Το Δικαίωμα στην Εκπαίδευση

Ο Συνήγορος του Πολίτη επισημαίνει ότι το δικαίωμα στην εκπαίδευση, όπως κατοχυρώνεται από το Σύνταγμα, τη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού και τη λοιπή εθνική νομοθεσία, αφορά όλους ανεξαιρέτως τους ανηλίκους
που ζουν στη χώρα.

Το δικαίωμα στην εκπαίδευση εξειδικεύεται σε επί μέρους δικαιώματα, που πρέπει να είναι σε γνώση των μαθητών, των γονέων και των εκπαιδευτικών. Η εξασφάλιση ποιοτικής εκπαίδευσης για όλους, άλλωστε, αποτελεί την καλύτερη επένδυση για το μέλλον μιας κοινωνίας.

Το δικαίωμα στην εκπαίδευση μεταξύ άλλων περιλαμβάνει:

1. Δικαίωμα εγγραφής και φοίτησης.  

Κάθε παιδί δικαιούται να εγγράφεται στο σχολείο και να παρακολουθεί τα διδασκόμενα μαθήματα. Στο σχολείο γίνονται δεκτά και τα παιδιά που οι γονείς τους δεν έχουν νόμιμη διαμονή στη χώρα, καθώς και αυτά που δε διαθέτουν
νόμιμα δικαιολογητικά, αρκεί να έχουν εμβολιασθεί και οι γονείς ή οι κηδεμόνες τους να υποβάλουν υπεύθυνη δήλωση για τα στοιχεία τους. Μέχρι την ηλικία των 16 χρόνων και έως την τρίτη τάξη του γυμνασίου οι γονείς έχουν υποχρέωση να στέλνουν τα παιδιά τους στο σχολείο, ειδάλλως διαπράττουν ποινικό αδίκημα. Τα σχολεία πρέπει να παίρνουν άμεσα και ουσιαστικά μέτρα για να αποτρέπουν την εγκατάλειψη και να ενθαρρύνουν τη συνέχιση των σπουδών από τους μαθητές.
2. Δικαίωμα διευκόλυνσης στην πρόσβαση.   

Τα παιδιά που μένουν μακριά από το σχολείο πρέπει να διευκολύνονται από τη νομαρχία ή το δήμο της περιοχής τους για να πηγαίνουν στη σχολική μονάδα που βρίσκεται πιο κοντά στην κατοικία τους. Το μέτρο αυτό ισχύει και για τα παιδιά που μένουν σε καταυλισμούς ή απομονωμένους οικισμούς.
3. Δικαίωμα μη διάκρισης.   

Κανένα παιδί δεν πρέπει να γίνεται αντικείμενο διάκρισης στο σχολείο για το φύλο, τη φυλή, την εθνικότητα, την καταγωγή, τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις ή την κατάσταση της υγείας του.
4. Δικαίωμα ποιότητας σπουδών.   

Η δωρεάν εκπαίδευση για όλα τα παιδιά πρέπει να συνδυάζεται με κατάλληλες σχολικές εγκαταστάσεις, έγκαιρο διορισμό επαρκούς αριθμού εκπαιδευτικών, παροχή σχολικών βοηθημάτων
και διεξαγωγή των μαθημάτων σύμφωνα με το εγκεκριμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα.
5. Δικαίωμα υγιεινής και ασφάλειας.   

Οι σχολικοί χώροι πρέπει να παρέχουν ασφάλεια και να πληρούν τους όρους υγιεινής, με τακτική καθαριότητα και αποτροπή περιβαλλοντικών επιπτώσεων στην υγεία των μαθητών.
6. Δικαίωμα εξειδικευμένης εκπαίδευσης.   

Οι μαθητές που δε μιλούν την ελληνική γλώσσα πρέπει να διευκολύνονται με τη λειτουργία τάξεων υποδοχής και υποστηρικτικών μαθημάτων με ειδικά σχολικά εγχειρίδια, ενώ τα παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες πρέπει να αξιολογούνται από τα αρμόδια κέντρα (ΚΔΑΥ) και να έχουν κατάλληλη στήριξη και δυνατότητα συμμετοχής στην εκπαίδευση σύμφωνα με τις κλίσεις και τις ικανότητές τους.
7. Δικαίωμα σεβασμού της προσωπικότητας και της αξιοπρέπειας.   

Κάθε μαθητής και μαθήτρια πρέπει να αντιμετωπίζεται με σεβασμό, ως αυτόνομη προσωπικότητα που έχει δικαιώματα και δυνατότητες. Η εφαρμογή της σχολικής πειθαρχίας πρέπει να γίνεται με τρόπο που σέβεται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, εξαντλώντας τα παιδαγωγικά μέσα σωφρονισμού, και αποφεύγοντας το στιγματισμό και τη διαπόμπευση.
8. Δικαίωμα έκφρασης απόψεων και διαλόγου.   

Οι μαθητές έχουν δικαίωμα έκφρασης των απόψεών τους ατομικά και συλλογικά. Ο διάλογος και η συμμετοχή των παιδιών στη λήψη αποφάσεων για ζητήματα που τα αφορούν πρέπει να είναι βασικό συστατικό της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
9. Δικαίωμα ενημέρωσης, κατανόησης και στήριξης.   

Το σχολείο έχει υποχρέωση να ενημερώνει τους μαθητές για τα δικαιώματά τους και να καταβάλλει προσπάθειες για να κατανοήσει τα προβλήματα που τυχόν αντιμετωπίζουν, δίνοντάς τους την κατάλληλη στήριξη και συνδέοντάς τους με τις ειδικές υπηρεσίες της κοινότητας, όπου υπάρχουν, ώστε να αντιμετωπίζουν τις δύσκολες καταστάσεις με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
10. Δικαίωμα προστασίας από τη βία.   

Οι μαθητές πρέπει να προστατεύονται από κάθε μορφής βία και προσβλητική συμπεριφορά, όπως αντίστοιχα και οι εκπαιδευτικοί, ώστε να μπορούν να προσφέρουν απρόσκοπτα το παιδαγωγικό τους έργο.
11. Δικαίωμα ενημέρωσης των γονέων.  

Οι γονείς και κηδεμόνες των μαθητών έχουν δικαίωμα τακτικής ενημέρωσης για την πρόοδο των παιδιών τους.
12. Δικαίωμα απονομής τίτλων σπουδών.  

Κάθε μαθητής που ολοκληρώνει τον κύκλο σπουδών στον οποίο έχει εγγραφεί, εφόσον προάγεται, δικαιούται να λαμβάνει τους αντίστοιχους τίτλους σπουδών.

Απόσπασμα από κείμενο που δημοσιεύθηκε στο http://www.synigoros.gr (08.09.2005). 

Πρωτότυπος τίτλος: 

«O Συνήγορος του Πολίτη κοντά στους μαθητές, τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς»

από sxoleio98