Μουσικοθεραπεία για παιδιά

Δυσχέρεια στην έκφραση, έλλειψη δημιουργικότητας και αυθορμητισμού: σε αυτά τα προβλήματα μπορεί να δώσει λύσεις η μουσικοθεραπεία, μια σχετικά καινούργια μέθοδος, που βασίζεται στο γεγονός ότι η ικανότητά μας να ανταποκρινόμαστε στη μουσική είναι έμφυτη και δεν αλλοιώνεται μέσα από την αρρώστια ή την αναπηρία. Και με τον τρόπο αυτόν προάγονται η ψυχική, η σωματική και η πνευματική μας υγεία.  
Η ενεργητική μουσικοθεραπεία είναι μια σχετικά καινούργια θεραπεία για τα ελληνικά δεδομένα. Είναι μια ειδικότητα με πολλαπλές εφαρμογές, η οποία απευθύνεται σε μεγάλη γκάμα ατόμων όλων των ηλικιών.
 
Πιο συγκεκριμένα, η μουσικοθεραπεία απευθύνεται σε άτομα με:
• Ψυχολογικά προβλήματα
• Διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές
• Νευρολογικές παθήσεις
• Ψυχιατρικές παθήσεις
• Μαθησιακές δυσκολίες
• Κινητικά προβλήματα
• Ανάγκη στήριξης σε περιόδους αλλαγών, συναισθηματικών διαταραχών και ψυχικής έντασης
• Εξαρτήσεις (ναρκωτικά, αλκοόλ κτλ)
• Ανίατες ασθένειες (AIDS, καρκίνο κτλ)
• Ανάγκη για δημιουργική έκφραση, χωρίς όμως να χρειάζεται να έχουν μουσικές γνώσεις.
Η μουσικοθεραπεία, η οποία αποκαλείται και μουσική ψυχοθεραπεία, είναι μια μορφή δημιουργικής ψυχοθεραπείας.
Είναι μια ειδικότητα με καθαρά θεραπευτικό χαρακτήρα, που δεν επιδιώκει την ψυχαγωγία, τη χαλάρωση ή τη μουσική εκπαίδευση. Η μουσική στη μουσικοθεραπεία χρησιμοποιείται ως μέσο έκφρασης, δημιουργικότητας και συναισθηματικής στήριξης.
 
Πώς ξεκίνησε;
Η μουσικοθεραπεία αρχικά απευθυνόταν σε παιδιά που είχαν ανύπαρκτη ή μειωμένη ικανότητα λεκτικής επικοινωνίας (π.χ. παιδιά με διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές), προσφέροντας έναν εναλλακτικό τρόπο επικοινωνίας και έκφρασης.
Βασίστηκε στο αξίωμα ότι η ικανότητα να ανταποκρινόμαστε στη μουσική είναι έμφυτη ανθρώπινη ποιότητα, η οποία δεν αλλοιώνεται μέσα από την αρρώστια ή την αναπηρία.
Εδώ και αρκετά χρόνια, όμως, η μουσικοθεραπεία έχει διευρύνει τις εφαρμογές της. Απευθύνεται και σε άτομα που, ενώ μπορεί να έχουν άριστη ικανότητα επικοινωνίας μέσα από το λόγο, μπορεί να αντιμετωπίζουν δυσκολία έκφρασης μέσα από αυτόν και κατά συνέπεια η συγκεκριμένη θεραπεία μπορεί να τους προσφέρει εναλλακτικές διεξόδους έκφρασης.
Πολλά παιδιά, αλλά και ενήλικες αισθάνονται την έλλειψη δημιουργικότητας και αυθορμητισμού στη ζωή τους και η μουσικοθεραπεία ως θεραπεία ενισχύει την αυθόρμητη δημιουργική έκφραση. Όπως αναφέρει και ο Βρετανός ψυχαναλυτής και παιδίατρος, κ. Winnicot, «στο παίξιμο, και μόνο σε αυτό, το παιδί ή ο ενήλικος γίνεται ικανός να είναι δημιουργικός και να χρησιμοποιεί όλη του την προσωπικότητα, και μόνο όταν το άτομο είναι δημιουργικό ανακαλύπτει τον εαυτό του».
 
Οι συνεδρίες

Ποια παιδιά και σε ποιους τομείς
μπορεί να βοηθήσει η μουσικοθεραπεία;

Οι συνεδρίες που μπορεί να είναι ατομικές ή ομαδικές διεξάγονται σε χώρο γεμάτο μουσικά όργανα όπως κρουστά, τύμπανα, μεταλλόφωνα, ξυλόφωνα κτλ. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας, η μουσική συνδημιουργία και ο αυτοσχεδιασμός μαζί με τη λεκτική επικοινωνία είναι τα μέσα που χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία και εδραίωση της θεραπευτικής σχέσης, με στόχους την επικοινωνία, τη δημιουργική έκφραση του εαυτού και τη συναισθηματική στήριξη.
Πιο συγκεκριμένα, ο θεραπευτής ενθαρρύνει το παιδί να εξερευνήσει τον κόσμο του ήχου μέσα από τη φωνή του ή μέσα από απλά μουσικά όργανα, που δεν απαιτούν μουσική γνώση, ώστε να δημιουργήσει τη δική του μουσική γλώσσα επικοινωνίας ή πιο απλά τη δική του μουσική, αυτοσχεδιάζοντας. Παράλληλα, ο θεραπευτής συνοδεύει και υποστηρίζει τη μουσική και ταυτόχρονα τη συναισθηματική έκφραση του παιδιού με τρόπο τέτοιο ώστε να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό θεραπευτικό αποτέλεσμα.
Μαζί δημιουργούν ένα μοναδικό μουσικό δρώμενο, προσαρμοσμένο στις ιδιαίτερες ανάγκες του. Το μουσικό δρώμενο γίνεται αντικείμενο εμβάθυνσης, επεξεργασίας και συζήτησης, εστιάζοντας στην επαναφορά, στη διατήρηση και στην προαγωγή της ψυχικής, σωματικής και πνευματικής υγείας.
 
Για τα παιδιά με ειδικές ανάγκες
Στον κόσμο ενός παιδιού με ειδικές ανάγκες, γεμάτο από περιορισμούς και απομόνωση, η μουσικοθεραπεία επικεντρώνεται στα πράγματα τα οποία το παιδί μπορεί να κάνει, αναπτερώνοντας την αυτοεκτίμηση και τον ψυχισμό του. Προσφέρει τη δυνατότητα στο παιδί να κάνει επιλογές, να πάρει πρωτοβουλίες και να ασκήσει έλεγχο στο περιβάλλον του.
 
Πιο συγκεκριμένα, στοχεύει στην ανάπτυξη:  

• Των κοινωνικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων, καλλιεργώντας το έναυσμα για επικοινωνία
• Του λόγου 
• Της προσοχής και της ικανότητας συγκέντρωσης και οργάνωσης
• Του συντονισμού και των κινητικών δεξιοτήτων

Σάννυ Λεβή
Μουσικοθεραπεύτρια
Μα Music Therapy, SRMT, DipGSM
Υπεύθυνη Τμήματος Μουσικοθεραπείας Παίδων ΜΗΤΕΡA

babyzone.gr

Music Therapy for Healthy Children and Families