Ελλάδα: Οκτώ στα δέκα παιδιά έχουν υποστεί σωματική βία και ένα στα 20 έχει εμπειρία σεξουαλικής βίας!

Της Ελένης Πετροπούλου
Σοκ προκαλούν τα στοιχεία για την κακοποίηση και παραμέληση των παιδιών στην ελληνική κοινωνία: Οκτώ στα δέκα έχουν υποστεί σωματική βία και ένα στα 20 έχει εμπειρία σεξουαλικής βίας!

Ανάλογα με το φύλο, την ηλικία και την περιοχή, η έκθεση των παιδιών σε βίαιες εμπειρίες διαφοροποιείται. Τα αγόρια είναι περισσότερο εκτεθειμένα σε σεξουαλική βία, σε σχέση με τα κορίτσια και σεξουαλική παραβίαση συμβαίνει πιο συχνά στις τάξεις του Γυμνασίου και εκείνες του Λυκείου.

Στον αγροτικό πληθυσμό είναι πιο συχνή η σωματική βία σε σχέση με τον αστικό πληθυσμό όπου... υπερτερεί η ψυχολογική και σεξουαλική βία.
Τα ανησυχητικά στοιχεία για την έκθεση των Ελληνόπουλων σε βίαιες εμπειρίες και συμπεριφορές προκύπτουν από πανελλαδική έρευνα διάρκειας 36 μηνών που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού σε περισσότερα από 15.300 παιδιά ηλικίας 11, 13 και 16 ετών.

Σχεδόν τα μισά παιδιά ανέφεραν έκθεση σε μία τουλάχιστον εμπειρία σωματικής βίας εντός του τελευταίου δωδεκαμήνου.
Πάνω από τρία στα τέσσερα παιδιά αποκάλυψαν ότι έχουν «αναμνηστικό» σωματικής βίας, κατά τη διαδρομή της παιδικής τους ηλικίας. Αντιστοίχως, ένα περίπου στα έξι παιδιά αναφέρουν έκθεση σε κάποιας μορφής ανεπιθύμητη σεξουαλική εμπειρία παραβίασης κατά τη διάρκεια της παιδικής τους ηλικίας, εκ των οποίων σε ένα στα δεκατρία παιδιά η εμπειρία εμπεριείχε και σωματική επαφή.

Η επίπτωση της έκθεσης σε εμπειρίες σεξουαλικής βίας αφορούσε σε ένα στα δέκα παιδιά για κάθε είδους παραβίαση και σε ένα στα είκοσι για την παραβίαση με σωματική επαφή. Η δε έκθεση σε εμπειρίες κάποιας μορφής ψυχολογικής βίας φαίνεται να είναι μάλλον ο κανόνας παρά η εξαίρεση για τα παιδιά της χώρας, αφού περίπου επτά στα δέκα και δεκαεπτά στα είκοσι παιδιά αναφέρουν ένα τουλάχιστον τέτοιο ιστορικό κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους και της παιδικής τους ηλικίας αντίστοιχα.

Επαναλαμβανόμενη κακοποίηση
Πολύ ανησυχητικό είναι και το στοιχείο της έρευνας σχετικά με τη συχνότητα έκθεσης των παιδιών σε βίαιες συμπεριφορές. Για παράδειγμα, ποσοστό 13,47% των συμμετεχόντων ανέφεραν θετικό ιστορικό σε επτά και περισσότερες διαφορετικές φορές έκθεσής τους σε σωματική βία κατά τη διάρκεια της παιδικής τους ηλικίας.
Σύμφωνα με τον κ. Γιώργο Νικολαΐδη, διευθυντή του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού (Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας, Κέντρο για τη Μελέτη και την Πρόληψη της Κακοποίησης - Παραμέλησης των Παιδιών), «αν προβληθούν τα ποσοστά αυτά στον γενικό παιδικό πληθυσμό της χώρας, τα συμπεράσματα θα είναι από μόνα τους εύγλωττα και μάλλον απογοητευτικά».

Όπως δηλώνει: «Τα υψηλά ποσοστά έκθεσης σε σωματική και σεξουαλική βία, οι αυξημένες αναφορές σεξουαλικής παραβίασης ιδίως σε αγόρια εφηβικής ηλικίας αλλά και η -από ό,τι φαίνεται- έντονη εμβίωση υποκειμενικών αισθημάτων παραμέλησης από τα κορίτσια, αποτελούν τα σημαντικότερα ίσως ευρήματα της εν λόγω έρευνας που χρήζουν περαιτέρω ανάλυσης και προσοχής. Και τούτο διότι είναι γνωστό ότι εμπειρίες σαν κι αυτές δεν αποτελούν μόνο προδιαθεσικό παράγοντα για την έκλυση ποικίλων προβλημάτων ψυχικής υγείας στην παιδική ηλικία αλλά και στη μετέπειτα ενήλικο ζωή, αλλά, ταυτοχρόνως, αναπαριστούν και προκλήσεις για τις σύγχρονες κοινωνίες για την πρόληψη και αντιμετώπισή τους ως μείζονα ζητήματα προστασίας των δικαιωμάτων των παιδιών».

«Βία» και από το διαδίκτυο!
Την ίδια ώρα, αυξάνονται τα περιστατικά έκθεσης και αποπλάνησης παιδιών μέσω του διαδικτύου. Συγκλονιστικές λεπτομέρειες για τη δράση των κυκλωμάτων παιδοφιλίας στο Διαδίκτυο, παρουσίασε πριν από λίγες ημέρες ο επικεφαλής της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος Μανώλης Σφακιανάκης, στο πλαίσιο της ενημέρωσης της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων για το πρόγραμμα ασφαλούς πλοήγησης σε σχολικές μονάδες. Ενδεικτικά ανέφερε την περίπτωση κυκλώματος που με τον μανδύα ηλεκτρονικού παιχνιδιού με τον τίτλο «Ντύνω κούκλες» αποπλανούσε ανήλικα παιδιά.
Η δίωξη αντιμετώπισε 10 περιπτώσεις παιδιών που «αποπλανήθηκαν στο «Ντύνω κούκλες» και στη συνέχεια έβρισκε...
η μητέρα το παιδάκι με το λάπτοπ αγκαλιά στην τουαλέτα να φωτογραφίζεται με τα εσώρουχα», ανέφερε ο κ. Σφακιανάκης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε, από το 2011 μέχρι σήμερα σχηματίστηκαν δικογραφίες για 1.028 κατηγορουμένους, εκ των οποίων οι 271 ήταν για παιδική πορνογραφία. Έγιναν 226 συλλήψεις, εκ των οποίων οι 101 για παιδική πορνογραφία, διενεργήθηκαν 5.292 εισαγγελικές παραγγελίες οι οποίες εκτελέστηκαν, ενώ από την Interpol και Europol υπήρξαν 8.963 εισερχόμενα για εκτέλεση.
Πώς όμως μια οικογένεια μπορεί να προστατεύσει το παιδί της από τους κινδύνους στο Διαδίκτυο;
«Όπως λέμε στα παιδιά όταν είναι δύο, τριών, τεσσάρων ετών, μην ακουμπάς την πρίζα με βρεγμένα χέρια, γιατί θα σε σκοτώσει το ηλεκτρικό ρεύμα, ακριβώς το ίδιο και λίγο χειρότερο είναι το Διαδίκτυο. Εάν δεν μάθεις τους κανόνες σε ένα μικρό παιδί τριών, τεσσάρων, πέντε, έξι, επτά ετών, στα δέκα θα βγάλουμε ένα φοβικό παιδί, με αποτέλεσμα να έχουμε θέματα και προβλήματα κοινωνικοποίησής του. Έτσι, λοιπόν, βλέποντας το μέλλον και πάνω απ' όλα βλέποντας ότι μέσα από το Διαδίκτυο χτίζουμε τη νέα κοινωνία, επενδύσαμε σε αυτό και πάνω απ' όλα επενδύουμε στα παιδιά μας», είπε ο κ. Σφακιανάκης.

Στον αέρα δομές ψυχικής υγείας... ελλείψει χρημάτων
Στον «αέρα» μένουν δεκάδες παιδιά στην Κρήτη και ειδικότερα στον νομό Ρεθύμνου, ο οποίος επλήγη ιδιαίτερα τον Δεκέμβριο του 2011 όταν αποκαλύφθηκε εκεί η μαζικότερη μέχρι σήμερα υπόθεση παιδοφιλίας στη χώρα μας. Ένας δάσκαλος και προπονητής της τοπικής ομάδας μπάσκετ παίδων (αγοριών) συνελήφθη φερόμενος ότι είχε εμπλέξει σε κύκλωμα παιδοφιλίας με θύματα μεγάλο αριθμό αγοριών εφηβικής και προεφηβικής ηλικίας κατά τη διάρκεια των τελευταίων 7-8 ετών.
Το πρόγραμμα παρέμβασης που «τρέχει» στην περιοχή το Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας του παιδιού, διακόπτεται στο τέλος του έτους, λόγω έλλειψης χρηματοδότησης! Το υπουργείο Υγείας αποφάσισε να μη διαθέσει 200.000 ευρώ για τη λειτουργία του προγράμματος και το 2015.
5.000 παιδιά
Στο πρόγραμμα συμμετείχαν 5.000 παιδιά και 1.000 γονείς, ενώ η κλινική μονάδα «είδε» σε έναν χρόνο 440 παιδιά, ενώ σε θεραπεία παραμένουν 50 παιδιά. Με τον τερματισμό του προγράμματος, άγνωστο παραμένει ποιες υπηρεσίες θα αναλάβουν τη θεραπεία των παιδιών, δεδομένου ότι στον Νομό Ρεθύμνης δεν λειτουργεί καμία άλλη δομή παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας ή ψυχοκοινωνικής μέριμνας για παιδιά και εφήβους του δημοσίου τομέα.
Παρά πάντως τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει το Ινστιτούτο -εξαιτίας της μειωμένης χρηματοδότησης και των περικοπών στο προσωπικό- η Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας υλοποιεί μια σειρά από προγράμματα και δράσεις, με στόχο τη βελτιστοποίηση της προστασίας του παιδιού στη χώρα μας και πανευρωπαϊκά από τη βία, τη θυματοποίηση και κάθε είδους παραβίαση των δικαιωμάτων του, στο τρέχον έτος 2014. Μεταξύ άλλων:
Με το πρόγραμμα «Ολοκληρωμένη Προσέγγιση για τη Διερεύνηση, Διάγνωση και Διαχείριση Περιστατικών Κακοποίησης και Παραμέλησης Παιδιών» αναπτύσσονται (α) Εθνικό Πρωτόκολλο Διάγνωσης των κρουσμάτων κακοποίησης - παραμέλησης των παιδιών για όλους τους τύπους και τις μορφές αυτής από επαγγελματίες των χώρων της υγείας, πρόνοιας, δικαιοσύνης, δημόσιας τάξης και εκπαίδευσης και (β) αναπτύσσει Εθνικό Αρχείο Καταγραφής Κρουσμάτων κακοποίησης - παραμέλησης των παιδιών προκειμένου να πάψει η σημερινή κατάστασης έλλειψης στοιχείων για την έκταση και τα χαρακτηριστικά του φαινομένου. Με το τέλος δε της πιλοτικής εφαρμογής των εργαλείων αυτών θα υλοποιηθεί εκπαίδευση 400 επαγγελματιών πανελλαδικά στην εφαρμογή τους.
Ανήλικα θύματα trafficking
Με το πρόγραμμα «Νοτιοανατολικό Δίχτυ Προστασίας: Πρόληψη της εμπορίας παιδιών και προστασία ασυνόδευτων ανηλίκων στα ελληνοτουρκικά σύνορα» αναπτύσσονται δράσεις εκπαίδευσης του σχετικού προσωπικού υπηρεσιών των διασυνοριακών περιοχών Ελλάδας - Τουρκίας για τα ανήλικα θύματα trafficking και τους ασυνόδευτους ανηλίκους, αναπτύσσεται σχετική βάση δεδομένων έτσι ώστε να πάψουν τα παιδιά αυτά να είναι «αθέατα» από το σύστημα υπηρεσιών και διεξάγονται σειρά δράσεων ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και εμψύχωσης των παιδιών αυτών στα Κέντρα Πρώτης Υποδοχής τους.
Με το πρόγραμμα «Προστασία βρεφών και νηπίων από την ενδοοικογενειακή βία: Δημιουργία διαγνωστικού πρωτοκόλλου για την κακοποίηση και παραμέληση βρεφών και νηπίων και η εισαγωγή του στο Σύστημα Δημόσιας Υγείας» αναπτύσσεται ως πανευρωπαϊκή καινοτομία πρωτοποριακό εργαλείο πρώιμης ανίχνευσης σχέσεων παραμέλησης των βρεφών και νεογνών (έως τριών ετών) από τους γονείς ή φροντιστές τους προς χρήση από υπηρεσίες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, ενώ προβλέπεται και η εκπαίδευση ικανού αριθμού επαγγελματιών υγείας στην εφαρμογή του στην Ελλάδα και σε άλλες πέντε ευρωπαϊκές χώρες.

• Το πρόγραμμα παρέμβασης που «τρέχει» στην Κρήτη το Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας του παιδιού, διακόπτεται στο τέλος του έτους, λόγω έλλειψης χρηματοδότησης! Το υπουργείο Υγείας αποφάσισε να μη διαθέσει 200.000 ευρώ για τη λειτουργία του προγράμματος και το 2015.
• Η κλινική μονάδα «είδε» σε ένα χρόνο 440 παιδιά, ενώ σε θεραπεία παραμένουν 50. Με τον τερματισμό του προγράμματος, άγνωστο παραμένει ποιες υπηρεσίες θα αναλάβουν τη θεραπεία των παιδιών.

imerisia