ηλικία.

Συζητήστε με τον έφηβο σας ήρεμα, με επιχειρήματα πραγματικά και εξηγήστε γιατί δεν πρέπει να τα βάλουν από νωρίς στη ζωή τους.

Αποφύγετε τον επικριτικό τόνο και προσπαθήστε να είστε φιλικοί. Διδάξετε τα από νωρίς για το πώς να λένε όχι!

Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι οι έφηβοι που τρώνε τακτικά με τους γονείς τους, συμμετέχουν σε δραστηριότητες μετά το σχολείο, έχουν σημαντικά μικρότερο κίνδυνο να εμπλακούν σε αυτές τις καταστάσεις.

2. Αυξημένη χρήση συσκευών επικοινωνίας και κοινωνικών μέσων

Η χρήση συσκευών επικοινωνίας και κοινωνικών μέσων δεν είναι κακή. Στην πραγματικότητα, είναι απαραίτητο για τους έφηβους. Ωστόσο, η χρήση αυτών των συσκευών μπορεί να γίνει εθισμός και να επηρεάσει τον τρόπο ζωής και τη στάση τους.

Η απαγόρευση στον έφηβο του κινητού τηλεφώνου ή αποκλεισμός του από τα κοινωνικά μέσα δεν είναι καλή ιδέα. Στην πραγματικότητα, μπορεί να αντιστραφεί και να οδηγήσει σε εντάσεις, ψέματα, απομόνωση.

Ενθαρρύνετε τα παιδιά να μιλάνε για το τι κάνουν online, παραμείνετε φιλικοί και ανοιχτοί στις ιδέες και τα ενδιαφέροντά τους, χωρίς χαρακτηρισμούς .

3. Μεταβολές διάθεσης

Οι μεταβολές της διάθεσης είναι κοινές στους εφήβους.

Ένα συνηθισμένο λάθος που κάνουν οι γονείς είναι να τιμωρήσουν τους εφήβους για τα ξεσπάσματα τους. Αυτό μπορεί να τους απομονώσει τελείως.

Αποφύγετε τις συμβουλές ή την υπερανάλυση του θέματος. Αντί να απορρίψετε την αντίδρασή τους, προσπαθήστε να ακούσετε και να συνειδητοποιήσετε τι βιώνουν. Αφήστε τους να μιλήσουν για αυτό και ίσως να είστε σε θέση να τους οδηγήσετε να συνειδητοποιήσουν ότι όλο αυτό ίσως δεν αξίζει τον κόπο.

4. Επιθετικότητα

Ο έφηβος μπορεί να σας θυμώνει συχνά και για λόγους που σας είναι ακατανόητοι.

Ο θυμός όμως είναι ένα φυσιολογικό ανθρώπινο συναίσθημα και είναι κοινό μεταξύ των εφήβων. Αλλά αν δεν διοχετεύσουν σωστά το θυμό τους, μπορεί να εκδηλωθεί με επιθετικότητα , βία, η οποία μπορεί να είναι επικίνδυνη.

Οι γονείς συχνά αντιδρούν σε ένα θυμωμένο έφηβο, φωνάζοντας.

Αποφύγετε τον πειρασμό να δείξετε ότι είστε πιο δυνατοί από τους έφηβους σας και να «κερδίζετε» με φωνές. Στην πραγματικότητα, ο έφηβος σας μπορεί να αισθάνεται πιεσμένος και να γίνει ακόμα πιο επιθετικός όταν τον φωνάζετε.

Ο μόνος τρόπος για να ηρεμήσετε έναν θυμωμένο έφηβο είναι να είστε ήρεμοι! Βρείτε τρόπους για να ελέγξετε το θυμό σας και να ακούσετε τι λέει ο έφηβος σας, για να ξεφύγει από το θυμό. Μόλις τελειώσουν αυτά που πρέπει να πουν, θα ηρεμήσουν. Ενθαρρύνετε τους να σας μιλήσουν όταν υπάρχει κάποιο πρόβλημα αντί να το «θάψουν». Δείξετε τους υγιείς τρόπους για να εκφράσουν τον θυμό αντί να είναι επιθετικοί ή βίαιοι.

5. Ψέματα ή απόκρυψη- παραποίηση της αλήθειας;

Η αίσθηση της ανεξαρτησίας που βιώνουν στην εφηβεία είναι τόσο κυρίαρχη που θεωρούν περιττό να σας λένε τα πάντα.

Επίσης, ο φόβος να κριθούν και να τιμωρηθούν μπορεί να αναγκάσουν τον έφηβο να πουν ψέματα.

Η ειλικρίνεια είναι ένα χαρακτηριστικό που πρέπει να ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να «χτίσουν». Διδάξτε τους να λένε την αλήθεια, γίνετε εσείς το παράδειγμα.

Όταν τα παιδιά βλέπουν τους γονείς τους να είναι ειλικρινείς σε όλες τις καταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων των λαθών τους, θα μάθουν να κάνουν το ίδιο.

Εάν επισημάνετε τα ελαττώματα τους και διορθώνετε κάθε λάθος που κάνουν, μπορεί να φοβούνται ότι ποτέ δεν θα τα εγκρίνετε και μπορεί να σταματήσουν να μοιράζονται και να επικοινωνούν μαζί σας.

Η εφηβεία μοιάζει σαν ένα τούνελ, όπου μπαίνει ο έφηβος και ποτέ δεν ξέρεις τι θα βγει από την άλλη πλευρά.

Αυτή είναι όμως η αρχή για δράση!

Χαρά Αναστασοπούλου*
Λογοπαθολόγος-Λογοθεραπεύτρια

Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι