Η εγωκεντρική συμπεριφορά των παιδιών Πώς θα την διαχειριστείτε

από Έλενα Μπούλια
.

Όταν είστε οι δυο σας, όλα είναι μια χαρά:

Παίζετε, συζητάτε... επικρατεί ηρεμία. Μα μόλις χτυπήσει το τηλέφωνο ή τη στιγμή που θα εμφανιστεί ένα τρίτο πρόσωπο, το παιδί αντιδρά λες και το τσίμπησε μύγα! Αρχίζει να φωνάζει, να σκαρφαλώνει πάνω σας, να σας τραβά τα ρούχα, κάνει ό,τι είναι δυνατό για να τραβήξει την προσοχή σας.

Σας θυμίζει κάτι; Μπορεί για εσάς το παιδί να αποτελεί το κέντρο του κόσμου, για τον υπόλοιπο κόσμο όμως, είναι ένα παιδί, όπως όλα τα άλλα. Και καλό θα είναι το παιδί να το συνειδητοποιήσει αυτό πριν να είναι πολύ αργά...

 

Το στάδιο της προ-λογικής νόησης: «Είμαι το κέντρο του κόσμου!»

Το γεγονός ότι τα παιδιά εμφανίζουν στοιχεία εγωκεντρικής συμπεριφοράς μετά τα 1,5-2 χρόνια εξηγείται καταρχήν από το γεγονός ότι από την ηλικία αυτή αρχίζουν να ενδιαφέρονται για όλο και περισσότερα που συμβαίνουν στο περιβάλλον τους, αλλά κυρίως στον εαυτό τους: Ανακαλύπτουν, δηλαδή, τον προσωπικό τους κόσμο και τον κόσμο που τα περιβάλλει.

Ο κορυφαίος φιλόσοφος και αναπτυξιολόγος Jean Piaget ονομάζει χαρακτηριστικά το στάδιο αυτό των παιδιών «στάδιο της προ-λογικής νόησης» (Preoperational Stage), και το τοποθετεί χρονικά μεταξύ των 2 και 6 ετών.

Κατά την περίοδο αυτή, όπως ο ίδιος λέει, καταλυτικό ρόλο στο παιδί παίζει η ανάπτυξη της γλώσσας, που σηματοδοτεί την έναρξη της ικανότητας του συμβολισμού και των εσωτερικών αναπαραστάσεων. Έτσι, στη φάση αυτή το νήπιο σκέφτεται με βάση το «αντιληπτικά επικρατέστερο», με αυτό δηλαδή που του είναι πιο εύκολο να καταλάβει. Επίσης, η σκέψη και η επικοινωνία του στη φάση αυτή χαρακτηρίζεται ως εγωκεντρική, καθώς το παιδί αντιλαμβάνεται το περιβάλλον και τους ανθρώπους γύρω του μέσα από την δική του προοπτική, τις δικές του ανάγκες και επιθυμίες.

Έτσι, ένα παιδί 2 ετών δε μπορεί να κατανοήσει τις ανάγκες ή τα συναισθήματα των άλλων –πιστεύει ότι οι άλλοι σκέφτονται και αισθάνονται όπως αυτό. Δε μπορεί, για παράδειγμα, να κατανοήσει την ανάγκη της μαμάς να μιλήσει με τον μπαμπά όταν εκείνος επιστρέφει στο σπίτι μετά τη δουλειά. Ακόμα, όμως, κι αν μεγαλώνοντας μπορέσει να συνειδητοποιήσει ότι η αντίληψη αυτή που έχει είναι εσφαλμένη, δεν είναι ακόμα σε θέση να ελέγξει τον εαυτό του. Έτσι, θα προσπαθήσει να μπει ανάμεσα στη μαμά και τον μπαμπά όταν μιλούν και να θυμίσει ότι «είμαι εδώ!».

Για τον λόγο αυτό, δεν έχει νόημα να πείτε σε ένα παιδί αυτής της ηλικίας «πώς θα ένιωθες αν σου έκανα το ίδιο;» ή «θα σου άρεσε να σε διακόπτω όταν μιλάς;» γιατί δεν θα μπορέσει να το κατανοήσει. Τέτοιες κουβέντες έχουν νόημα μετά τα 6 – 7 χρόνια, οπότε το παιδί είναι σε θέση να καταλάβει πώς σκέφτονται και αισθάνονται οι άλλοι και να ανταποκριθεί ανάλογα.

Στο παρακάτω video μπορείτε να δείτε τη θεωρία αυτή του Piaget στην πράξη:
Ζητείται από ένα 4χρονο αγόρι να καθίσει και να πει τι βλέπει μπροστά του όταν κοιτάζει μία κατασκευή που αποτελείται από 3 μεγάλα βουνά, μερικά ζωάκια και μερικά δέντρα. Κατά την περιγραφή του δεν αναφέρει ποτέ τα βουνά και παρατηρεί μόνο τις λεπτομέρειες, δηλαδή τα ζωάκια και τα δέντρα. Όταν η δασκάλα, η οποία κάθεται απέναντί του άρα έχει άλλη οπτική στην κατασκευή, του ζητά να μαντέψει τι βλέπει εκείνη, το παιδί αναφέρει ξανά αυτά που βλέπει αυτό.

περισσότερα στην πηγή: mama365

Αντίθετα, όταν το ίδιο πείραμα γίνεται σε ένα 7χρονο παιδί, εκείνο αναφέρει καταρχήν ότι βλέπει τα βουνά και στη συνέχεια τις λεπτομέρειες, ενώ μπορεί να περιγράψει τι βλέπει η δασκάλα του από την θέση που κάθεται.