Friday 1 September 2023

«Η επιστήμη πρέπει να διδάσκεται από το Νηπιαγωγείο»

«Η επιστήμη πρέπει να διδάσκεται από το Νηπιαγωγείο»
Giorgio Parisi Νόμπελ Φυσικής 2021

Στα παιδιά αρέσουν τα παραμύθια. Η ποίησή τους και η φαντασία που εκφράζει τα γοητεύουν. Τα βοηθάει να αναπτύξουν και τη δική τους φαντασία. Αναπτύσσονται όμως και μεγαλώνουν «προικισμένα» εν δυνάμει και με τη συσσωρευμένη πείρα εκατοντάδων χιλιάδων χρόνων. Ο τρόπος που προσλαμβάνουν τη γνώση ακολουθεί κατ’ αναλογία τα διαχρονικά βήματα του ανθρώπου, στην προσπάθεια του να κατανοήσει τον κόσμο που τον περιβάλει και να τον προσαρμόσει στις ανάγκες του.
Γοητευτικά τα παραμύθια! Μπορούν να παρουσιάσουν τα πιο σοβαρά θέματα με τον πιο ανάλαφρο τρόπο, πρέπει πάντοτε όμως να γίνεται η διάκριση ανάμεσα στη φαντασία και την πραγματικότητα.
Για την ανάπτυξη και την εξέλιξη των παιδιών καθοριστικός είναι ο ρόλος της οργανωμένης γνώσης, της επιστήμης.
Ο πολιτισμός, όπως τον ξέρουμε σήμερα θα ήταν ανέφικτος από υλική άποψη, χωρίς την επιστήμη, γράφει ο φυσικός και ερευνητής John D. Bernal.

O Giorgio Parisi, Νόμπελ Φυσικής του 2021, μας προτρέπει: 
«Η επιστήμη πρέπει να διδάσκεται από το Νηπιαγωγείο».

Το 1676 ο Ισαάκ Νεύτων γράφει στο φίλο του Ρόμπερτ Χουκ, 
«Αν είδα μακρύτερα είναι επειδή στάθηκα στους ώμους γιγάντων».

Ναι, η επιστήμη έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην πολιτισμική εξέλιξη της ανθρωπότητας.
Ναι, τα παιδιά πρέπει να μυηθούν στην κορυφαία κατάκτηση του ανθρώπου, από την τρυφερή ακόμη ηλικία τους.
Ναι, τα παιδιά μπορούν σήμερα και πρέπει να έχουν την ευκαιρία «να πατήσουν στους ώμους γιγάντων, για να δουν μακρύτερα…».

Η εξέλιξη των επιστημών και της τεχνολογίας και η διάδοση της πληροφορίας με την ταχύτητα του φωτός ανοίγουν διάπλατα στα νεαρά μέλη της κοινωνίας παράθυρα για να κατακτήσουν τη γνώση. Τα παιδιά μπορούν σήμερα με σχετική ευκολία να γνωρίσουν ολόπλευρα τον κόσμο που τους περιβάλλει. Από τους ωκεανούς, από όπου σύμφωνα με τις ενδείξεις ξεπήδησε η ζωή, έως τα αχανή μεσοαστρικά διαστήματα. 
Από τον μικρόκοσμο έως την απεραντοσύνη του Σύμπαντος.
Τα σύγχρονα παιδιά μαθαίνουν να χειρίζονται με απίστευτη ευκολία ηλεκτρονικά παιχνίδια, υπολογιστές και ηλεκτρονικές συσκευές, διατρέχουν όμως τον κίνδυνο να αγνοήσουν τις ρίζες τους, να περιοριστούν σε πολύ λίγες γνώσεις για τον πραγματικό κόσμο που τα περιβάλλει, για την ιστορική διαδρομή του ανθρώπου.
Από μικρή ηλικία βομβαρδίζονται από τα σκουπίδια των reality της τηλεόρασης και τη βιαιότητα των ηλεκτρονικών παιχνιδιών και δελεάζονται από το απατηλά αστραφτερό όνειρο της εύκολης επιτυχίας, της επιχειρηματικότητας.

Πιστεύουν με ευκολία αυτά που λένε οι αστρολόγοι στις πρωινές τηλεοπτικές εκπομπές, για τη μυστικιστική επίδραση των ζωδίων στη ζωή μας. Με κάτι τέτοια καλόπιαναν οι παρατηρητές αστρονόμοι τους βασιλιάδες, χιλιάδες χρόνια πριν, για να εξασφαλίσουν τον επιούσιο και οικονομική στήριξη για τις έρευνές τους.
   Το «κάρμα», η «θετική ενέργεια», η «καλή αύρα» που τους σερβίρουν οι κάθε λογής «ξεματιάστρες» δίνουν στρεβλές και παραπλανητικές απαντήσεις στα επίμονα ερωτηματικά των παιδιών και των νέων ανθρώπων, γυρίζοντας τους πολιτισμικά στο Μεσαίωνα.

     Η Πολιτεία έως τώρα δεν έχει αφουγκραστεί τις πραγματικές ανάγκες των παιδιών. Δεν έχει προστατέψει ανήλικους και ενήλικες από την αγοραία αγυρτεία των λογής-λογής συμφερόντων, ιδεοληψιών, προλήψεων, προκαταλήψεων, σκοταδισμού. 
Δε διαφωτίζει. Με την «ατολμία» της να διορθώσει «τα κακώς κείμενα», συσκοτίζει. Άλλες είναι οι έγνοιες της και είναι άσχετες με τα παιδιά και την παρεχόμενη Παιδεία.

     Εδώ έρχονται οι εκπαιδευτικοί να διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο στη μόρφωση των παιδιών. Με την προσωπική τους κατάθεση ψυχής και διεκδικώντας τη ριζική αλλαγή στο περιεχόμενο και την ποιότητα των σπουδών του δημόσιου δωρεάν σχολείου, μπορούν να ξυπνήσουν το ενδιαφέρον των παιδιών, να τους δώσουν κίνητρα για την κατάκτηση της γνώσης κι αντί για τη μισή αλήθεια, που ισοδυναμεί με ψέμα, να τα οδηγήσουν στην αλήθεια ολόκληρη.
     Ο Δάσκαλος μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να βρουν το δρόμο τους, να διευρύνουν τους ορίζοντές τους, παρακολουθώντας την μακρόχρονη εξελικτική πορεία του ανθρώπου. 
Με την προσωπική τους μελέτη, με την έρευνά τους, να «ανακαλύψουν» ξανά στην πράξη τις επιστήμες, τους νόμους της Φυσικής, της Χημείας της Βιολογίας… Να εφεύρουν ξανά βήμα-βήμα τα Μαθηματικά, πολύτιμο εργαλείο που ανοίγει όλες τις πόρτες της σύγχρονης επιστήμης. Να γνωρίσουν τη Φύση και τα πλάσματά της και να τους αποδώσουν την αξία τους. Μέσα από τη γνώση της ιστορικής διαδρομής της ανθρωπότητας να δώσουν στον άνθρωπο τη θέση ακριβώς που του αναλογεί και του αξίζει, χωρίς το κυνήγι των ξέφρενων ανταγωνισμών και των βίαιων αντιπαραθέσεων.
     Η Αστρονομία Για Παιδιά είναι ένα μικρό δείγμα μιας τέτοιας προσπάθειας. Είναι εναλλακτικά μαθήματα για τους μαθητές του Δημοτικού και επιδιώκουν να δώσουν μια άλλη διάσταση στη μαθησιακή διαδικασία μέσα στην τάξη. Είναι προϊόν δίχρονης προσπάθειας εν μέσω πανδημίας.
Τρεις μικροί μαθητές έχουν απορίες, ερωτηματικά, περιέργεια να γνωρίσουν τη Χώρα με τους Χιλιάδες Ήλιους. Συζητούν και κάνουν μια μαγευτική περιήγηση στον έναστρο ουρανό, κι ένα φανταστικό ταξίδι στο Ηλιακό Σύστημα.
Τέσσερις θεματικές Ενότητες-Κεφάλαια, –Ο Ήλιος, Τα Άστρα, Το Ηλιακό Σύστημα, Οι Πλανήτες- φιλοδοξούν με τη βοήθεια του Power Point να δώσουν στους μικρούς μαθητές προσιτές γνώσεις αστρονομίας που και οι ενήλικες θα έπρεπε να γνωρίζουν.

Διάλογοι, υπό μορφή ερωτήσεων, απλά πειράματα, διαθεματική και διαδραστική προσέγγιση, εικόνες και μουσική διανθίζουν τα επιστημονικά θέματα, κάνοντάς τα ανάλαφρα, χωρίς έκπτωση στην επιστημονικής τους εγκυρότητα.
Ιδιαίτερη φροντίδα καταβλήθηκε για να έχουν οι διαφάνειες, όσο είναι δυνατόν εκτός Πλανηταρίου, μια καλή προσέγγιση των εικόνων του ουρανού που θα μπορούσαν να έχουν τα παιδιά, με την προσωπική τους παρατήρηση δια ζώσης.
Το πρόγραμμα συνοδεύεται από πλήρεις οδηγίες. Έχει ευελιξία που διευκολύνει τον εκπαιδευτικό να προσαρμόσει την προβολή στο μάθημά του και χρονικά και ηλικιακά. Εμπεριέχει εν δυνάμει και τη δυνατότητα να πάει ο εκπαιδευτικός και ένα βήμα παραπέρα, ανάλογα με τη δημιουργική του φαντασία και την ανταπόκριση των μαθητών. Απευθύνεται σε όλη τη γκάμα των ηλικιών από το Νηπιαγωγείο έως και την Στ΄ Δημοτικού, σύμφωνα με την κρίση του εκπαιδευτικού και ανάλογα με την ωριμότητα του ακροατηρίου στο οποίο απευθύνεται.
Η Αστρονομία για Παιδιά διατίθεται δωρεάν για τα δημόσια σχολεία, με την προσδοκία να φανεί χρήσιμη σε μαθητές και εκπαιδευτικούς.
Η χρήση του προγράμματος είναι ελεύθερη γενικά για μη εμπορικούς σκοπούς, αρκεί να αναφέρονται οι πηγές.
Νοέμβριος 2021

ΤΟΥΛΑ ΠΑΝΤΟΥ, ΣΤΑΥΡΟΣ ΠΑΝΤΟΣ, Μαθηματικοί 
 Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

No comments:

Post a Comment

© Το χαμομηλάκι | To hamomilaki