Στέλλα Πιτσιλλίδου: «Η δουλειά μου είναι να μιλώ με παιδιά που κακοποιήθηκαν σεξουαλικά»

Κύπρος 

     Η Στέλλα Πιτσιλλίδου είναι ανακρίτρια της Υποδιεύθυνσης Διαχείρισης Υποθέσεων Ευάλωτων Προσώπων. Η δουλειά της δηλαδή, είναι να ακούει τις φρικαλεότητες που έζησαν παιδιά στα χέρια των κακοποιών τους, να βλέπει στα μάτια τους όλα αυτά που τα στιγμάτισαν. Στόχος της να αποδοθεί δικαιοσύνη, να "σπάσει" ο κύκλος της κακοποίησης και να πάρει το παιδί αυτό τη ζωή του πίσω στα χέρια του.

     Μιλήσαμε μαζί της με αφορμή την Ευρωπαϊκή Ημέρα για την Προστασία των Παιδιών ενάντια στη Σεξουαλική Εκμετάλλευση και τη Σεξουαλική Κακοποίηση. 

Πως είναι να λαμβάνεις κατάθεση από ένα παιδί, ποιες είναι οι διαδικασίες που ακολουθούνται και πως έχει εξελιχθεί το έγκλημα στην πάροδο των χρόνων;

Ας αρχίσουμε ορίζοντας το πρόβλημα, τι σημαίνει σεξουαλική κακοποίηση παιδιού; Ποιο είναι το όριο που ορίζει την «ευγένεια» από την κακοποίηση, κάτι που και τα ίδια τα παιδιά δύσκολα το αντιλαμβάνονται μερικές φορές;

     Η Σεξουαλική Κακοποίηση Παιδιού όπως ορίζεται στον Νόμο είναι οποιαδήποτε πράξη που εύλογα θεωρείται εκ της φύσεως της σεξουαλική ανεξάρτητα από τον σκοπό του προσώπου που προβαίνει σε αυτή ή η οποία δυνατόν να είναι εκ της φύσεως της σεξουαλική και οι περιστάσεις υπό τις οποίες γίνεται την καθιστούν σεξουαλική.
     Εάν εξαιρέσουμε τις πράξεις που περιέχουν βία ή απειλές ή εξαναγκασμό, είναι πολύ σημαντικό το πως εκλαμβάνει το θύμα μια πράξη η οποία ενδεχομένως για κάποιον να μην θεωρείται σεξουαλική αλλά για το ίδιο το θύμα να θεωρηθεί εάν αυτή η πράξη προσβάλει τον προσωπικό του χώρο και κάνει το θύμα να νοιώσει άβολα. Για παράδειγμα ένα φιλί ή μια αγκαλιά μπορεί για κάποιο παιδί να θεωρείται κάτι φυσιολογικό αλλά για κάποιο άλλο παιδί να θεωρηθεί ως σεξουαλική πράξη. Με αυτό τον τρόπο διαχωρίζουμε εμείς τις πράξεις που γίνονται από «ευγένεια» και τις πράξεις που αποτελούν σεξουαλική κακοποίηση.

Βλέποντας τα καταγεγραμμένα περιστατικά, πόσα περίπου παιδιά περνούν από κατάθεση κάθε χρόνο και για ποιες υποθέσεις;

     Κατά το έτος 2020 λήφθηκαν 98 συνολικά οπτικογραφημένες καταθέσεις από παιδιά θύματα σεξουαλικής κακοποίησης αλλά και από παιδιά μάρτυρες, τα οποία γνώριζαν ή άκουσαν κάτι το οποίο ήταν σχετικό με το καταγγελλόμενο περιστατικό. Για το έτος 2021 έχουν ληφθεί μέχρι στιγμής 184 οπτικογραφημένες καταθέσεις από παιδιά θύματα ή παιδιά μάρτυρες. 

     Να σημειώσω εδώ ότι η πλειοψηφία των καταθέσεων αυτών είναι από παιδιά θύματα. Επίσης, πέραν των πιο πάνω αριθμών, λαμβάνονται οπτικογραφημένες καταθέσεις από παιδιά και για άλλες υποθέσεις όπου και όταν χρειάζεται που αφορούν αδικήματα που εξετάζονται από άλλους κλάδους της αστυνομίας, όπως για παράδειγμα από τον Κλάδο Διερεύνησης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος καθώς και άλλα τμήματα που εξετάζουν υποθέσεις που αφορούν αδικήματα πέραν της σεξουαλικής κακοποίησης.

Ποιο είναι το προφίλ των παιδιών που κακοποιούνται σεξουαλικά;

     Δεν υπάρχει συγκεκριμένο προφίλ παιδιών θυμάτων. Σε κάποιες περιπτώσεις είναι παιδιά που είναι ευάλωτα λόγω των βιωμάτων τους ή λόγω του χαρακτήρα τους και σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να είναι παιδιά τα οποία ενώ θεωρούμε ότι θα είχαν τα εφόδια να αποφύγουν τέτοιες καταστάσεις εντούτοις μπορεί να κακοποιηθούν. Οποιοδήποτε παιδί μπορεί να είναι θύμα σεξουαλικής κακοποίησης και η κακοποίηση μπορεί να είναι μεμονωμένη αλλά και χρόνια.

Ποια είναι η πρώτη κουβέντα που έχετε με ένα παιδί που καταγγέλλει σεξουαλική κακοποίηση;

     Ο χειρισμός ενός παιδιού θύματος ή ακόμα και μάρτυρα είναι ειδικός και διέπεται από πρωτόκολλο που παρέχει κατευθυντήριες γραμμές για λήψη κατάθεσης από ανήλικους ή ευάλωτους μάρτυρες. Όσον αφορά την σεξουαλική κακοποίηση παιδιών, τα θύματα έρχονται μαζί με τον αναίτιο κηδεμόνα στο «Σπίτι του Παιδιού», όπου αρχικά γίνεται γνωριμία με τους ανακριτές αλλά και τον λειτουργό της περίπτωσης και τους εξηγείται σε απλή και κατανοητή γλώσσα η διαδικασία που θα ακολουθήσει. Επίσης εξηγούνται στο παιδί όλα τα δικαιώματα του και ότι θα του παρασχεθεί οποιαδήποτε βοήθεια χρειαστεί. 

     Δεν γίνεται καμία συζήτηση με το παιδί σε σχέση με την καταγγελία του παρά μόνο όταν θα αρχίσει η λήψη της οπτικογραφημένης κατάθεσης. Εννοείται ότι, εάν ένα παιδί δεν επιθυμεί να μπει στο δωμάτιο λήψης της κατάθεσης, ή εάν, κατά τον χρόνο που καλείται, δεν είναι έτοιμο να μιλήσει τότε του δίδεται ο απαιτούμενος χρόνος ώστε να προετοιμαστεί και να συνεργαστεί με την αστυνομία.

Η κατάθεση ακούγεται σκληρή λέξη και ακούγεται ακόμα πιο σκληρή όταν ένα παιδί έχει να περάσει αυτή τη διαδικασία. Να ανακαλέσει δηλαδή στη μνήμη του όσα έζησε και να τα εξομολογηθεί σε ένα άγνωστο άτομο. Ποια είναι η διαδικασία που ακολουθείται; Υπάρχουν μέθοδοι ή πρότυπα που πρέπει να εφαρμόζονται στην κατάθεση ενός παιδιού.

     Όντως η λέξη κατάθεση είναι μία λέξη η οποία δύσκολα μπορεί να γίνει κατανοητή ακόμα και από έναν ενήλικα. Παρόλα αυτά και στις δύο περιπτώσεις ζητείται από το θύμα να περιγράψει τι του έχει συμβεί. Ένας πολίτης είναι δύσκολο να καταλάβει τι πρέπει να πει και τι αναμένει ο αστυνομικός να ακούσει από αυτόν. Σκεφτείτε λοιπόν πόσο δύσκολο είναι να καταλάβει ένα παιδί τον λόγο για τον οποίο πρέπει να περάσει αυτή τη διαδικασία. Όπως ανέφερα και στην προηγούμενη ερώτηση υπάρχει ειδικό πρωτόκολλο για την λήψη των οπτικογραφημένων καταθέσεων. 

     Στο παιδί εξηγείται, σε γλώσσα πάντα που είναι κατανοητή στο ίδιο ανάλογα με την ηλικία του και την νοητική του κατάσταση η όλη διαδικασία που θα γίνει. Γίνεται η γνωριμία μεταξύ παιδιού και ανακριτών και στην συνέχεια...

.................

η συνέχεια εδώ
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι