Εγκυκλο-παιδικά: Η Πρωτοχρονιά στον... χωροχρόνο

Μια φορά και ένα καιρό, οι άνθρωποι αποφάσισαν
να χωρίσουν τον χρόνο (την έννοια) σε μέρες, μήνες και έτη.
Μερικά από τα ημερολόγια βασίζονται στη θέση του ήλιου, άλλα στη θέση της σελήνης και άλλα και στα δύο ταυτόχρονα.
Σε κάθε γωνιά του πλανήτη, υπάρχουν διαφορετικές αντιλήψεις για αυτό που λέμε «πρωτοχρονιά».

Πολλά χρόνια πριν...

Στην αρχαία Αίγυπτο...

Στην Αίγυπτο των αρχαίων χρόνων, η πρωτοχρονιά γιορταζόταν όταν «γέμιζε» ο Νείλος ποταμός, δηλαδή περίπου στα τέλη Σεπτεμβρίου. Η υπερχείλιση του Νείλου ήταν ζωτικής σημασίας, γιατί, χωρίς αυτήν οι άνθρωποι δεν θα μπορούσαν να καλλιεργήσουν τις σοδειές τους. Κατά την ημέρα της αιγυπτιακής Πρωτοχρονιάς, αγάλματα του Θεού Άμμωνα και της συζύγου του, μεταφέρονταν με βάρκες στο Νείλο, με τους πιστούς να τραγουδούν, να χορεύουν και να δοξάζουν τον... Κύριο. Ακολούθως τα αγάλματα επιστρέφονταν στο Ναό.

Στη Βαβυλωνία...

Η Βαβυλωνία βρισκόταν εκεί που σήμερα εκτείνεται το Ιράκ. Η Πρωτοχρονιά των Βαβυλώνιων ήταν την άνοιξη και σήμαινε για τους πολίτες την απόλυτη ελευθερία ως και ασυδοσία. Κατά τη διάρκεια των εορτασμών, ο βασιλιάς γυμνωνόταν από τα ρούχα του και έφευγε μακριά από τη χώρα, για μερικές μέρες, με αποτέλεσμα οι υπήκοοι να μπορούν να κάνουν ό,τι επιθυμούν, χωρίς κανέναν έλεγχο. Η χαρά των κατεργαρέων όμως δεν κρατούσε πολύ, αφού σύντομα ο Βασιλιάς επέστρεφε εν μέσω περίλαμπρης τελετής και φορώντας τα καλύτερα και πιο ακριβά φορέματά του, για να διαψεύσει τις περί του αντιθέτου προσδοκίες. Και έτσι, όλοι επέστρεφαν στις δουλειές τους και... στους πάγκους τους. Όλη αυτή η ιστορία, σήμαινε για τους Βαβυλώνιους ένα νέο ξεκίνημα στη ζωή τους.

Οι Ρωμαίοι...

Για πολλά χρόνια, οι Ρωμαίοι γιόρταζαν την Πρωτοχρονιά, την πρώτη Μαρτίου. Το 46 π. Χ. όμως, ο Ιούλιος Καίσαρας άρχισε ένα νέο ημερολόγιο, αυτό που χρησιμοποιούμε και σήμερα, με αποτέλεσμα να θεωρείται πρώτη του χρόνου, η πρώτη Ιανουαρίου. Ο μήνας αυτός έχει πάρει το όνομά του από το Θεό των Ρωμαίων Ιανό (Janus), o οποίος πάντα απεικονίζεται με δύο πρόσωπα, με το ένα να κοιτάζει πίσω στον παλιό χρόνο και το άλλο, μπροστά, στο νέο έτος. Οι γιορτές των Ρωμαίων ονομάζονταν Calends (calendar=καλαντάρι=ημερολόγιο) και οι άνθρωποι στόλιζαν τα σπίτια τους και αντάλλασσαν δώρα. Οι σκλάβοι έτρωγαν μαζί με τους αφέντες τους και μπορούσαν να κάνουν ό,τι επιθυμούσαν.

 

Οι Κέλτες...
Πρέπει να είναι συντοπίτες με τον Σαρλ ντε Γκολ, αυτός ο λαός, καθώς ζούσε σε μια περιοχή της Γαλλίας, που λεγόταν Γκολ, αλλά και σε μερικά μέρη της Βρετανίας, πριν την άφιξη των Ρωμαίων. Οι πρωτοχρονιάτικες γιορτές τους ονομάζονταν Samhain και διεξάγονταν το τέλος Οκτωβρίου, αφού η λέξη σημαίνει «το τέλος του καλοκαιριού» (summer 's end). Οι Κέλτες λοιπόν, μαζεύονταν όλοι μαζί για να κρατήσουν μακριά τα φαντάσματα των νεκρών, που επέστρεφαν για να κυνηγήσουν τους ζωντανούς.  

 

Οι Εβραίοι...
Το εβραϊκό νέο έτος ονομάζεται Ρος Χαναά. Πρόκειται για την ιερή στιγμή κατά την οποία οι άνθρωποι αναλογίζονται τα λάθη του παρελθόντος και υπόσχονται να μην τα επαναλάβουν στο μέλλον. Ειδικές τελετές γίνονται στις Συναγωγές με τα παιδιά ντυμένα σε ειδικά ρούχα. Οι γυναίκες ψήνουν το πρωτοχρονιάτικο ψωμί, ενώ άφθονη είναι η κατανάλωση φρούτων, ώστε οι άνθρωποι να μην ξεχνάνε την περίοδο της σοδειάς.

Οι Μουσουλμάνοι...

Το μουσουλμανικό ημερολόγιο βασίζεται στις φάσεις της Σελήνης, με αποτέλεσμα η πρώτη του έτους να προκύπτει 11 μέρες νωρίτερα κάθε χρόνο.
Στο Ιράν, την πρώην Περσία, η πρωτοχρονιά γιορτάζεται στις 21 Μαρτίου και λίγες μέρες πριν, οι άνθρωποι βάζουν λίγους σπόρους σιταριού σε ένα πιατάκι για να μεγαλώσουν. Μέχρι την ημέρα της Πρωτοχρονιάς, οι σπόροι δίνουν καρπούς, ώστε να θυμίζουν την άνοιξη και το ξεκίνημα μια νέας ζωής. 

Οι Ινδουιστές...
Οι περισσότεροι ινδουιστές ζουν στην Ινδία, αλλά δεν γιορτάζουν όλοι την Πρωτοχρονιά κατά τον ίδιο τρόπο, ούτε καν την ίδια περίοδο.
Στη Δυτική Βεγγάλη, φοράνε λουλούδια την πρωτοχρονιά, δείχνοντας προτίμηση σε εκείνα που έχουν χρώμα ροζ, κόκκινο, μοβ ή άσπρο. Οι γυναίκες πάντως προτιμούν τα άνθη σε χρώμα κίτρινο, που είναι και το χρώμα της άνοιξης.
Στην Κεράλα, στη Νότια Ινδία, οι μαμάδες βάζουν φαγητό, λουλούδια και μικρά δώρα σε ένα δίσκο. Την ημέρα της πρωτοχρονιάς, τα πιτσιρίκια κρατάνε τα μάτια τους κλειστά μέχρι να οδηγηθούν μπροστά στο... δίσκο με τα δώρα και η συνέχεια είναι αυτονόητη.
Στην Κεντρική Ινδία, την ημέρα της Πρωτοχρονιάς τοποθετούνται στο εξωτερικό των κτιρίων πορτοκαλί σημαίες.
Γενικά, οι ινδουιστές σκέφτονται κατά την πρωτοχρονιά, κυρίως τη θεά της υγείας, Λαξμί... και καλά κάνουν.

Στην Άπω Ανατολή...

Οι Ιάπωνες...
Στη χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου, ο νέος χρόνος γιορτάζεται την πρώτη Ιανουαρίου, ωστόσο οι Ιάπωνες κρατάνε ακόμα μερικές πεποιθήσεις από τη μακραίωνη θρησκεία τους, που ονομάζεται Σίντο. 

Για να κρατήσουν μακριά τα κακά πνεύματα, κρεμάνε ένα σκοινί από άχυρο στις πόρτες των σπιτιών τους, συμβολίζοντας την ευτυχία και την καλή τύχη. Για να είναι μάλιστα σίγουροι οι Γιαπωνέζοι, ότι ο νέος χρόνος θα τους φέρει τύχη, φροντίζουν να... σκάνε στα γέλια, την ώρα που μπαίνει το νέο έτος.

Οι Κινέζοι...
Ο κινεζική πρωτοχρονιά γιορτάζεται κάπου ανάμεσα στις 17 Ιανουαρίου και τις 19 Φεβρουαρίου, όταν έχει Νέα Σελήνη και ακούει στο όνομα Γουάν Ταν. 

Σε όποιο σημείο του πλανήτη και αν βρίσκονται οι Κινέζοι, γιορτάζουν αυτή τη μέρα, με ιδιαίτερο ενθουσιασμό και πολλά... φανάρια. Χιλιάδες φανάρια «σηκώνονται» για να φωτίσουν το δρόμο, ώστε ο Νέος χρόνος να μην σκοντάψει καθώς θα μπαίνει!

Και στη Δύση;

Στις ΗΠΑ, ο εορτασμός του Νέου έτους δεν γίνεται χωρίς μπάντες, μουσικές και διακοσμήσεις, ενώ το ποδόσφαιρο κατέχει περίοπτη θέση στις συνήθειες των Αμερικανών, κατά την πρώτη του έτους.
 
Στη Γηραιά Ήπειρο, ο νέος χρόνος είναι η εποχή των προκαταλήψεων, ενώ σε μερικές περιοχές της Αυστρίας και της Ελβετίας, οι κύριοι και οι κυρίες βάζουν τα καλά τους, για να τιμήσουν τη μέρα του Αγίου Σιλβέστρου. Το 314 μ.Χ. ο Πάπας Σιλβέστρος, είχε καταφέρει να πείσει τους πιστούς ότι μπόρεσε να συλλάβει ένα τρομερό θαλάσσιο τέρας. Σύμφωνα με τις δοξασίες, το τέρας αυτό θα κατάφερνε να απελευθερωθεί το έτος 1000 και να καταστρέψει τον κόσμο. Μια και κάτι τέτοιο δεν συνέβη, όλοι ήταν ευχαριστημένοι για την καλή δουλειά του Σιλβέστρου και τον τιμούν έτσι, μέχρι και σήμερα.
 
Στη Σκωτία, 

η πρωτοχρονιά ονομάζεται Hogmanay. Σε μερικά χωριά, οι κάτοικοι αφήνουν αναμμένα βαρέλια γεμάτα μπύρα να κυλήσουν στους δρόμους και όταν αυτά σκάσουν, τότε ο νέος χρόνος έχει την άδεια να... μπει. 

Οι Σκωτσέζοι, όπως και εμείς, πιστεύουν στο ποδαρικό, έχουν όμως ιδιαίτερες προτιμήσεις, καθώς την καλή τύχη θα φέρει μόνο κάποιος που είναι μελαχρινός και μπαίνει στο σπίτι κρατώντας ένα δωράκι, έστω και συμβολικό.

πηγή