Μητέρες εναντίον μικροβίων

Όλες οι μανούλες είναι εργαζόμενες μανούλες

ΙΩΑΝΝΑ Α. ΣΟΥΦΛΕΡΗ  

Διανύουμε την περίοδο που οι λοιμώξεις κάνουν... πάρτι. Για τις μητέρες σε απόγνωση που περνούν τις νύχτες τους με το θερμόμετρο αγκαλιά, η δρ Αθηνά Π. Κούρτη έχει ένα «πακέτο» με πολύτιμες συμβουλές  

«Όχι στην υπερπροστασία των παιδιών από τα μικρόβια, όχι στη χρήση αντιμικροβιακών προϊόντων καθαρισμού στο σπίτι,όχι στην υπερβολική χρήση αντιβιοτικών,αλλά ναι στο στρατηγικό πλύσιμο των χεριών με νερό και σαπούνι (ή με αλκοολούχο τζελ όταν δεν υπάρχει νερό), ναι στην επίγνωση των μικροβίων και των οδών που χρησιμοποιούν για τον πολλαπλασιασμό τους μέσα και έξω από το σπίτι μας και ένα μεγάλο ναι στα εμβόλια». 

Στα παραπάνω συνοψίζεται το μήνυμα που στέλνει η παιδίατρος και λοιμωξιολόγος δρ Αθηνά Π. Κούρτη μέσα από το βιβλίο της Βγάλτε τα παιδιά από τη γυάλα. Πώς να προφυλάξετε τα παιδιά σας από τα μικρόβια χωρίς να τα υπερπροστατεύετε. Με σπουδές στην Παιδιατρική Λοιμωξιολογία, στην Επιδημιολογία και στην Ανοσολογία και με εκτενές ερευνητικό έργο στο Αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ, η δρ Κούρτη είναι η καλύτερη σύμμαχος των μητέρων στον πόλεμο ενάντια στις λοιμώξεις. Ας αξιοποιήσουμε λοιπόν τη συσσωρευμένη εμπειρία της ειδικού και μητέρας, ιδιαίτερα τώρα που η εποχή της γρίπης είναι εδώ. Δεν υπάρχει τρόπος να πολεμηθεί ένας εχθρός ο οποίος παραμένει άγνωστος. Με αυτό το σκεπτικό το βιβλίο της ελληνίδας ερευνήτριας χωρίζεται σε δύο μέρη: το πρώτο μάς γνωρίζει την ταυτότητα και τις προτιμήσεις διαβίωσης των μικροοργανισμών που απειλούν την υγεία των παιδιών μας και το δεύτερο μάς ξεναγεί στα όπλα που διαθέτουμε σήμερα για να προστατευθούμε από αυτούς τους ανεπιθύμητους εισβολείς.
Πλύνε τα χέρια σου!  

Ανεξάρτητα από το θέμα που διαπραγματεύεται κάθε κεφάλαιο του βιβλίου, μια συμβουλή επανέρχεται συνεχώς στο πόνημα της δρος Κούρτη: Πλένετε τα χέρια σας! Μπορεί να σας φαίνετε ότι ακούτε τη μητέρα σας, αλλά η συγκεκριμένη συμβουλή είναι από εκείνες που πρέπει να υπακούμε ανεξαρτήτως ηλικίας. Το συστηματικό και σχολαστικό πλύσιμο των χεριών περιορίζει την έκταση των λοιμώξεων, είτε αυτές προέρχονται από ιούς είτε από βακτήρια. Πλύσιμο χεριών, λοιπόν, πριν και μετά το φαγητό, φυσικά μετά την τουαλέτα, πάντοτε μετά την παιδική χαρά ή το παιχνίδι στο ύπαιθρο, όταν έχουμε χαϊδέψει ζώα, όταν έχουμε αθληθεί, όταν έχουμε συναντηθείσυναναστραφεί με άλλο άρρωστο παιδί. Και να θυμόσαστε πως όταν λέμε ότι πλένουμε τα χέρια μας εννοούμε ότι χρησιμοποιούμε σαπούνι και νερό και κάνουμε σαπουνάδα τρίβοντας τα χέρια για ικανοποιητικό διάστημα χρόνου. 

Η ελληνίδα γιατρός συνιστά τα παιδιά να πλένουν τα χέρια τους για όσο χρόνο τους παίρνει να τελειώσουν το «Φεγγαράκι μου λαμπρό». Επισημαίνει δε πως όταν είμαστε μακριά από το σπίτι τα αλκοολούχα τζελ ή τα μαντιλάκια που περιέχουν οινόπνευμα είναι μια καλή εναλλακτική λύση ώσπου να μπορέσουμε να πλύνουμε τα χέρια μας κανονικά.
Οι παγίδες του παιδικού σταθμού  

Το ξέρουν όλοι οι γονείς ότι ο πρώτος χρόνος στον παιδικό σταθμό είναι εποχή γνωριμίας του παιδιού με τα μικρόβια. Αντίστοιχα, όσα παιδιά δεν πάνε παιδικό σταθμό θα αναβάλουν το ραντεβού τους με τα μικρόβια για το νηπιαγωγείο. Γαστρεντερικές, αναπνευστικές και δερματικές λοιμώξεις όλων των αιτιολογιών (ιογενείς, βακτηριακές, μυκητιασικές και παρασιτικές) θα πρέπει να αναμένονται λοιπόν αυτά τα πρώιμα χρόνια, λέει η δρ Κούρτη, και να μη μας πανικοβάλλουν. 

Ωστόσο, θα πρέπει να κρατήσουμε το παιδί μας στο σπίτι για να μη βοηθήσουμε στην εξάπλωση μιας λοίμωξης όταν παρουσιάζει τα εξής συμπτώματα:
* Πυρετό, ληθαργικότητα, δυσκολία στην αναπνοή.
* Διάρροια.

* Εμετό δύο ή περισσότερες φορές το προηγούμενο εικοσιτετράωρο, εκτός αν οφείλεται σε γνωστή μη μεταδοτική κατάσταση.
* Επιπεφυκίτιδα ή κοκκινίλα στα μάτια με εκκρίσεις.
* Ψείρες, εκτός αν έχει χορηγηθεί η κατάλληλη θεραπεία.
* Στοματίτιδα, συνήθως με πολλά έλκη στο στόμα και πυρετό.
* Δερματικές λοιμώξεις ως 24 ώρες μετά την έναρξη κατάλληλης θεραπείας.
* Στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα 24 ώρες μετά την έναρξη κατάλληλης θεραπείας.  

Οδηγίες για τη γρίπη 

Οι κανόνες υγιεινής που ισχύουν για όλες τις λοιμώξεις ισχύουν φυσικά και για τη γρίπη. Η ελληνίδα ερευνήτρια μας γνωρίζει όμως και ορισμένες από τις ιδιαιτερότητες αυτού του ιού για να προσαρμόσουμε τη συμπεριφορά μας αναλόγως. Διαβάζουμε: «Τα άτομα που πάσχουν από γρίπη είναι πιο μολυσματικά στις 24 ώρες προτού αρχίσουν τα συμπτώματά τους και κατά τη διάρκεια των ημερών που τα συμπτώματά τους είναι πιο έντονα. Ο ιός της γρίπης μπορεί να επιβιώσει για πέντε λεπτά πάνω στα χέρια αλλά για 8-12 ώρες σε πάνινα ή χάρτινα μαντιλάκια και ως 24-48 ώρες επάνω σε μη πορώδεις επιφάνειες.

Ο ιός της γρίπης καταστρέφεται σε υψηλές θερμοκρασίες (75-100 βαθμούς Κελσίου). Επιπλέοναρκετά χημικά μικροβιοκτόνα, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται η χλωρίνη, το υπεροξείδιο του υδρογόνου (οξυζενέ), τα απορρυπαντικά, τα ιωδιούχα αντισηπτικά και το οινόπνευμα,είναι αποτελεσματικά έναντι της γρίπηςόταν εφαρμοστούν στην κατάλληλη συγκέντρωση και για τον κατάλληλο χρόνο».  

Μερικές από τις συμβουλές της δρος Κούρτη για την πρόληψη της μετάδοσης της γρίπης (αλλά και άλλων μικροβίων του αναπνευστικού) είναι οι ακόλουθες:
* Αποφεύγετε να φιλάτε τα παιδιά σας στο πρόσωπο όταν είστε άρρωστοι.
* Μην αφήνετε τα παιδιά να μοιράζονται πιπίλες, κύπελλα, ποτήρια, κουτάλια, πιρούνια, πετσέτες ή οδοντόβουρτσες με άλλους.
* Χρησιμοποιήστε χαρτομάντιλα για το σκούπισμα της μύτης και το φτάρνισμα. Πετάξτε το στα σκουπίδια αμέσως μετά τη χρήση.
* Στο σπίτι αλλάζετε πετσέτες συχνά και πλένετέ τες σε υψηλή θερμοκρασία.
* Πλένετε τα χέρια του παιδιού σας όταν το παίρνετε σπίτι από τον παιδικό σταθμό.
* Αποφεύγετε πλήθη και μέρη με συνωστισμό.

Παιδικές ιώσεις

Αντιμικροβιακός εξοπλισμός

Σήμερα η ιατρική φαρέτρα είναι πολύ καλά εξοπλισμένη για να προλάβει και να αντιμετωπίσει τις λοιμώξεις, με τα εμβόλια και τα αντιβιοτικά να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Τι κάνουμε όμως εμείς; Φαίνεται ότι η πλειονότητα από μας χρησιμοποιεί ασκόπως τα αντιβιοτικά, ενώ παράλληλα καταφεύγει και σε μια σειρά αμφιβόλου χρησιμότητος συμπληρώματα και γιατροσόφια. Να πώς συμπυκνώνονται οι συμβουλές και τα συμπεράσματα της δρος Κούρτη για τα παραπάνω θέματα:
* Τα αντιβιοτικά με αντιβακτηριακή δράση δεν έχουν κανένα θεραπευτικό αποτέλεσμα έναντι ιογενών λοιμώξεων, που αποτελούν την πλειονότητα των κοινών παιδικών λοιμώξεων (κρυολόγημα, συνάχι, βήχας, πονόλαιμος) και είναι επομένως περιττά.
* Η χρήση αντιβιοτικών μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες.
* Η ελάττωση της χρήσης αντιβιοτικών ξανακάνει τα μικρόβια ευαίσθητα στα αντιβιοτικά και είναι μια προσπάθεια που πρέπει όλοι να αναλάβουμε, και οι γιατροί αλλά και οι γονείς, οι οποίοι * Η υπερβολική χρήση αντιβιοτικών οδηγεί στην ανάπτυξη αντοχής των μικροβίων στα αντιβιοτικά, δηλαδή σε μια κατάσταση όπου το αντιβιοτικό δεν μπορεί πια να καταπολεμήσει το μικρόβιο.
* Δεν πρέπει να πιέζουν τους γιατρούς να τους δώσουν αντιβιοτικά.
* Μην παίρνετε αντιβιοτικά μόνοι σας, χωρίς τη σύσταση του γιατρού σας. Πάντα να ακολουθείτε τις οδηγίες χρήσης του αντιβιοτικού που σας συνέστησε ο γιατρός σας.
* Τα εμβόλια προστατεύουν από πολλές σοβαρές λοιμώδεις νόσους της βρεφικής και παιδικής ηλικίας που άλλοτε έπαιρναν τη ζωή ή προκαλούσαν σοβαρή νοσηρότητα στα παιδιά.
* Ενημερωθείτε από αξιόπιστες πηγές για τα εμβόλια και συζητήστε όλες τις ερωτήσεις σας με τον γιατρό σας.
* Μη δίνετε στα παιδιά συμπληρώματα αμινοξέων. Διατροφή που περιέχει κοτόπουλο, κρέας, ψάρια, λαχανικά, φασόλια και γαλακτοκομικά είναι πλούσια σε αμινοξέα. Επιπλέον, δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος παρενεργειών από την κατανάλωση αυτών των τροφών, ενώ τα συμπληρώματα αμινοξέων που πωλούνται έχουν αμφίβολο όφελος και υπαρκτό κίνδυνο παρενεργειών και υπερδοσολόγησης.
* Τα παιδιά παίρνουν ικανοποιητική ποσότητα βιταμίνης C αν φροντίζουμε να ακολουθούν διατροφή πλούσια σε φρέσκα φρούτα και χυμούς εσπεριδοειδών.
* Τα παιδιά παίρνουν βιταμίνη D με το γάλα και τα γαλακτοκομικά, τα οποία χρειάζεται να καταναλώνουν καθημερινά (και με τη βοήθεια του άπλετου ηλιακού φωτός).
* Δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία που να υποστηρίζουν ότι τα παιδιά πρέπει να λαμβάνουν συμπληρώματα διατροφής με ιχνοστοιχεία.
* Αποφεύγετε βότανα και εκχυλίσματα στα παιδιά- πολλά από αυτά μπορεί να έχουν άσχημες παρενέργειες χωρίς αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα.
* Υπάρχουν ενδείξεις ότι τα προβιοτικά (π.χ., γιαούρτι) βοηθούν στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση ιογενών και βακτηριακών διαρροιών, καθώς και της διάρροιας από αντιβιοτικά.
* Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η χρήση αντιβακτηριακών σαπουνιών και απορρυπαντικών (τα οποία περιέχουν την ουσία triclosan) ελαττώνει τη συχνότητα των λοιμώξεων.
* Παρά τη λεκτική σχέση, δεν υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις για να υποστηριχθεί η θεωρία ότι το κρυολόγημα σχετίζεται με έκθεση σε χαμηλή θερμοκρασία.
* Η έλλειψη ύπνου επηρεάζει την ευαισθησία σε λοιμώξεις. Είναι σημαντικό για την υγεία του παιδιού να κοιμάται για 8-12 ώρες κάθε νύχτα, ανάλογα με την ηλικία του.
* Η κοτόσουπα της μαμάς δεν βλάπτει σε περίπτωση κρυολογήματος ή πονόλαιμου και παρέχει καταπραϋντική θερμότητα.
* Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι οι εντριβές με οινόπνευμα έχουν δράση κατά του κρυολογήματος.
Το πλήθος των πληροφοριών που μπορεί κανείς να πάρει από το βιβλίο της κυρίας Κούρτη δεν εξαντλείται στον παραπάνω κατάλογο. Η προστασία των παιδιών στα σπορ, στην εξοχή, στη σχέση τους με τα κατοικίδια, στο ταξίδι αποτελούν βασικά θέματα του πρώτου μέρους του βιβλίου, το οποίο κλείνει με ένα κεφάλαιο αφιερωμένο στους εφήβους (σεξουαλική ζωή, τατουάζ...). Ομοίως στο δεύτερο μέρος υπάρχει εκτενές κεφάλιο για την εγκυμοσύνη και τον θηλασμό, τα αντιβιοτικά και τα εμβόλια.
 

ΣΥΝΤΑΓΗ ΓΙΑ ΑΨΟΓΗ ΚΟΥΖΙΝΑ
Το φαγητό είναι πηγή πολλών μικροβίων, κάποια από τα οποία μπορεί να αποβούν θανατηφόρα. Για τον λόγο αυτόν στην κουζίνα μας θα πρέπει να ισχύουν αυστηροί κανόνες υγιεινής.

Μην τρομάζετε! Οι συστάσεις της ελληνίδας ειδικού δεν είναι δύσκολο να ακολουθηθούν και δεν απαιτούν εξωτικά υλικά: σαπούνι,νερό,χλωρίνη σε συνδυασμό με κοινή λογική περιλαμβάνει η συνταγή της για να μην ενταχθούμε στο 15% των νοικοκυριών που φιλοξενούν σαλμονέλα στο σφουγγάρι του νεροχύτη τους!
* Πλένετε καλά φρούτα και λαχανικά. Αλλάξτε νερό τουλάχιστον δύο φορές και απαλλαγείτε από τα εξωτερικά φύλλα λαχανικών όπως το μαρούλι και το λάχανο που φιλοξενούν περισσότερα μικρόβια.
* Χρησιμοποιήστε διαφορετικές επιφάνειες κοπής για ωμά κρέατα και λαχανικά.Οι πλαστικές είναι καλύτερες από τις ξύλινες για τα κρέατα καθώς δεν είναι πορώδεις (και άρα δεν παρέχουν καταφύγιο σε μικροοργανισμούς).
* Πλένετε και στεγνώνετε τα εξαρτήματα που χρησιμοποιήσατε για τον τεμαχισμό ωμού κρέατος.Ιδανικά μετά το πλύσιμο θα πρέπει να περαστούν με ελαφρό διάλυμα χλωρίνης (μια κουταλιά χλωρίνης σε ένα λίτρο νερού).
* Έχετε διαφορετικά σφουγγάρια για διαφορετικές εργασίες.Μη χρησιμοποιείτε το ίδιο σφουγγάρι για τα πιάτα και τον πάγκο της κουζίνας.Πλένετε και απολυμαίνετε (σε διάλυμα χλωρίνης) τα σφουγγάρια και τις πετσέτες καθαρισμού σε τακτά χρονικά διαστήματα.
* Στεγνώστε πιάτα,μαχαιροπίρουνα,πάγκους και σφουγγάρια.Τα μικρόβια αγαπούν την υγρασία.
* Το καλομαγειρεμένο κρέας είναι το ασφαλέστερο. * Ποτέ μην καταναλώνετε ελαφρά άψητο χοιρινό κρέας.
* Ο κιμάς,ο οποίος περνά περισσότερα στάδια ανθρώπινου χειρισμού σε σχέση με το άθικτο κρέας και μπορεί να προέρχεται από πολλά μέρη του ζώου,έχει αυξημένες πιθανότητες να φιλοξενεί μικρόβια. Πάντα τα μπιφτέκια πρέπει να είναι καλοψημένα, περισσότερο από την μπριζόλα!
* Τα πουλερικά είναι πολύ καλοί ξενιστές σαλμονέλας. Μαγειρέψτε τα καλά.
* Χρησιμοποιήστε τη λογική σας: μην αφήνετε τη γεμιστή γαλοπούλα να περιμένει (δίνετε χρόνο σε μικρόβια να αναπτυχθούν).Βάλτε την αμέσως στον φούρνο.
* Βάλτε το ψάρι στη φωτιά αμέσως μόλις το βγάλετε από το ψυγείο.Ειδικά για το ψάρι καλό είναι αυτό να μην έρχεται ποτέ σε θερμοκρασία δωματίου καθώς υπάρχει πιθανότητα παραγωγής της τοξίνης ισταμίνη. 

* Μη δίνετε στα παιδιά άβραστα ή ημιβρασμένα αβγά ή προϊόντα όπως η μαγιονέζα που γίνονται με ωμά αβγά. 

* Δίνετε στα παιδιά παστεριωμένους χυμούς φρούτων ή φρεσκοστυμένους σπιτικούς (που πρέπει να καταναλώνονται άμεσα).
* Βάλτε το φαγητό που περίσσεψε στο ψυγείο χωρίς να το αφήσετε να έρθει σε θερμοκρασία δωματίου.
* Στο ψυγείο βάλτε σε χωριστά σημεία τα ωμά και τα μαγειρεμένα τρόφιμα και βεβαιωθείτε ότι χυμοί από ωμό κρέας δεν έχουν πέσει πάνω σε φρούτα και λαχανικά που θα φαγωθούν ωμά. 

πηγή