Πρώτες βοήθειες

Αντιμετωπίστε τα Ατυχήματα

Μέχρι τα τρία χρόνια του παιδιού η στατιστική δείχνει ότι γίνονται τα περισσότερα ατυχήματα. Στις περιπτώσεις ατυχήματος η εξέταση από το γιατρό επιβάλλεται. Καλό όμως είναι να ξέρετε πώς να αντιδράσετε σε κάθε ενδεχόμενο προσφέροντας τις πρώτες βοήθειες.

Ξένα σώματα

Συνήθως αγκίδες και αγκάθια είναι τα πιο συνηθισμένα ξένα σώματα που εισβάλλουν στο τρυφερό δέρμα των μικρών παιδιών. Γι’ αυτό αποφύγετε να έχετε στο σπίτι -όσο το παιδί είναι μικρό- καλάθια από μπαμπού ή έπιπλα, των οποίων οι ξύλινες επιφάνειες δεν είναι απόλυτα λείες. Σε κάθε περίπτωση φυσικά θα πρέπει να αποφεύγεται η πρόσβαση του παιδιού σε γυάλινα ή πορσελάνινα αντικείμενα, που μπορεί να σπάσουν και να το τραυματίσουν. Επίσης δείξτε προσοχή, όταν το παιδί παίζει στον κήπο ή στη φύση. Να το έχετε ενημερώσει να μένει μακριά από ακανθώδη φυτά.
Τι να κάνετε: Αν προεξέχει το ξένο σώμα από το δέρμα, μπορείτε να το αφαιρέσετε με ένα τσιμπιδάκι ή να πλύνετε την περιοχή με μαλακό σαπούνι και νερό. Αν όμως το ξένο σώμα έχει εισχωρήσει βαθιά και δεν εξέχει για να αφαιρεθεί, είναι σκόπιμο να επισκεφθείτε το γιατρό. Κατευθυνθείτε οπωσδήποτε στο νοσοκομείο, σε περίπτωση που έχουν εισχωρήσει στο δέρμα ρινίσματα γυαλιού.

Τσιμπήματα

Τσιμπήματα από κουνούπια, μέλισσες, σφήκες και τσούχτρες είναι τα πιο συνηθισμένα, ειδικά κατά τη θερινή περίοδο. Γι’ αυτό, αν πρόκειται να πάτε διακοπές ή να μείνετε στην εξοχή, θα πρέπει να προετοιμαστείτε κατάλληλα για την αντιμετώπιση τέτοιων τσιμπημάτων. Είναι απαραίτητο να έχετε μαζί σας στιαμμωνίας, αντιισταμινικό φάρμακο και κορτιζονούχα αλοιφή. Να εφαρμόζετε ειδικές φυτικές εντομοαπωθητικές κρέμες στο δέρμα του παιδιού, για να το προστατέψετε από τα τσιμπήματα. Αν το τσίμπημα είναι το πρώτο του παιδιού, δείξτε ιδιαίτερη προσοχή, γιατί μπορεί το παιδί να παρουσιάσει αλλεργική αντίδραση, ακόμα κι αν πρόκειται για κουνούπι. Κατευθυνθείτε στην πλησιέστερη οργανωμένη κλινική, σε περίπτωση που δείτε συμπτώματα, όπως πρήξιμο ή ερυθρότητα, έντονο κνησμό, δύσπνοια, πολλαπλά τσιμπήματα ή αν το τσίμπημα έχει γίνει κοντά στο στόμα ή πάνω στα χείλη.
Τι να κάνετε: Βάλτε πάνω στο τσίμπημα μία κρύα κομπρέσα και κατόπιν διάλυμα αμμωνίας. Αν υπάρχει κεντρί, θα πρέπει να αφαιρεθεί από το γιατρό. Καλό είναι να μην προσπαθήσετε να το αφαιρέσετε εσείς, γιατί μπορεί να το σπρώξετε πιο βαθιά. Σε περίπτωση που υπάρχει έντονη φαγούρα, θα πρέπει να δοθεί ειδικό αντισταμινικό φάρμακο, γι’ αυτό θα πρέπει να ενημερώσετε το γιατρό κι εκείνος να σας δώσει τις ανάλογες οδηγίες.

Δάγκωμα

Συνήθως προέρχεται από κατοικίδια ή άγρια ζώα ή ακόμα και φίδια κατά την περίοδο του καλοκαιριού. Γι’ αυτό μην αφήνετε το παιδί να πλησιάζει ζωάκια, χωρίς να το επιβλέπετε και να το έχετε σε απόσταση ασφαλείας.
Τι να κάνετε: Πλύντε καλά το τραύμα με σαπούνι και νερό, για ν’ αφαιρεθεί το σάλιο και μόλις ξεπλυθεί καλά σκουπίστε το με καθαρή γάζα. Αν το δάγκωμα είναι από ζώο, θα πρέπει να εξεταστεί το παιδί από το γιατρό και ίσως χρειαστεί αντιτετανικός ορός. Σε περίπτωση που το δάγκωμα είναι από φίδι η διαδικασία είναι η ίδια, δηλαδή καθαρισμός και εξέταση από γιατρό.

Εγκαύματα

Τα εγκαύματα από καυτά υγρά είναι ιδιαίτερα συνηθισμένα στη λίστα των παιδικών ατυχημάτων. Γι’ αυτό θα πρέπει να προσέχετε όταν κάνετε μπάνιο το παιδί, να μην το αφήνετε ποτέ μόνο του και να ελέγχετε πάντα τη θερμοκρασία του νερού, ειδικά όταν το ξεβγάζετε. Προσεχτικοί θα πρέπει να είστε κι όταν πίνετε ή σερβίρετε ζεστά ροφήματα. Μην κρατάτε ποτέ το παιδί στην αγκαλιά σας και μην αφήνετε κανέναν να το κρατάει, ενώ πίνει ζεστό ρόφημα. Επίσης, θα πρέπει να τηρούνται όλα τα μέτρα προστασίας σε περίπτωση που ανάψετε το τζάκι, ενώ τα κεριά καλό είναι να μην ανάβουν, όταν υπάρχουν παιδιά κάτω των τεσσάρων ετών στο σπίτι. Προσέξτε ακόμα τα σώματα που καίνε και το αναμμένο σίδερο, όταν σιδερώνετε. Επίσης, στη χώρα μας, λόγω της ηλιοφάνειας, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος για εγκαύματα από τον ήλιο, γι’ αυτό δεν θα πρέπει να παραλείπετε τη χρήση αντηλιακού.
Τι να κάνετε: Αν το κάψιμο είναι μικρό, ρίξτε στην περιοχή άφθονο κρύο νερό, για να το ανακουφίσετε από τον πόνο και εφαρμόστε άμεσα αλοιφή για εγκαύματα, που θα σας συστήσει ο γιατρός. Καλό είναι όμως να γίνει αξιολόγηση του εγκαύματος από το γιατρό. Συνήθως ένας στεγνός αποστειρωμένος επίδεσμος προστατεύει από τον αέρα και βοηθά στην επούλωση. Αν το έγκαυμα είναι μεγάλο, μην κάνετε τίποτα. Σκεπάστε το παιδί με ένα βαμβακερό σεντόνι και πηγαίνετε αμέσως στο νοσοκομείο. Σε περίπτωση ηλιακού εγκαύματος εφαρμόστε ειδική αλοιφή, όμως αν το έγκαυμα είναι σοβαρό (έχει κάνει φουσκάλες ή βγάζει υγρό) θα πρέπει να πάτε στο γιατρό.

Τραυματισμοί στα μάτια

Τα μάτια κινδυνεύουν από διάφορα ρινίσματα, όπως χώμα, άμμο, πούδρες αλλά και από ουσίες όπως καλλυντικά ή απορρυπαντικά, γιατί το παιδί μπορεί ανά πάσα στιγμή να τρίψει τα μάτια του έχοντας πιάσει οτιδήποτε με τα χεράκια. Πολύ συχνός είναι ο τραυματισμός της μεμβράνης που καλύπτει το βολβό με τα νύχια ή με αιχμηρά παιχνίδια, γι’ αυτό προσέξτε τι κρατάει και φροντίστε τα νύχια του να είναι πάντα κοντά κομμένα.
Τι να κάνετε: Σε περίπτωση που διαπιστώσετε ότι έχουν μπει ρινίσματα στα μάτια του παιδιού, εμποδίστε το από το να τα τρίψει κρατώντας του τα χέρια και ξεπλύντε αμέσως τα μάτια με άφθονο καθαρό νερό. Το καλύτερο μάλιστα που μπορείτε να κάνετε είναι να βάλετε το παιδί στο μπάνιο κάτω από τρεχούμενο νερό. Αν έχει τραυματιστεί στο μάτι, καλύψτε -αν είναι δυνατόν- και τα δύο μάτια και κατευθυνθείτε άμεσα στο νοσοκομείο.

Πληγές

Τα μικρά παιδιά, ιδιαίτερα όταν ξεκινούν να περπατούν, χτυπούν πολύ συχνά. Γι’ αυτό καλό είναι να φορούν την περίοδο αυτή ρούχα τα οποία καλύπτουν περιοχές που συνήθως τραυματίζονται πιο συχνά, π.χ. τα γόνατα. Στη μικρή ηλικία χρειάζεται όχι μόνο προσοχή και σωστή πρόληψη αλλά και εκτίμηση από τον ειδικό σε περίπτωση τραυμάτων όσο το δυνατόν πιο γρήγορα.
Ένα τραύμα μπορεί να είναι επιφανειακό και να αιμορραγεί, χωρίς όμως να χρειάζεται ράμματα. Αν υπάρχει όμως σκίσιμο και διάσταση του δέρματος (απέχουν οι άκρες) ή το τραύμα είναι σε σημείο που η πληγή ανοίγει, π.χ. γόνατο ή αγκώνες, τότε απαιτούνται ράμματα. Η εκτίμηση από τον ειδικό καλό είναι να γίνεται όσο το δυνατόν πιο γρήγορα, καθώς είναι ο μόνος αρμόδιος για να εκτιμήσει αν το παιδί χρειάζεται ράμματα, αλλά και να συστήσει τις κατάλληλες επουλωτικές (κατά προτίμηση στην περίπτωση των παιδιών φυτικές κι όχι χημικές) αλοιφές.
Τι να κάνετε: Καθαρίστε το τραύμα με ένα μαλακό πανί με νερό και στη συνέχεια αξιολογήστε αν το τραύμα θέλει ράψιμο ή όχι, στην περίπτωση που οι άκρες του δέρματος απέχουν μεταξύ τους. Πλύντε ξεκινώντας από τις άκρες του τραύματος με κινήσεις που απομακρύνονται από αυτό. Αν τρέχει πολύ αίμα, βάλτε μία αποστειρωμένη γάζα ή ένα καθαρό μαντήλι και πιέστε γερά και σταθερά. Συνήθως πέντε λεπτά αρκούν για να σταματήσει η αιμορραγία. Αν το τραύμα είναι ανοιχτό, αιμορραγεί ή είναι σε σημείο που δεν αφήνει την πληγή να κλείσει, θα πρέπει να πάτε άμεσα στο νοσοκομείο. Τα τραύματα θέλουν παρακολούθηση, γιατί πολλές φορές μολύνονται. Επομένως, αν δείτε σε ένα παλιό τραύμα υγρά ή σημάδια μόλυνσης, θα πρέπει οπωσδήποτε να απευθυνθείτε στο γιατρό.

Χτύπημα στο κεφάλι

Είναι αρκετά συνηθισμένο να χτυπάνε τα μικρά παιδιά στο κεφαλάκι είτε από πτώση είτε από σύγκρουση είτε από χτύπημα με άλλο παιδί. Αν και τις περισσότερες φορές οι συνέπειες δεν είναι δυσάρεστες, το παιδί χρειάζεται παρακολούθηση μετά το ατύχημα είτε έχει κάνει καρούμπαλο είτε όχι.
Τι να κάνετε: Βάλτε πάγο στο χτύπημα, ταΐστε το ελαφρά και παρακολουθήστε το για το επόμενο εικοσιτετράωρο (μπορεί να χρειαστεί να το ξυπνάτε στον ύπνο του). Οδηγήστε το στο νοσοκομείο, αν δείχνει σαστισμένο, χλομό, κάνει εμετό, δυσκολεύεστε να το ξυπνήσετε. Καλό θα ήταν να το δει ο γιατρός, αν έχει κάνει μεγάλο καρούμπαλο, έχει μελανιάσει το ένα ή και τα δύο μάτια ή έχει ρινορραγία.

Μώλωπες, στραμπούληγμα, κάταγμα

Οι μώλωπες είναι πολύ συχνοί μέχρι την ηλικία των τριών. Τα παιδιά χτυπούν συχνά και μάλιστα κάποιες φορές δεν αντιδρούν καν με κλάμα. Απλά κάποια στιγμή βλέπετε το μώλωπα. Οι περισσότεροι μώλωπες δεν χρειάζονται θεραπεία. Αν όμως το παιδί μετά από κάποιο πέσιμο ή χτύπημα πονάει πολύ, θα πρέπει να διαπιστωθεί αν πρόκειται για εξάρθρωμα ή κάταγμα, πράγμα το οποίο δεν μπορεί να γίνει χωρίς ακτινογραφία. Αν πονάει όταν μετακινεί το πονεμένο μέλος, κουτσαίνει, κρατάει το χεράκι του ή διαπιστώσετε ότι υπάρχει οίδημα, θα πρέπει να πάτε άμεσα στο νοσοκομείο.
Τι να κάνετε: Το πρώτο πράγμα που θα κάνετε είναι να βάλετε αμέσως παγάκια σε μια πετσέτα και να τα ακουμπήσετε στο σημείο όπου το παιδί έχει χτυπήσει. Το πρήξιμο μπορεί να περιοριστεί βάζοντας το πονεμένο μέλος σε κρύο νερό, όμως θα πρέπει να γίνει έλεγχος και από το γιατρό. Προσέξτε κατά τη μεταφορά ν’ ακινητοποιήσετε το μέλος επάνω σε ένα μαξιλάρι. Αν το παιδί πονάει πολύ και υποψιάζεστε ότι έχει σπάσει κάποιο οστό, μην προσπαθήσετε να το μετακινήσετε. Κρατήστε το ξαπλωμένο και σκεπασμένο, μην του ζητήσετε να φάει ή να πιει τίποτα, γιατί μπορεί να χρειαστεί επέμβαση κι αν είναι δυνατόν ζητήστε μεταφορά με ασθενοφόρο.

Κατάποση αντικειμένων

Τα μωρά αλλά και τα νήπια μέχρι τα τρία τους χρόνια μπορεί εύκολα και σε ανύποπτο χρόνο να καταπιούν οτιδήποτε μικρό χωράει στο στόμα τους. Γι’ αυτό πρέπει να φροντίζετε εξ αρχής ώστε να μη φτάνουν τέτοια αντικείμενα στα χέρια τους. Κουμπιά, νομίσματα κι άλλα στρογγυλά αντικείμενα είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα για κατάποση. Επίσης, θα πρέπει να αποφεύγετε να του δίνετε μέχρι την ηλικία των τεσσάρων ετών ξηρούς καρπούς ή να το ταΐζετε, ενώ τρέχει ή πηδάει.
Τι να κάνετε: Αν το παιδί πνιγεί από μπουκιά φαγητού ή άλλο αντικείμενο, διατηρήστε την ψυχραιμία σας και σε καμία περίπτωση μη βάλετε μέσα στο στόμα τα χέρια σας για να βγάλετε αυτό που έχει στο στόμα. Γυρίστε το μπρούμυτα με το κεφάλι πιο χαμηλά από το υπόλοιπο σώμα ή κρατήστε το ανάποδα από τους αστραγάλους και χτυπήστε το αρκετές φορές στην πλάτη ανάμεσα στις ωμοπλάτες. Οτιδήποτε κι αν έχει καταπιεί, ενημερώστε τον παιδίατρό σας. Αν το παιδί βήχει και δυσκολεύεται ν’αναπνεύσει, κατευθυνθείτε άμεσα προς το πλησιέστερο νοσοκομείο, όπου θα παρακολουθήσουν με ακτίνες Χ την πορεία του αντικειμένου και αναλόγως θα πράξουν. Συνήθως απομακρύνεται με τα κόπρανα.

Δηλητηρίαση

Σε αυτή την ηλικία τα παιδιά μπορεί να φάνε και να πιουν οτιδήποτε χωρίς να καταλαβαίνουν ότι κινδυνεύουν. Φάρμακα, υγρά καθαρισμού, καλλυντικά και άλλες ουσίες είναι συνηθισμένες αιτίες δηλητηρίασης στα μικρά παιδιά.
Τι να κάνετε: Το πρώτο που πρέπει να κάνετε είναι να διαπιστώσετε τι ακριβώς έχει καταπιεί το παιδί και κατόπιν να τηλεφωνήσετε αμέσως στο Κέντρο Δηλητηριάσεων ή να κατευθυνθείτε στο πλησιέστερο νοσοκομείο. Η θεραπεία διαφέρει ανάλογα με την ουσία. Μην ψάχνετε μόνοι σας για αντίδοτο και να μην εφαρμόζετε συμβουλές από τους γύρω. Σε κάποιες περιπτώσεις θα χορηγηθεί στο παιδί σιρόπι που προκαλεί εμετό. Αν όμως η ουσία που έχει καταπιεί το παιδί είναι καυστική, όπως στην περίπτωση απορρυπαντικών και καθαριστικών που προκαλούν έγκαυμα κατά την κατάποση, συστήνονται φάρμακα που αντισταθμίζουν την επίδραση στον οργανισμό