Προστασία παιδιών και νέων

Η προστασία των παιδιών και των νέων σε σχέση με τα μέσα πληροφόρησης

είναι θεμέλιος λίθος στην εκπαίδευση,

έτσι ώστε τα παιδιά να είναι σε θέση να αναπτυχθούν σε μια ασφαλή ζώνη,

που προστατεύει την παιδικότητά τους.

Ακολουθώντας τον Jean-Jacques Rousseau, ας φανταστούμε τον παιδαγωγό ως κηπουρό που φροντίζει και βοηθάει τα παιδιά να μεγαλώσουν σωστά.

Πρόκειται για μια σημαντική εκπαιδευτική ιδέα, καθώς θέτει το παιδί στο κέντρο όλων των εκπαιδευτικών προσπαθειών και αναδεικνύει την απόλυτη λειτουργία της εκπαίδευσης.

Στην πράξη, κάθε μέσο μαζικής ενημέρωσης (σινεμά, τηλεόραση, κ.λ.π.) οφείλει να εναρμονίσει όποιο εμπορικό συμφέρον με τις εκπαιδευτικές ευθύνες του απέναντι στα παιδιά.
Στην πραγματικότητα, αυτό το κατά κάποιον τρόπο επίμαχο θέμα, οδήγησε στην ιδέα της ασφαλούς ζώνης για την προστασία και την ανάπτυξη των παιδιών. Στο κάτω-κάτω αυτή η προστασία αποτελεί για την κοινή γνώμη έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες που πρέπει να λάβει υπόψη του ο παιδαγωγός” (Bachmair, 2002).
Η παιδαγωγική στάση που προστατεύει τα παιδιά από κάθε αρνητική επιρροή των μέσων, φτάνει στα όριά της πολύ γρήγορα, όταν πρόκειται για το Διαδίκτυο.

Η απόλυτη προστασία των ανηλίκων απέναντι στους απεριόριστους κι αδιανόητους όγκους πληροφορίας πέρα από κάθε έλεγχο, καθίσταται αδύνατη.
Διάφορα προληπτικά μέτρα π.χ. κυβερνητικές ρυθμίσεις, αυτοέλεγχος της πληροφορίας στο Διαδίκτυο από αυτούς που την παρέχουν, τεχνικές λύσεις όπως συστήματα φιλτραρίσματος, έχουν δυστυχώς μόνο περιορισμένο αποτέλεσμα.
Ακόμα και εάν εθνικές ιστοσελίδες ήταν υποχρεωμένες να συμμορφώνονται με συγκεκριμένες ρυθμίσεις ασφάλειας και προστασίας στην μορφή του αυτοελέγχου, η ίδια πρακτική θα ήταν αδύνατο να υλοποιηθεί σε παγκόσμια κλίμακα. Για να επιτευχθεί αυτό, θα ήταν απαραίτητη η δημιουργία ενός διεθνούς προτύπου που θα καταδείκνυε το χαμηλότερο επίπεδο ασφάλειας, ικανό να προστατεύσει επαρκώς τα παιδιά από το βλαβερές περιεχόμενο του Διαδικτύου.
Βασιζόμενο στις νομικές ρυθμίσεις, κάθε κράτος της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιχειρεί να επιβάλει την προστασία απέναντι στα μέσα επικοινωνίας έως ένα βαθμό. Χρησιμοποιούνται αυτή τη στιγμή διάφορες μέθοδοι, όμως τα κυβερνητικά μέτρα για την προστασία των παιδιών πρέπει παράλληλα να εγγυώνται ότι δεν παραβιάζεται η πρόσβαση των ενηλίκων σε ιστοσελίδες που έχουν νόμιμο περιεχόμενο, το οποίο όμως είναι βλαβερό ή ενοχλητικό για τα παιδιά. Οι παραπάνω ρυθμίσεις δεν πρέπει να συγχέονται με τους υπάρχοντες εθνικούς νόμους, π.χ. κατά της πορνογραφίας στο Διαδίκτυο.
Έχοντας υπόψη τα παραπάνω, δημιουργήθηκαν ανοιχτές γραμμές επικοινωνίας (hotlines) σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, για να βοηθήσουν τους γονείς, και γενικά κάθε άτομο που παίζει ρόλο στην προστασία των παιδιών. Μέσω των hotlines μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να στέλνουν παράπονα είτε online είτε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, στα οποία δηλώνουν και πληροφορούν σχετικά με βλαβερές ή παράνομες ιστοσελίδες στο Διαδίκτυο.
Η υλοποίηση τεχνικών μέτρων προστασίας παραμένει σε αυτή τη φάση δυστυχώς σχετικά αναποτελεσματική. Τα φίλτρα που εμποδίζουν την πρόσβαση των παιδιών και των νέων σε βλαβερό περιεχόμενο δεν είναι απολύτως αξιόπιστα στο να φιλτράρουν ιστοσελίδες που δεν έχουν χαρακτηριστεί ως βλαβερές ή ιδιαίτερα ενοχλητικές, με αποτέλεσμα να επιτρέπουν την πρόσβαση σε επικίνδυνες ιστοσελίδες.
Η πιστοποίηση ιστοσελίδων για συγκεκριμένες ομάδες στόχους επιτρέπει την εισαγωγή ενός - μέσα σε λογικά πλαίσια - συστήματος ελέγχου. Αυτό όμως απαιτεί υψηλού βαθμού γνώση σχετικά με τις διάφορες μεθόδους.
Έτσι λοιπόν, η αποτελεσματική προστασία των παιδιών και των νέων απέναντι στα διάφορα μέσα επικοινωνίας, με ιδιαίτερη έμφαση στην πρόληψη, πρέπει να εξασφαλίζεται απευθείας από τα ίδια τα παιδιά και τους νέους.
Πρέπει να υπάρχει υποστήριξη και καθοδήγηση των παιδιών και των νέων που θα τους επιτρέπει να αντιμετωπίσουν τα μέσα με υπευθυνότητα και με κριτική σκέψη. Στην εποχή του Διαδικτύου και των πολυμέσων αυτό σημαίνει: «Ανάπτυξη της ικανότητας χρήσης των μέσων επικοινωνίας από τους ενήλικες, τους νέους και τα παιδιά».
Η υποστήριξη μιας σωστής, δημιουργικής και κοινωνικά υπεύθυνης διαδραστικής σχέσης με το Διαδίκτυο είναι συνώνυμη με την προστασία των παιδιών στη σχέση τους με τα μέσα επικοινωνίας. Ενισχύει και βοηθάει τα παιδιά να διατηρήσουν μια κριτική στάση απέναντι στο Διαδίκτυο και να αντιμετωπίσουν υπεύθυνα το βλαβερό και επικίνδυνο για αυτά περιεχόμενο.