Ο διαβήτης της κύησης - Γλυκιά εγκυμοσύνη χωρίς σάκχαρο!

Η περίοδος της εγκυμοσύνης είναι από τις πιο γλυκές στη ζωή μιας γυναίκας. 

Δυστυχώς, όμως, για κάποιες γυναίκες, περίπου 

4 στις 100, η περίοδος αυτή παραείναι γλυκιά, αφού τις επισκέπτεται το πρόβλημα του αυξημένου σακχάρου στο αίμα, ο διαβήτης της κύησης δηλαδή, συνήθως μόνο παροδικά. 

Αν και, σύμφωνα με τους ειδικούς, τα επίπεδα του σακχάρου επηρεάζονται έως ένα βαθμό σε όλες τις εγκύους, μόνο το 2-4% πληροί τα διαγνωστικά κριτήρια ώστε να θεωρηθεί ότι αντιμετωπίζει ουσιαστικό πρόβλημα.  

Πριν αγχωθείτε, μάθετε πώς γίνεται η διάγνωση και, αν χρειαστεί, η ρύθμιση του διαβήτη της κύησης. Αν και είναι μια σοβαρή κατάσταση που δεν πρέπει να παραβλέπεται, όταν αντιμετωπιστεί σωστά και υπό την καθοδήγηση των ειδικών, δεν μπορεί να δημιουργήσει ουσιαστικά προβλήματα, ούτε σε εσάς ούτε στο μωρό σας!

Τι είναι ο διαβήτης της κύησης
Πρόκειται για μια παθολογική κατάσταση η οποία συνήθως προκύπτει περίπου στην αρχή του τρίτου τριμήνου και η οποία μετά τον τοκετό κατά κανόνα εκλείπει, καθώς τα επίπεδα του σακχάρου επανέρχονται σε φυσιολογικά επίπεδα.
Οφείλεται στο γεγονός ότι, καθώς αναπτύσσεται ο πλακούντας, αυξάνεται η αντίσταση στην ινσουλίνη. Στις περισσότερες γυναίκες ο οργανισμός αντιμετωπίζει το πρόβλημα με παραγωγή περισσότερης ινσουλίνης. Σε κάποιες άλλες, όμως, το πάγκρεας δεν καταφέρνει να ανταποκριθεί και έτσι το σάκχαρο αυξάνεται περισσότερο από το φυσιολογικό και δημιουργείται ο διαβήτης της κύησης…

Η απαραίτητη εξέταση
Όλες οι γυναίκες, ανεξάρτητα από το αν αντιμετωπίζουν παράγοντες κινδύνου, έχουν σχετικό ιστορικό κλπ., θα πρέπει ανάμεσα στην 23η και την 26η εβδομάδα της κύησης να κάνουν μία εξέταση που ονομάζεται δοκιμασία ανοχής γλυκόζης. 

Για την εξέταση αυτή πρέπει να μείνουν νηστικές από το προηγούμενο βράδυ και για τουλάχιστον 12 ώρες. 

Τις 3 ημέρες πριν από τη «νηστεία», πρέπει να καταναλώνουν τουλάχιστον 200 γρ. υδατάνθρακες την ημέρα, που αντιστοιχούν σε 1 μερίδα δημητριακών στο πρωινό, 1 μερίδα ζυμαρικών στο μεσημεριανό, 3 φρούτα και 2 φέτες ψωμί.
Επίσης, πρέπει να παραμείνουν στο μικροβιολογικό εργαστήριο για 3 ώρες, ώστε να γίνουν 4 αιμοληψίες:

• Στην πρώτη, μετριέται το σάκχαρο νηστείας.
• Στη συνέχεια, καταναλώνουν 100 γρ. γλυκόζης (διαλυμένα σε ένα ποτήρι νερό). Το σάκχαρό τους θα μετρηθεί ξανά με 3 αιμοληψίες μετά από 1, 2 και 3 ώρες αντίστοιχα.

Πότε υπάρχει πρόβλημα
Για να θεωρηθεί ότι υπάρχει διαβήτης κύησης, θα πρέπει στην εξέταση να βρεθούν δύο τουλάχιστον τιμές μεγαλύτερες από τις παρακάτω φυσιολογικές:

• Γλυκόζη νηστείας μέχρι 95 mg/dl
• Στα 60΄ μέχρι 180 mg/dl
• Στα 120΄ μέχρι 155 mg/dl
• Στα 180΄ μέχρι 140 mg/dl

Αν βρεθούν τουλάχιστον δύο τιμές χαμηλότερες από 65mg/dl, πρόκειται για προδιαβητική κατάσταση (εξαιτίας υπερβολικής έκκρισης ινσουλίνης). Χρειάζεται να συμβουλευτείτε διαβητολόγο για να σας δώσει οδηγίες (π.χ. συχνά γεύματα).
Προσοχή! Ορισμένοι γυναικολόγοι συστήνουν τη μίνι καμπύλη (εξέταση με μικρότερη ποσότητα γλυκόζης και λιγότερες αιμολη­ψίες), αλλά πρόκειται για λανθασμένη πρακτική. Όλες οι γυναίκες θα πρέπει να κάνουν την καμπύλη με 100 γρ. γλυκόζης και 4 αιμοληψίες.

Πώς αντιμετωπίζεται
Αν διαγνωστεί διαβήτης, πρέπει να απευθυνθείτε σε διαβητολόγο και διαιτολόγο και σύμφωνα με τις οδηγίες τους να τον αντιμετωπίσετε:

• Με σωστή διατροφή, ελαφριά άσκηση και τακτικές μετρήσεις του σακχάρου του αίματος.
• Σε κάποιες περιπτώσεις ίσως χρειαστεί να πάρετε ινσουλίνη, αφού τα αντιδιαβητικά φάρμακα αντενδείκνυνται στην εγκυμοσύνη.
• Επίσης, πρέπει να κάνετε συχνά υπερηχογραφήματα για να παρακολουθείτε την ανάπτυξη του μωρού και την ποσότητα του αμνιακού υγρού, που τείνει να αυξάνεται όταν το σάκχαρο δεν είναι καλά ρυθμισμένο.

2 μήνες μετά τον τοκετό, η μητέρα πρέπει να επαναλάβει τις εξετάσεις σακχάρου
 

Ποιες γυναίκες κινδυνεύουν περισσότερο
Εκείνες που:

• Έχουν οικογενειακό ιστορικό διαβήτη τύπου 2.
• Έχουν ατομικό ιστορικό παθολογικής εξέτασης ανοχής γλυκόζης.
• Έχουν παρουσιάσει σάκχαρο στα ούρα (σακχαρουρία) σε πρόσφατη εξέταση ούρων.
• Είναι παχύσαρκες ή έχουν πάρει πολλά κιλά στην εγκυμοσύνη.
• Είναι μεγαλύτερες από 25 ετών.
• Είχαν παρουσιάσει σε προηγούμενη εγκυμοσύνη το ίδιο πρόβλημα.
• Έχουν γεννήσει μεγαλόσωμα μωρά.
• Αντιμετώπισαν αυτόματη αποβολή (πριν από την 20ή εβδομάδα).
• Είχαν αυξημένη ποσότητα αμνιακού υγρού σε προηγούμενη εγκυμοσύνη.

Η διατροφή που θα κρατήσει το διαβήτη μακριά σας
Προτιμήστε

• Άφθονα φρούτα και λαχανικά, για να παίρνετε τις βιταμίνες τους, αλλά κυρίως τις φυτικές τους ίνες.
• Τρόφιμα ολικής άλεσης, γιατί θα σας χορτάσουν χωρίς να σας ανεβάσουν τόσο το σάκχαρο.
• Γαλακτοκομικά, χαμηλά σε λιπαρά.
• Ελαιόλαδο, αλλά με μέτρο, γιατί έχει πολλές θερμίδες.
• Τα απαραίτητα λιπαρά οξέα (ω-3 και ω-6) από ψάρια, ξηρούς καρπούς κλπ.
• Άπαχο κρέας και κοτόπουλο.

Αποφύγετε

• Τρόφιμα με απλά σάκχαρα (γλυκά, χυμούς, λευκό ψωμί, προϊόντα ζύμης), γιατί αυξάνουν τα επίπεδα γλυκόζης του αίματος και συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στην ανάπτυξη διαβήτη κύησης.
• Τα σπορέλαια, τα υδρογονωμένα ή τα μερικώς υδρογονωμένα λίπη που υπάρχουν σε τυποποιημένα τρόφιμα, πατατάκια, μπισκότα, κρουασάν και τηγανητές πατάτες εμπορίου.
• Τρόφιμα σε κονσέρβες ή προτηγανισμένα και προμαγειρεμένα τρόφιμα.

Καταναλώστε με μέτρο

• Πατάτες, μακαρόνια και ρύζι, που μπορεί να αυξήσουν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα, κυρίως όταν καταναλώνονται ως κυρίως γεύμα και όχι ως συνοδευτικό πρωτεΐνης (κρέας, ψάρι, κοτόπουλο).

Μπορεί να υπάρξουν επιπλοκές;
Αν ο διαβήτης κύησης διαγνωστεί έγκαιρα, ρυθμιστεί και παρακολουθείται συστηματικά, η εγκυμοσύνη μπορεί να συνεχιστεί φυσιολογικά. Διαφορετικά, μπορεί να προκληθούν προβλήματα:

• Στην έγκυο (π.χ. αυξημένο αμνια­κό υγρό, υπέρταση, προεκλαμψία ή εκλαμψία).
• Στον τοκετό (τα μωρά αυτά είναι ιδιαίτερα μεγάλα και πρέπει να γίνει καισαρική).
• Στο έμβρυο (π.χ. να εμφανίσει υπογλυκαιμία αμέσως μετά τη γέννηση, πνευμονική ανωριμότητα).

Φυσιολογικός τοκετός Ή καισαρική;
Συνήθως, οι γυναικολόγοι επιλέγουν την προγραμματισμένη καισαρική τομή στην 38η εβδομάδα της κύησης, σε περίπτωση που η μητέρα έχει διαβήτη κύησης. 
Άννα Δάλλα
 
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τη δρ. Ράνια Ζαχαροπούλου, παθολόγο με εξειδίκευση στο σακχαρώδη διαβήτη, και τον κ. Χάρη Δημοσθενόπουλο, κλινικό διαιτολόγο-διατροφολόγο.