Η κακοποίηση δεν αφήνει πάντοτε πληγές και σημάδια πάνω στο σώμα - Η Συναισθηματική Κακοποίηση

Ακούγοντας ή διαβάζοντας τη λέξη "βία", το μυαλό στρέφεται γύρω από την σωματική κακοποίηση. Για να θεωρηθεί ένα άτομο κακοποιημένο, δεν χρειάζονται πάντοτε πληγές και σημάδια πάνω στο σώμα του.
 

Ανάμεσα στις μορφές βίας, διακρίνεται ένα είδος που συχνά υποτιμάται καθώς δεν φέρει σωματικά σημάδια.
Η εκδήλωση της ψυχολογικής κακοποίησης, παρόλο που δεν αφήνει σωματικές πληγές, φροντίζει να αφήσει ως αιώνια κατάλοιπα κάποια ίχνη συναισθηματικών διαταραχών και συμπεριφορών. Πρόσφατα, αναλυτές προσπάθησαν να θίξουν τις εκτάσεις και τις επιπτώσεις που λαμβάνει το φαινόμενο της "αόρατης" για πολλούς λεκτικής βίας.
 

Η Συναισθηματική κακοποίηση του παιδιού

  Το βίντεο αποτελεί μέρος της σειράς που ετοίμασε το Χαμομηλάκι για την Παιδική Κακοποίηση. Παρακαλούμε προωθήστε το βίντεο για την ενημέρωση όλων μας και την προστασία των παιδιών μας.

Τα παιδιά που κακοποιούνται συναισθηματικά αντιμετωπίζουν παρόμοια ή πολλές φορές, χειρότερα ψυχολογικά προβλήματα από τα παιδιά που δέχονται σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση, σύμφωνα με μία νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο “American Psychological Association”.

Παρόλα αυτά, όπως παρατηρείται, η ψυχολογική βία σπάνια συμπεριλαμβάνεται σε προγράμματα που στόχο έχουν την πρόληψη και την αποτροπή τέτοιων συμπεριφορών.
Όπως παρατηρεί ο επικεφαλής της μελέτης, Joseph Spinazzola,
“Στην παιδική ηλικία, η ψυχολογική κακοποίηση υπερισχύει των υπόλοιπων μορφών κακοποίησης όπως και τα καταγεγραμμένα περιστατικά των νέων θυμάτων. Για αυτούς τους λόγους, η πρόληψη του φαινομένου θα έπρεπε να είναι στην πρώτη γραμμή αντιμετώπισης των περιστατικών”.
Οι ερευνητές ανέλυσαν το ιστορικό ψυχικής υγείας 5616 παιδιών που είχαν δεχτεί σε κάποια περίοδο της ζωής τους έναν ή περισσότερους από τους διαδεδομένους τύπους βίας: ψυχολογική κακομεταχείριση, (συναισθηματική κακοποίηση ή συναισθηματική αμέλεια), σωματική ή σεξουαλική βία. Η πλειοψηφία των παιδιών και συγκεκριμένα, το 62% είχε δεχτεί ψυχολογική κακοποίηση και περίπου το 24% όλων των περιπτώσεων είχε δεχτεί κάποιες τυπικές μορφές ψυχολογικών εκβιασμών, όπως bullying, τρομοκρατική συμπεριφορά, λεκτικές απειλές.

Τα παιδιά που είχαν πέσει θύματα του συγκεκριμένου είδους βίας, παρατηρήθηκε ότι υπέφεραν από διαταραχή γενικευμένου άγχους, κατάθλιψη, χαμηλή αυτοεκτίμηση, παρουσίαζαν συμπτώματα μετατραυματικού στρες, ενώ πολλά είχαν σκεφτεί έστω και μία φορά να αυτοκτονήσουν. Η συχνότητα των αυτοκαταστροφικών σκέψεων ήταν ίδια σε ποσοστό ή λίγο μεγαλύτερη από εκείνη που παρουσιαζόταν στα παιδιά που είχαν υποστεί σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση.

Όσα από αυτά είχαν δεχτεί ψυχολογική κακοποίηση, στο σχολείο παρουσίαζαν μοναχική συμπεριφορά, ήθελαν να διατηρούν απόσταση από τους υπόλοιπους συμμαθητές τους, ενώ παρουσίαζαν ιδιαίτερα έντονα προβλήματα στη συμπεριφορά που είχαν μες στην σχολική αίθουσα. Όπως παρατηρεί ο Spinazzola, “Τα άτομα που δουλεύουν σε φορείς που προστατεύουν τα παιδιά που πέφτουν θύματα βίας, είναι πιο δύσκολο να αναγνωρίσουν την συναισθηματική βία και κακομεταχείριση καθώς δεν υπάρχουν σωματικά τραύματα που να προδίδουν μια ορισμένη μορφή κακοποίησης”.
Εκείνο που απαιτείται, όπως τονίζεται στην έρευνα, είναι περισσότερη ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού ώστε να καταλάβουν όλοι οι άνθρωποι πόσο επιζήμια μπορεί να αποβεί για ένα παιδί ή έναν νέο η ψυχολογική κακοποίηση.
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία που αναφέρονται στην έρευνα, περίπου τρία εκατομμύρια παιδιά που ζουν στην Αμερική, έχουν βιώσει τη συγκεκριμένη μορφή βίας, έχουν δεχτεί ψυχολογικές επιθέσεις από τους γονείς τους, κάποιο μέλος της οικογένειας, ή από άλλους ενηλίκους. Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής το 2012, αναγνώρισε την ψυχολογική βία ως “την πιο κυρίαρχη μορφή παιδικής κακοποίησης και αμέλειας”.
Για τις ανάγκες της έρευνας, επιλέχθηκαν παιδιά διαφόρων εθνικοτήτων ενώ όσα έλαβαν μέρος στη μελέτη, απάντησαν σε ειδικά ερωτηματολόγια για τα συμπτώματα που παρουσίαζαν στην υγεία τους μετά από ένα βίαιο περιστατικό αλλά και για τις εμπειρίες των τραυματικών αυτών γεγονότων που συνέβησαν κάποτε αλλά έχουν τη δύναμη να  επηρεάζουν την ψυχολογία τους μέχρι σήμερα.

Η ανίχνευση της ψυχολογικής κακοποίησης είναι πολλές φορές ανέφικτη, καθώς λίγα παιδιά τολμούν να εκφράσουν με λόγια τις φραστικές απειλές που έχουν λάβει σε κάποια σκοτεινή περίοδο της ζωής τους. Συχνά, θεωρούν πως αφού δεν έχουν κάποιο σημάδι στο σώμα τους, η αναφορά τους σε ένα βίαιο περιστατικό, που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν, είναι ανάξια λόγου.

Γεμίζουν τον εαυτό τους ενοχές, γίνονται αυτοκαταστροφικά όντα και δεν αφήνουν πολλά περιθώρια προσέγγισης τους από τους υπολοίπους. Ακριβώς επειδή δύσκολα θα παραδεχτούν πως κάποτε έγιναν αποδέκτες μιας βίαιης ψυχολογικής ωστόσο, συμπεριφοράς, χρησιμοποιούν συνήθως μια αμυντική, επιφυλακτική στάση για τους υπόλοιπους, θέτοντας στο περιθώριο τον ίδιο τους τον εαυτό.
Εκείνο το οποίο “προκαλεί ζημιά”, σύμφωνα με τους ερευνητές, είναι πως η ψυχολογική κακοποίηση δεν θεωρείται σοβαρό κοινωνικό ταμπού όπως η σωματική και σεξουαλική κακοποίηση των παιδιών.
Ο Αμερικανικός Ψυχολογικός Σύλλογος θίγει ένα θέμα που έχει ανάγκη να γνωστοποιηθεί όχι μόνο μες στα στενά πλαίσια μιας χώρας. Η ψυχολογική βία ανοίγει τα πλοκάμια της παντού, δεν γνωρίζει από γεωγραφικά σύνορα, δεν έχει φραγμούς.

pathfinder