«Aλλεργικός βηματισμός-αλλεργικός χαιρετισμός» Οδηγός επιβίωσης στις παιδικές αλλεργίες!

Του Αλλεργιολόγου Νικόλαου Τσαπτσίνου

 

Τα αλλεργικά παιδιά συνήθως εμφανίζουν αλλεργίες από τη βρεφική ηλικία ή και αργότερα.

Είναι γνωστός ο αλλεργικός βηματισμός, δηλαδή το παιδί ξεκινάει με βρεφικό έκζεμα, συνεχίζει με ατοπική δερματίτιδα, και μετά με αναπνευστική αλλεργία (άσθμα, ρινίτις).

Σε μεγαλύτερα παιδιά, η αλλεργία εκδηλώνεται σαν άσθμα και σε εφήβους σαν ρινίτιδα και άσθμα. Αλλεργίες συνήθως επηρεάζουν το 1 στα 3 παιδιά στην Ευρώπη και μπορεί να εμφανιστούν σαν τροφική αλλεργία, έκζεμα, αναπνευστική αλλεργία, επιπεφυκίτιδα, κλπ.

Η αλλεργική αντίδραση μπορεί να είναι άμεση ή να είναι μεταγενέστερη. Οι επικίνδυνες συνήθως είναι οι άμεσες, σε διάστημα δηλαδή λεπτών.

Στην βρεφική ηλικία η αλλεργία εμφανίζεται σαν έκζεμα ή σαν υποτροπιάζων συριγμός. Σ'αυτά τα παιδιά, εφόσον οι γονείς είναι αλλεργικοί, θεωρείται σκόπιμο να ψάξουν για αλλεργική αιτία, η οποία μπορεί να οφείλεται στο γάλα, στο αυγό ή σε άλλα φαγητά, ή σε αναπνευστικά αερο-αλλεργιογόνα όπως τα ακάρεα και οι σκόνεις, οι γύρεις, οι μύκητες, τα ζώα, κλπ.

Στα μεγαλύτερα παιδιά συνήθως υπάρχει αλλεργική ρινίτιδα ή άσθμα, δηλαδή έχουν συνάχι, φτέρνισμα, φαγούρα στη μύτη και τα μάτια, μπούκωμα, καθώς και βήχα, δύσπνοια, συριγμό, απόχρεμψη, ακόμα και κοκκίνισμα και πρήξιμο στα μάτια.

Πολλές φορές αυτά τα παιδιά παρουσιάζουν σκουρόχρωμους κύκλους γύρω από τα μάτια ή μία πτυχή στη μύτη που λέγεται αλλεργικός χαιρετισμός, επειδή λόγω κνησμού την ενοχλούν συνεχώς.
Ακόμη, το έκκριμα από τη μύτη αντί να βγαίνει προς τα έξω, βγαίνει προς τα πίσω, στον φάρυγγα και ερεθίζει τους πνεύμονες, με επακόλουθο βήχα και δύσπνοια, καθώς και πολλές φορές υποφέρουν από επεισόδια ωτίτιδος.

Είναι πολύ σημαντικό να καθορίσουμε το αίτιο της αλλεργικής αντίδρασης, γιατί εάν π.χ. αυτό είναι κάποιο ζώο που έχουμε στο σπίτι, η απομάκρυνση του αιτίου πιθανόν να έχει θεαματικά αποτελέσματα.
Εάν βέβαια δεν θέλει η οικογένεια να αποχωριστεί το ζώο υπάρχει δυνατότητα θεραπευτικής αντιμετώπισης, συμπτωματικής ή αιτιολογικής. Εάν π.χ. στο δωμάτιο του παιδιού που έχει αλλεργία στα ακάρεα οικιακής σκόνης αφαιρέσουμε αντικείμενα που μαζεύουν σκόνη όπως χαλιά, μοκέτες, λούτρινα παιχνίδια (και προσοχή στα υλικά του στρώματος του κρεβατιού του παιδιού), είναι δυνατόν να μη χρειαστεί καν θεραπεία.

Βέβαια στα ασθματικά παιδιά, οι παροξύνσεις άσθματος μπορεί να οφείλονται εκτός από αλλεργιογόνα σε ερεθιστικές ουσίες όπως ο καπνός του τσιγάρου, έντονα αρώματα, άλλα αεροζόλ του σπιτιού, ή ακόμα και ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού, ακόμα και στην άσκηση, ειδικά όταν αυτή γίνεται σε κρύο αέρα.
Πολλές φορές οι τροφικές αλλεργίες στα παιδιά είναι συχνότερες απ'ό,τι στους ενηλίκους και μπορεί να αποβούν ακόμα και μοιραίες.

Στη βρεφική ηλικία το γάλα και μετά το αυγό είναι τα κυριότερα αίτια της τροφικής, μετά σε παιδική ηλικία το φυστίκι, το ψάρι, τα οστρακοειδή, τα ακτινίδια και άλλα φρούτα, μπορεί να προκαλέσουν από ελαφρά κοκκινίλα, κνίδωση έως και κρίση άσθματος, ακόμα και αλλεργικό σοκ ή οίδημα λάρυγγος.
Γι' αυτό το λόγο είναι αναγκαίο σε τέτοιες περιπτώσεις να ερευνούμε το πιθανό αλλεργικό αίτιο με δερματικά τεστ ή εξετάσεις αίματος (RAST), διότι ένα τέτοιο παιδί είναι δύσκολο να ζήσει φυσιολογικά. Συνήθως εάν είναι ανάγκη κάνουμε δερματικά τεστ σε οποιαδήποτε ηλικία.

Η καλύτερη απόδειξη της τροφικής αλλεργίας, είναι αφού διακόψουμε το πιθανό αίτιο και υπάρξει βελτίωση στο άτομο, αν ξαναδώσουμε την ύποπτο τροφή (παρουσία γιατρού βέβαια), να ξαναπάθει αλλεργία (τροφική πρόκληση). Τελευταία γίνεται και προσπάθεια τροφικής απευαισθητοποίησης.

Συνοψίζοντας την τροφική αλλεργία των παιδιών, θεωρείται σκόπιμη η πλήρης ενημέρωση εφόσον το παιδί καταλαβαίνει, να αποφεύγει το πιθανό τροφικό αίτιο και εάν είναι μεγαλύτερο και πηγαίνει σχολείο, να ενημερώσουμε το δάσκαλό του και το σχολείο εν γένει, πώς αντιμετώπιζεται μία αντίδραση και το παιδί να φέρει μαζί του ένα αντιισταμινικό χάπι και ένα χάπι κορτιζόνης για έκτακτη ανάγκη.

Τα αλλεργικά δερματικά τεστ σε αερο-αλλεργιογόνα (γύρεις, ακάρεα, ζώα, κλπ) και σε τροφές είναι ανώδυνα, ακίνδυνα, αξιόπιστα, εφόσον βέβαια γίνουν από αλλεργιολόγο ή άλλον εξειδικευμένο γιατρό.

Νικόλαος Τσαπτσίνος
Αλλεργιολόγος