Να το πετάξω; Όχι, το θέλω! (Διαταραχή Θησαυρισμού) / What is hoarding disorder?

Βουνά από ρούχα. Αρχαίες ηλεκτρικές συσκευές. 

Άδειες πλαστικές συσκευασίες. Κουτιά. Μπουκάλια. 

Σακούλες. Αποξηραμένα τρόφιμα. 

Βιβλία και τετράδια. Πάκους από χαρτιά. 

Γυαλικά και κατσαρόλες. Αποτσίγαρα. Σκουπίδια. 

Κάθε λογής αντικείμενο συναισθηματικής, πρακτικής ή μηδενικής χρησιμότητας.

Αυτά θα βρεις αν τρυπώσεις στο υπόγειο, την αποθήκη ή το σπίτι ενός θησαυριστή! Αν φυσικά καταφέρεις να περπατήσεις ανάμεσα στα εκατομμύρια πράγματα που εκείνος έχει στοιβάξει.

Όχι δεν πρόκειται για έναν συλλέκτη που μαζεύει με τάξη και οργάνωση αντικείμενα της αρεσκείας του. Αλλά για έναν ασθενή που σύμφωνα με τα επίσημα διαγνωστικά εργαλεία πάσχει από.. θησαυρισμό.

ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΕΝΟΣ ΘΗΣΑΥΡΙΣΤΗ
    Θα τον αναγνωρίσεις ανάμεσα στα πρόσωπα των γνωστών και φίλων σου γιατί είναι αυτός που:

• Έχει στις ντουλάπες και τα συρτάρια του δεκάδες αντικείμενα. Απ’ το πιο μικρό ως το πιο μεγάλο. Απ’ το πιο παλιό μέχρι το πιο πρόσφατο. Κι απ’ το πιο πρακτικό ως το πιο ανούσιο. Γιατί.. μπορεί κάπου να χρειαστούν!
• Συνηθίζει να δημιουργεί γύρω του μια ατελείωτη ακαταστασία μέχρι ο χώρος να γίνει εντελώς ακατάλληλος για δουλειά ή οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα.
• Σε σταματάει ένα βήμα πριν τον κάδο για να μην πετάξεις αυτό που κρατάς. Ακόμη κι αν δεν έχει καταλάβει καν τι είναι. Και διασώζει το ‘πολύτιμο’ σκουπίδι λέγοντας σου ‘Άσε! Θα το κρατήσω εγώ.’
• Θυμώνει έντονα ή λυπάται φοβερά αν κατά λάθος και -πολύ περισσότερο- αν εσκεμμένα πετάξεις κάποιον απ’ τους μικρούς θησαυρούς του.
• Αποφεύγει ή αναβάλλει διαρκώς το καθάρισμα, την οργάνωση και την τακτοποίηση σ’ ένα πλαίσιο τελειομανίας ή απλώς κακής αίσθησης προγραμματισμού.

ΕΝΟΧΛΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΘΗΣΑΥΡΙΣΜΑΤΟΣ
1. Τα συσσωρευμένα αντικείμενα δημιουργούν συνθήκες ανυπόφορης ακαταστασίας.

2. Σημαντικά και χρήσιμα πράγματα χάνονται ή κρύβονται ανάμεσα σε σωρούς αχρείαστων άλλων.

3. Δημιουργούνται δυσκολίες σε καθημερινές δραστηριότητες όπως το μπάνιο ή το μαγείρεμα εξ’ αιτίας της συσσώρευσης.

4. Επιμέρους χώροι ή και ολόκληρα σπίτια αχρηστοποιούνται .

5. Καλλιεργούνται ανθυγιεινές συνθήκες διαβίωσης από αλλοιωμένα τρόφιμα και σκουπίδια.

6. Διακυβεύεται η ασφάλεια και η ακεραιότητα του ατόμου και των οικείων του από τυχόν πτώσεις.

7. Ο θησαυριστής έρχεται σε διαρκείς ρήξεις με το οικογενειακό του περιβάλλον λόγω της βλαπτικής του συνήθειας.

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ
    Αν και συχνά διακρίνουμε στον περίγυρό μας άτομα με τέτοιου είδους πρακτικές, ο θησαυρισμός περνά στο φάσμα της διαταραχής όταν:

– Υπάρχει έντονη δυσκολία του ατόμου να αποχωριστεί τα αντικείμενα ανεξαρτήτως της πραγματικής ή συναισθηματικής τους αξίας

– Το άτομο αισθάνεται ότι διασώζει ή έστω δεν απορρίπτει ένα αντικείμενο, όταν το αποθηκεύει

– Οι ενεργοί χώροι διαβίωσης παρεμποδίζονται εξαιτίας της συσσώρευσης

–  Οι κοινωνικοί , επαγγελματικοί ή άλλοι τομείς της ζωής πλήττονται

– Η συμπεριφορά δεν αποτελεί μέρος άλλης ιατρικής κατάστασης (πχ. συνέπεια εγκεφαλικού επεισοδίου) ή απότοκο άλλης ψυχικής νόσου (π.χ. θησαυρισμός που προκύπτει από ψευδαισθήσεις στα πλαίσια της σχιζοφρένειας ή από μειωμένη ενέργεια εξ’ αιτίας της κατάθλιψης).

Προσοχή! Στη σύγχρονη εποχή σημάδια νοσηρού θησαυρισμού μπορεί να παρατηρηθούν και σε ψηφιακό επίπεδο.
    Η θεραπεία της διαταραχής και στις δυο περιπτώσεις, απαιτεί χρόνο. Ωστόσο, εμφανίζει ιδιαίτερα ενθαρρυντικά αποτελέσματα στην αλλαγή τρόπου σκέψης και συμπεριφοράς του ασθενούς.

Χρύσα Βοζίκη, Ψυχολόγος-Εκπαιδευτικός
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι