8 ΜΑΡΤΙΟΥ, ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ

Όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι στην αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα.

Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, 1948

Παρόλο που η Σύμβαση για Εξάλειψη κάθε μορφής Διακρίσεων σε βάρος των Γυναικών (1979), μαζί με τη Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Παιδιού (1989), είναι οι δύο πιο ευρύτατα αποδεκτές συνθήκες διεθνώς, επικυρωμένες από 163 και 191 χώρες αντίστοιχα, οι γυναίκες και τα κορίτσια εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν ανυπέρβλητα εμπόδια και διακρίσεις, ενώ στερούνται βασικά δικαιώματά τους. Σήμερα:

Γυναίκες και κορίτσια είναι τα πρώτα θύματα σε πολέμους και συρράξεις
Περίπου 60 εκατομμύρια κορίτσια δεν πάνε σχολείο
Κάθε χρόνο, δεκαπέντε εκατομμύρια έφηβες 15-19 ετών γίνονται μητέρες.
515.000 γυναίκες εξακολουθούν να πεθαίνουν κάθε χρόνο ως αποτέλεσμα εγκυμοσύνης και τοκετού.
Κάθε χρόνο 2 εκατομμύρια κορίτσια υπόκεινται σε ακρωτηριασμό των γεννητικών τους οργάνων.
Εκατομμύρια γυναίκες, δολοφονούνται εκ προθέσεως ή εξ' αιτίας παραμέλησης, μόνο και μόνο επειδή είναι γυναίκες

Γυναίκες και Κορίτσια, σε περιόδους συρράξεων
Τα προηγούμενα είκοσι χρόνια οι συστηματικοί βιασμοί χρησιμοποιήθηκαν ως όπλα πολέμου και εθνικής εκκαθάρισης σχεδόν σε όλο τον κόσμο, από τη Λιβερία και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη μέχρι την Καμπότζη και τη Ρουάντα ή τη Σιέρα Λεόνε. Τέτοιου είδους εγκλήματα καταστρέφουν τον κοινωνικό ιστό όσο κανένα άλλου είδους όπλο. Ο φόβος του βιασμού άλλωστε θεωρείται ως η κύρια αιτία της φυγής των γυναικών από τις εστίες τους. Στις τελευταίες δεκαετίες ο αριθμός προσφύγων και εκτοπισμένων αυξήθηκε δραματικά. Μόνο το 2000 ο αριθμός προσφύγων και εκτοπισμένων ανήλθε σε 31 εκατομμύρια, το 80% από αυτούς σχεδόν ήταν γυναίκες και παιδιά.


Οι μετακινήσεις πληθυσμών και η κατάρρευση των κοινωνικών δομών εξαιτίας των ενόπλων συρράξεων, ενθαρρύνουν το βιασμό και την πορνεία όπως επίσης τη σεξουαλική δουλεία σε στρατιώτες. Οι ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες και η εξάπλωση των σεξουαλικά μεταδιδόμενων ασθενειών, ιδιαίτερα του AIDS, είναι οι συνεπακόλουθες φυσικές επιπτώσεις αυτής της ανθρώπινης υποβάθμισης.
Οι σύγχρονοι πόλεμοι, σε μεγαλύτερο βαθμό από ότι στο παρελθόν, καταστρέφουν τη ζωή γυναικών και κοριτσιών. Στη Ρουάντα, ανάμεσα στον Απρίλιο του 1994 και τον Απρίλιο του 1995, περισσότερα από 15.700 κορίτσια και γυναίκες βιάστηκαν. Εκτιμάται ότι από το 1992 που ξέσπασε ο πόλεμος στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, τουλάχιστον 20.000 βιασμοί διαπράχτηκαν από στρατιώτες όλων των αντιμαχόμενων μερών. Αριθμοί που είναι πάντα δύσκολο να υπολογισθούν επακριβώς εξαιτίας και του φόβου των θυμάτων για κοινωνικό στιγματισμό.

Εκπαίδευση
Σχεδόν τα δύο τρίτα από τα περισσότερα από σχεδόν 120 εκατομμύρια παιδιά που δεν πηγαίνουν σχολείο είναι κορίτσια. Το ένα στα τρία παιδιά στον αναπτυσσόμενο κόσμο δεν συμπληρώνει ούτε 5 χρόνια βασικής εκπαίδευσης.

Από τα 875 εκατομμύρια ενήλικες αναλφάβητους σε όλο τον κόσμο, τα δύο τρίτα είναι γυναίκες.
Σε περισσότερες από 45 χώρες, λιγότερο από το 1 στα 4 κορίτσια εγγράφονται στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Τα κορίτσια είναι συχνότερα αυτά που δεν μπορούν να παρακολουθήσουν το σχολείο ή που το εγκαταλείπουν για να παντρευτούν, να αποκτήσουν παιδιά, να εργασθούν ή να φροντίσουν την οικογένειά τους, που αποδεκατίζονται από το AIDS.

Γάμοι σε νεαρή ηλικία
Σε πολλές κοινωνίες υπάρχει εδραιωμένη η πεποίθηση ότι οι γυναίκες δεν έχουν κανένα άλλο προορισμό παρά το γάμο και τη μητρότητα και τις αντιμετωπίζουν σαν ένα παθητικό στην οικογένεια με αποτέλεσμα να επιδιώκουν να τις παντρέψουν το γρηγορότερο δυνατό, συχνά αμέσως μόλις φθάνουν στην εφηβεία. Σχεδόν 15 εκατομμύρια κορίτσια 15-19 ετών γίνονται μητέρες κάθε χρόνο, δηλαδή γεννούν σχεδόν το 10% των παιδιών σε παγκόσμιο επίπεδο. Η πρώιμη είσοδος των κοριτσιών στη σεξουαλική ζωή είναι συχνότατα απόρροια της έλλειψης εκπαίδευσης, της φτώχειας, των πολιτισμικών συνηθειών, της ελλιπούς πληροφόρησης κ.ά.

Οι έγκυες έφηβες έχουν αυξημένες πιθανότητες πρόωρου τοκετού, αποβολής και γέννησης θνησιγενούς βρέφους ενώ έχουν τετραπλάσιες πιθανότητες από τις γυναίκες άνω των 20 ετών να πεθάνουν από αιτίες που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη και τον τοκετό. Τα παιδιά τους, σε σχέση με αυτά ενηλίκων γυναικών διατρέχουν 30% μεγαλύτερο κίνδυνο να πεθάνουν πριν συμπληρώσουν το πρώτο έτος της ηλικίας τους.

Ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων
Η γυναικεία επιτομή, το κόψιμο της κλειτορίδας ή και του εξωτερικού τμήματος των γεννητικών οργάνων μιας γυναίκας εκτιμάται ότι επηρεάζει σήμερα τη ζωή περίπου 130 εκατομμυρίων κοριτσιών σε όλο τον κόσμο.

Σε κάποιες περιοχές της Νότιας της Σαχάρας Αφρικής, σχεδόν όλες οι γυναίκες έχουν υποστεί γυναικεία επιτομή. Για παράδειγμα στη Σομαλία, τη Γουϊνέα, το Τζιμπουτί, την Ερυθραία το ποσοστό κυμαίνεται μεταξύ 98% και 100%. Παρότι η ηλικία της επέμβασης διαφέρει ανάλογα με τις πολιτισμικές συνήθειες κάθε περιοχής, γίνεται κάθε χρόνο σε ακόμη 2 εκατ. κορίτσια, κυρίως ηλικίας 4-12 ετών. Συχνά οι επεμβάσεις αυτές γίνονται εμπειρικά χωρίς γνώση ιατρικής και ανατομίας και χωρίς τη χρήση αναισθητικού.

Βία κατά των γυναικών
Η συνηθέστερη μορφή βίας κατά των γυναικών είναι η ενδο-οικογενειακή βία, δηλαδή η βία που ασκείται μέσα στην ίδια την οικογένεια. Αυτή η μορφή βίας συνεχίζει να καταπατά τα δικαιώματα των γυναικών και των κοριτσιών σε όλες ανεξαιρέτως τις χώρες. Δεν κάνει διακρίσεις πολιτισμικής κληρονομιάς, ταξικής θέσης, μορφωτικού επιπέδου, ύψους εισοδήματος, εθνικότητας και ηλικίας. Σε παγκόσμιο επίπεδο υπολογίζεται ότι λείπουν από τις επίσημες στατιστικές τουλάχιστον 60 εκατομμύρια γυναίκες (UNICEF Annual Report 2000), θύματα των ίδιων των οικογενειών τους, δολοφονημένες εκ προμελέτης ή μέσω παραμέλησης, μόνο και μόνο επειδή είναι γυναίκες.

Ο μακρύς κατάλογος των τύπων της βίας που ασκείται εναντίων των γυναικών αρχίζει από την έκτρωση λόγω προτίμησης φύλου και συμπεριλαμβάνει εκτός από το φυσικό ξυλοδαρμό και άλλες μορφές βίας, όπως το κάψιμο με οξύ και τους φόνους για την "τιμή", τον εξαναγκαστικό υποσιτισμό, την έλλειψη πρόσβασης σε ιατρική περίθαλψη και στο σχολείο, τον εξαναγκασμό σε πορνεία και την καταναγκαστική εργασία. Παρόλο που τέτοια εγκλήματα δεν είναι αποδεκτά στο κοινό σε καμία χώρα, παραμένουν, ακόμα και εκεί που υπάρχουν νομικές απαγορεύσεις.

Γυναίκες και κορίτσια στις πρώτες προτεραιότητες της UNICEF
Με απώτατο και κορυφαίο στόχο των ενεργειών της, την κατάρριψη των διακρίσεων εις βάρος των γυναικών, η UNICEF αποσκοπεί στην ισχυροποίηση της νομικής προστασίας και στην αναθεώρηση και βελτίωση της ισχύουσας νομοθεσίας. Η UNICEF σε πολλές χώρες του κόσμου πραγματοποιεί προγράμματα για την ενημέρωση και την εκπαίδευση των γυναικών σε συνεργασία με εθνικές κυβερνήσεις, τοπικούς Μη Κυβερνητικούς Οργανισμούς και με τη στήριξη των τοπικών κοινοτήτων για:

την κοινωνική και οικονομική βελτίωση της θέσης των γυναικών
την προώθηση και υποστήριξη της εκπαίδευσης των κοριτσιών
την προστασία του άμαχου πληθυσμού σε εμπόλεμες συρράξεις
την κατάργηση του εθίμου του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων
την κατάργηση των διακρίσεων μεταξύ αγοριών και κοριτσιών
τον οικογενειακό προγραμματισμό