Ας βγούμε, επιτέλους, απ' το καβούκι μας...

... ΑΣ ΚΟΙΤΑΞΟΥΜΕ ΛΙΓΟ ΠΙΟ ΠΕΡΑ!!

25 χρόνια στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση απεκόμισα πολλά οφέλη κι εμπειρίες από την επικοινωνία με τους μικρούς μου μαθητές και σίγουρα έγινα ‘σοφότερος’ και ‘δυνατότερος’. Όμως συν τοις άλλοις φέρω μέσα μου και την απογοήτευση, γιατί δεν μπόρεσα σε ένα μεγάλο ποσοστό να προσφέρω και να δημιουργήσω όσα θα ήθελα. 

Πάντα γύρω μου πολιορκούμουν από τα εκάστοτε εκπαιδευτικά συστήματα, που ποτέ δεν έβρισκαν καταφύγιο ν’ απαγκιάσουν, αφού κάθε τόσο άλλαζαν ανάλογα με τις ανερχόμενες κυβερνήσεις. Αυτό που περισσότερο με κούρασε και με κουράζει είναι η συσσώρευση γνώσεων στο δημοτικό –αλλά και στις υπόλοιπες βαθμίδες της εκπ/σης– με αποτέλεσμα τα παιδιά και οι δάσκαλοι να χάνονται στην κυριολεξία μέσα σ’ αυτή τη δίνη της πίεσης και του καταναγκασμού.

Δε λέω πρέπει να βρουν δουλειά όλοι, όσοι εμπλέκονται στην εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά να γίνεται προσπάθεια να εκπροσωπούνται σχεδόν όλες οι επιστήμες σ’ αυτήν την ευαίσθητη ηλικία και να γίνονται ενέργειες τέτοιου τύπου εις βάρος των παιδιών δεν το δέχομαι με τίποτα. Ας βρεθούν άλλοι τρόποι.
Το παιδί έχει την ανάγκη να μάθει αλλά και να παίξει. Όπως ένας μεσήλικας θέλει να πάει στο καφενείο, να βγει στην αγορά, να επικοινωνήσει, έτσι και το παιδί πρέπει να εκφραστεί αβίαστα μ’ αυτό που του αρέσει σ' αυτή την ευαίσθητη και κρίσιμη ηλικία, ειδεμή το δυσαναπλήρωτο κενό θα έχει επιπτώσεις στη ψυχοσωματική υγεία του και κατ’ επέκταση στην κοινωνία που ζει.

Εδώ τι γίνεται.... Πηγαίνει το παιδί το πρωί στο σχολείο με μια ασήκωτη σάκα-εφόσον πρέπει να χωρέσουν μέσα όλα τα βιβλιοτετράδια της ημέρας και μετά πολλά παιδιά που οι γονείς τους εργάζονται συνεχίζουν στο ολοήμερο σχολείο –καλός θεσμός στη θεωρία, απαράδεκτος στην πράξη.

Εκεί του 'φορτώνονται' εκτός από την απαραίτητη προετοιμασία με την ενισχυτική διδασκαλία για τα μαθήματα της επόμενης ημέρας και μαθήματα, που το παιδί τα έκανε ήδη το πρωί., όπως Αγγλικά, εικαστικά κτλ. Φεύγει από το ολοήμερο σχολείο και συνεχίζει τον αγώνα του στα ιδιωτικά φροντιστήρια- δώσ’ του πάλι Αγγλικά κι άλλες ξένες γλώσσες κ.ο.κ

Στην καλύτερη περίπτωση ο μαθητής, με το πέρασμα των χρόνων, άντε να περάσει με τα χίλια βάσανα σε κάποια σχολή και να πάρει ένα χαρτί που λέγεται «πτυχίο» κι ας το να περιμένει. Κι όλα αυτά με το απαράδεκτο θεσμό των Πανελλαδικών εξετάσεων, όπου το παιδί κρίνεται μεμιάς πολλές φορές για όλη του τη ζωή με το να δώσει εφάπαξ 6 μαθήματα.

Φτάνουμε έτσι σε ένα σημείο κόπωσης κι απαξίωσης απ’ τα περισσότερα παιδιά και μερικά απ’ αυτά ωθούνται και σε βίαιες αντιδράσεις για να ακουστεί η φωνή τους και να δικαιωθούν εφόσον μέχρι να μεγαλώσουν κανείς δεν αφουγκράστηκε τις πραγματικές του ανάγκες και το αγνόησαν.

Προσπάθησα να συμπυκνώσω τα όσα με προβληματίζουν, ως δάσκαλο, για να αντιπαραβάλλω το δικό μας εκπαιδευτικό σύστημα με αυτό για παράδειγμα της Δανίας, όπου στα σχολεία της μικρής αυτής χώρας οι νέοι παίρνουν ‘άριστα’ στο να είναι νέοι.
Συγκεκριμένα το άγχος της βαθμολογίας είναι άγνωστο για τους Δανούς μαθητές. Οποιαδήποτε ιδέα για την ιεράρχηση των μαθητών είναι απαράδεκτη. Θα αντέβαινε στην ισότητα, στην οποία είναι βασισμένη η σοσιαλδημοκρατία τους. Οι καθηγητές όπως και οι γονείς προσπαθούν πάντα να βρίσκουν τα θετικά. Αυτό που μετράει για κείνους είναι να είσαι ο εαυτός σου και να αισθάνεσαι καλά.

Ανάμεσα στο Γυμνάσιο και το Λύκειο, πολλοί μαθητές κάνουν μια ‘παύση’, για να ασχοληθούν μ’ αυτά με τα οποία παθιάζονται: αθλητισμό, τέχνη, περιβάλλον. Το διάστημα αυτό σύμφωνα με λόγια των ίδιων των παιδιών μεγάλωσαν, ονειρεύτηκαν, έμαθαν να ζουν και να συμφιλιώνονται με τους άλλους, σκέφτηκαν τη ζωή.

Άλλα δύο χρόνια στο Λύκειο και θα κάνουν και πάλι μία ‘παύση’. Για ένα χρόνο, για να βγουν στο δρόμο, να δουλέψουν. Οι νεαροί Δανοί το θεωρούν «επικίνδυνο» να ριχτούν αμέσως στις σπουδές, αφού αυτή είναι η στιγμή για να αποκτήσουν εμπειρίες, να δοκιμαστούν, να ωριμάσουν έξω απ’ το πλαίσιο της οικογένειας.

Η αναχώρηση από το σπίτι των γονιών εντάσσεται σε μια πορεία προς την αυτονομία, που ξεκινάει από την ηλικία των 13-15 ετών, με αμειβόμενες μικροδουλειές(ταμία, πωλητή, εφημεριδοπώλη)και συνεχίζεται με την καταβολή, από την ηλικία των 18 ετών μιας κρατικής οικονομικής αρωγής (περίπου 300 ευρώ).

Στη χώρα αυτή των 5,4 εκατομμυρίων κατοίκων, όπου η φορολογία μπορεί να φτάσει το 80% των εισοδημάτων, οι σπουδές είναι δωρεάν και όλοι έχουν δικαίωμα σε έξι χρόνια κρατικών υποτροφιών, καθώς και δάνεια με προνομιακούς όρους, όποια κι αν είναι τα εισοδήματα των γονιών τους.. Ο συνδυασμός των δύο μπορεί να καταλήξει σε σχεδόν 1.000 € το μήνα

«Εδώ οι νέοι έχουν δικαίωμα να κάνουν λάθος στη διαδρομή τους, δικαίωμα στο δισταγμό και στην περιπλάνηση», σχολιάζει ο Γάλλος κοινωνιολόγος Ντομινίκ Μπουσέ, ο οποίος διδάσκει και ζει στη Δανία. «Μπορεί να αλλάξει κατεύθυνση, να κάνει μια παύση, να ξαναρχίσει αργότερα σ’ έναν άλλο τομέα.

Κάθε διαδρομή είναι σεβαστή, η ιδέα της αποτυχίας δεν υφίσταται. Γιατί; Διότι η κυρίαρχη ιδέα, την οποία συμμερίζονται οι εργοδότες, είναι πως σημασία έχει ‘να βρεις τον εαυτό σου’ και πως ένα βιογραφικό δε συνοψίζεται σ’ ένα κατάλογο με διπλώματα, όπως γίνεται στη χώρα μας.

“Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι κυρίως είναι η προσωπικότητα”, λέει ο Βαχ Σόρενσεν, πρόεδρος της επιχείρησης τηλεπικοινωνιών TDC. «Τι μικροδουλειές έχεις κάνει; Τι ταξίδια; Τι εμπειρίες ηγεσίας έχεις; Εθελοντικής εργασίας; » Επιπλέον, σε μια χώρα όπου το ποσοστό ανεργίας είναι 1,6%, ο νεαρός πτυχιούχος είναι περιζήτητος.

Θέτω τις προσωπικές απόψεις και τους προβληματισμούς μου, που πηγάζουν απ’ την πολυετή εμπειρία στο χώρο της εκπαίδευσης, σε συνδυασμό με τα στοιχεία που σας παραβάλλω απ’ την εφημερίδα ‘βιβλιοχαρτοπωλικό βήμα’ για να κατανοήσουμε και να αφουγκραστούμε ο καθένας από μας τα όποια προβλήματα της παιδείας μας, χωρίς ωστόσο να γίνουμε Δανία αλλά τουλάχιστον να λάβουν κάποιοι υπόψη τους τα θετικά άλλων ευρωπαϊκών χωρών και να πάψουν επιτέλους να παίζουν με τις παιδικές ψυχές! 

Matziris Kostas - δάσκαλος