Η γενοκτονία των Ασσυρίων και η προσφυγιά στην Ελλάδα

7 Αυγούστου: Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ασσυρίων

Ποιοι είναι οι Ασσύριοι

Οι Ασσύριοι ήταν ένας αρχαίος λαός που κατοικούσε στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, ειδικά στη Συρία, την Μεσοποταμία και την Περσία. Στα τέλη του 19ου και ως τις αρχές του 20ού αιώνα υπολογίζεται πως κατοικούσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία μεταξύ των 600 χιλιάδων και ενός εκατομμυρίου Ασσυρίων, οι οποίοι μιλούσαν αραμαϊκά και ήταν χριστιανοί. Ήταν συγκεντρωμένοι κυρίως στην περιοχή του Ντιγιάρμπακιρ και της Μεσοποταμίας, του Χάκαρι και των λιμνών Βαν και Ουρμία, δηλαδή στην περσική πλευρά των συνόρων.

Οι Ασσύριοι από το Κουρδιστάν της Τουρκίας, του χωριού Ρεμπάτ-ταλ της περιφέρειας Τχούμα, διοίκησης Τζολαμεργκέ, του νομού Μοσούλης, της αρχαίας Νινευί, είχαν ανεξαρτησία και δεν υπάγονταν στρατιωτικά στον Σουλτάνο.

Ως ορεινός λαός, ασχολούνταν με τη γεωργία και την κτηνοτροφία, ιδιαίτερα αυτοί που κατοικούσαν μεταξύ της περιοχής Αμέντια και της λίμνης Βαν. Οι φορολογικές τους υποχρεώσεις στον Σουλτάνο ήταν στο επίπεδο του 1%. Οι Ασσύριοι ήταν χριστιανοί και γενικά είχαν θρησκευτική ελευθερία καθώς και ελεύθερη οπλοφορία μέσα στα όρια της περιοχής τους, προνόμια που είχαν αποκτηθεί μέσα από μια σειρά σκληρών αγώνων. Ως χριστιανικός λαός, λοιπόν, η μοίρα τους τον 20ο αιώνα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν παρόμοια με εκείνη των Αρμενίων και των Ελλήνων του Πόντου και της Μικράς Ασίας.

Οι Νεότουρκοι και η έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου

Με την άνοδο του τουρκικού εθνικισμού στα τέλη του 19ου αιώνα, χιλιάδες Ασσύριοι σφαγιάστηκαν από Κούρδους ατάκτους στις διαβόητες σφαγές του Σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίτ το 1895-96. Γενικά, οι Ασσύριοι καθώς ήταν ένας αγροτικός πληθυσμός που ζούσε σε απομακρυσμένες περιοχές και δεν διαδραμάτιζε σημαίνοντα ρόλο στην οικονομία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, θεωρήθηκαν λιγότερο επικίνδυνοι από τους Έλληνες και τους Αρμενίους, οπότε η δίωξή τους ήταν λιγότερο συστηματική και περισσότερο υπόθεση τοπικών αρχών παρά του κεντρικού σχεδιασμού από την Κωνσταντινούπολη.

Όταν, όμως, ξέσπασε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος και η Ρωσία σημείωνε μια σειρά από στρατιωτικές επιτυχίες στην περιοχή του Καυκάσου και της Βόρειας Μικράς Ασίας, όλοι οι χριστιανικοί λαοί της περιοχής μπήκαν στο στόχαστρο. Επειδή οι Νεότουρκοι φοβήθηκαν πως ο τοπικός χριστιανικός πληθυσμός θα λειτουργούσε ως «Πέμπτη φάλαγγα», οι Νεότουρκοι αποφάσισαν τον εκτοπισμό των Αρμενίων και Ασσυρίων της ανατολής.

Ξεκίνησε, λοιπόν, και για τους Ασσυρίους μια συστηματική πια εξόντωση, παρόμοια με των Ελλήνων. Οι πληθυσμοί ολοκλήρων περιοχών εξαναγκάστηκαν σε εξοντωτικές πορείες στην έρημο, οι άνδρες εκτελούντο ομαδικά, γυναίκες βιάζονταν, περιουσίες λεηλατούνταν, πτώματα σκυλεύονταν και ακρωτηριάζονταν. Ένα μεγάλο τμήμα του ασσυριακού πληθυσμού προσπάθησε να βρει καταφύγιο στην Περσία, πάνω από 65.000 όμως βρήκαν το θάνατο στη διαδρομή ή με την άφιξη τους, από την πείνα, τη δίψα και τις ασθένειες.

Με το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, εκατοντάδες χιλιάδες Ασσύριοι είχαν βρει το θάνατο και ακόμη περισσότεροι είχαν γίνει πρόσφυγες. Ο αριθμός των νεκρών διαφέρει από πηγή σε πηγή, γενικότερα όμως υπολογίζεται περίπου στις 300.000-400.000. Οι περιοχές που ερημώθηκαν από τους Ασσυρίους αποικήθηκε από κουρδικές φυλές, οι οποίες διαδραμάτισαν πρωταρχικό ρόλο στην εκτέλεση της γενοκτονίας. Οι Κούρδοι είχαν ουσιαστικά αναλάβει την διεκπεραίωση της εξολόθρευσης των Αρμενίων και Ασσυρίων και πήραν τη θέση τους στις πεδινές και ημιαστικές περιοχές της ανατολικής Τουρκίας.

Οι Ασσύριοι πρόσφυγες στην Ελλάδα

Ήδη από το 1915 είχαν πάρει το δρόμο της προσφυγιάς πολλοί Ασσύριοι. Οι περισσότεροι είχαν καταφύγει πρόσφυγες στην τσαρική Ρωσία. Το 1922, περίπου 7.000 Ασσύριοι μπάρκαραν στο Νοβοροσίσκι σε ένα εμπορικό πλοίο αγγλικών συμφερόντων, πλήρωσαν μάλιστα το εισιτήριό τους σε χρυσές λίρες. Η ελπίδα τους ήταν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, σε περιοχές του σημερινού Ιράκ και της ανατολικής Τουρκίας.

Πέρασαν από τη Σμύρνη που καιγόταν, καταγράφηκαν ως χριστιανοί και τελικά συμπεριελήφθησαν στη συμφωνία ανταλλαγής πληθυσμών Βενιζέλου- Κεμάλ. Έτσι, έφτασαν κι αυτοί στην Ελλάδα μαζί με τους Έλληνες της Μικράς Ασίας.

Οι Ασσύριοι πρόσφυγες πέρασαν από τη Μακρόνησο, μπήκαν σε καραντίνα και λοιμοκαθαρτήριο, αλλά τους θέριζαν οι αρρώστιες. Κάθε μέρα πέθαιναν 7-10 άνθρωποι εκεί και σε ένα οδοιπορικό που ακολούθησε, από την Αίγινα στην Καλαμάτα, στην Τρίπολη και από εκεί στην Κωπαϊδα, καταβλήθηκαν κι άλλοι από αρρώστιες όπως, ο δάγκειος πυρετός.

Οι περισσότεροι Ασσύριοι πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στο Μοσχάτο, ζώντας σε πρόχειρους προσφυγικούς καταυλισμούς. Μια άλλη ομάδα Ασσυρίων εγκαταστάθηκε στο Λαύριο, όπου απασχολήθηκαν ως εργάτες στα μεταλλεία. Όταν αργότερα έκλεισαν τα μεταλλεία, πολλοί Ασσύριοι εγκαταστάθηκαν στο Άργος. Μια μεγάλη ομάδα Ασσυρίων εγκαταστάθηκε στο Αιγάλεω στα μέσα της δεκαετίας του 1930, όπου σήμερα υπάρχει η μεγαλύτερη ελληνο – ασσυριακή κοινότητα.

Τα βάσανα των Ασσυρίων δεν έληξαν με την πτώση των Οθωμανών. Το 1933, 3.000 Ασσύριοι σφαγιάστηκαν από ιρακινές πολιτοφυλακές. Τις επόμενες δεκαετίες ένα πολύ μεγάλο μέρος τους, όπως συνέβη σε όλους τους χριστιανούς της Ανατολής, μετανάστευσε στην Ευρώπη και την Αμερική.

Το 2003, όταν οι ΗΠΑ εισέβαλαν στο Ιράκ, οι Ασσύριοι εκεί αριθμούσαν 1.5 εκατομμύριο, δηλαδή το 8% του συνολικού πληθυσμού. Ύστερα από τον εμφύλιο πόλεμο και την άνοδο του Ισλαμικού Κράτους, η φυγή εντάθηκε. Σήμερα δεν έχουν απομείνει ούτε 150.000.

Πηγές:

• pontos-news.gr
• cognoscoteam.gr
• huffingtonpost.gr

geonews.gr

Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι