Η είσοδος του παιδιού στο σχολείο

Γράφει η Αποστολία Ντέκοβα

(κλινική ψυχολόγος)

Η είσοδος του παιδιού στο σχολείο είναι ένα χαρμόσυνο γεγονός, αλλά συχνά αντιμετωπίζεται με δισταγμό, φόβο, ανησυχία και άγχος τόσο από την πλευρά του παιδιού όσο και των γονιών. Το παιδί καλείται να απομακρυνθεί από τη θαλπωρή της οικογένειάς του και να αντεπεξέλθει μόνο του σε νέες καταστάσεις. 

Οι γονείς, από την άλλη πλευρά, ανησυχούν αν το παιδί τους θα έχει επαρκή φροντίδα και προσοχή στο σχολείο, αλλά ταυτόχρονα έρχονται σε επαφή, συνειδητά ή ασυνείδητα, με τις δικές τους εμπειρίες αποχωρισμού από την οικογένειά τους. Το άγχος το οποίο βιώνουν συχνά μεταφέρεται στο παιδί, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος.

Είναι σύνηθες φαινόμενο το παιδί τις πρώτες μέρες να αρνείται να αποχωριστεί τους γονείς του ή τα άτομα που το φροντίζουν και να πάει στο σχολείο. Αυτή η άρνηση εκφράζεται με ποικίλες αντιδράσεις: ντροπαλότητα, συστολή, ονυχοφαγία, τικ, έντονο κλάμα που μπορεί να συνοδεύεται και από σωματικές ενοχλήσεις (κοιλιακό άλγος, πόνους στο στομάχι, πονοκεφάλους, εμετούς κ.ά.), επαναλαμβανόμενοι εφιάλτες, αϋπνία, υπερβολική ανησυχία ότι κάτι κακό θα πάθουν οι γονείς του ή εκείνο, διατροφικές διαταραχές, παλινδρόμηση σε προηγούμενες συνήθειες (π.χ. ενούρηση ή εγκόπριση), άρνηση να κοιμηθεί μόνο του κ.ά. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα συμπτώματα αυτά υποχωρούν όταν το παιδί προσαρμοστεί ικανοποιητικά στο νέο περιβάλλον.

Η άμεση προσαρμογή του παιδιού στο σχολικό πλαίσιο εξαρτάται από την προσωπικότητά, τη σωματική και ψυχική του υγεία, την κοινωνικότητά του και φυσικά από τη στάση του οικογενειακού περιβάλλοντος. Σε περίπτωση που η άρνηση για το σχολείο εμμένει και δε μειωθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα, οι γονείς θα χρειαστεί να απευθυνθούν σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας. Η έγκαιρη αντιμετώπιση θα το βοηθήσει να αναπτύξει μια υγιή προσωπικότητα, απαλλαγμένη από φόβους.

Συμβουλές για τους γονείς

● Ο πρωινός αποχαιρετισμός θα πρέπει να είναι ζεστός, τρυφερός, ευχάριστος, ακόμη και όταν το παιδί παραπονιέται για σωματικούς πόνους. Τέτοιες περιπτώσεις θα πρέπει αντιμετωπίζονται με ψυχραιμία, αποφασιστικότητα και σταθερότητα, αποφεύγοντας τον πειρασμό να αφήσουν το παιδί να παραμείνει στο σπίτι.

● Ο διάλογος παιδιού-γονιού είναι ιδιαίτερα ωφέλιμος, διότι παρέχεται η δυνατότητα στο παιδί να επεξεργαστεί το φόβο και τα αρνητικά του συναισθήματα.

● Η ένταξη στο σχολικό πλαίσιο δεν πρέπει να παρουσιάζεται ως τιμωρία ή εγκατάλειψη άλλα ως μια εμπειρία αυτονομίας και ωρίμανσης της προσωπικότητας, απαλλαγμένη από φόβους και αναστολές.

● Οι γονείς θα χρειαστεί να επιδείξουν εμπιστοσύνη στις ικανότητες του παιδιού και να πιστέψουν ότι θα μπορέσει να αντεπεξέλθει μόνο του.

● Η επαφή με το σχολείο και με το δάσκαλο είναι ζωτικής σημασίας. Μέσω του δασκάλου ο γονιός έχει τη δυνατότητα να ενημερώνεται για την καθημερινή εξέλιξη του παιδιού ή για τυχόν προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζει. Αν για κάποιο λόγο ο γονιός δεν είναι ευχαριστημένος με το δάσκαλο, δε θα πρέπει να εκφράσει τη δυσαρέσκειά του μπροστά στο παιδί. Αυτή η αρνητική προδιάθεση θα επηρεάσει και το ίδιο, με αποτέλεσμα να μην αισθάνεται ασφάλεια στο νέο περιβάλλον.

Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο http://www.healthview.gr (13.09.2010). Πρωτότυπος τίτλος: «Η πρώτη μέρα στο σχολείο»