Πόσο καλά γνωρίζουμε τα παιδιά μας;

ΕΠΕΙΔΗ H ΑΓΑΠΗ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΗ ΓΝΩΣΗ ΜΕΓΑΛΩΝΟΥΝ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΑ ΠΑΙΔΙΑ...

Πόσο καλά γνωρίζουμε το παιδί μας;

Πότε θα πρέπει να περιμένουμε συγκεκριμένες

αντιδράσεις και συμπεριφορές από αυτό;

Είναι λογικό να το πάρουμε αγκαλιά όταν κλαίει

ή μήπως το κακομαθαίνουμε;

Παλαιότερα, οι γονείς δεν πονοκεφάλιαζαν ιδιαίτερα για την ανατροφή του παιδιού τους. Οι γνώσεις βρεφοκομίας και παιδαγωγικής βασίζονταν στις συμβουλές της μητέρας της νέας μαμάς, της γιαγιάς δηλαδή, και σπανιότερα του γιατρού, o οποίος με τη σειρά του δεν είχε την ανάλογη γνώση γι' αυτά τα θέματα.

Τις δύο τελευταίες δεκαετίες όμως, η έρευνα και η προσπάθεια κατανόησης της νοητικής αλλά και της συναισθηματικής ανάπτυξης του παιδιού έχουν προχωρήσει με άλματα. Τα συμπεράσματα που εξάγονται δείχνουν ότι υπήρχε -και εξακολουθεί να υπάρχει- μεγάλη απόσταση από αυτό που νομίζουμε ότι καταλαβαίνει και νιώθει ένα παιδί έως αυτό που πραγματικά αντιλαμβάνεται.

Οι μελέτες που έχουν γίνει καταδεικνύουν ότι ένα παιδί δέχεται ερεθίσματα από το περιβάλλον του πριν ακόμα γεννηθεί! Στην πραγματικότητα, η αλληλεπίδραση ανάμεσα στο παιδί και στον κόσμο που το περιβάλλει ξεκινά από τις πρώτες ημέρες της ζωής του.

Η σχέση του με τους γονείς (ή όποιον το προσέχει και το περιποιείται) συμβάλλει στην ανάπτυξη της προσωπικότητάς του και στη δημιουργία αισθήματος εμπιστοσύνης και συνεργασίας με τους άλλους. Το παιδί από τις πρώτες ώρες μετά τη γέννησή του αρχίζει να συνειδητοποιεί ποιο είναι και διαμορφώνει τις απαιτήσεις του για το περιβάλλον του.

Οι επιστήμονες που ασχολούνται με τη μελέτη της ψυχοκινητικής ανάπτυξης του παιδιού και τη σχέση του με τους γονείς, δέχονται ότι η απόσταση που υπάρχει ανάμεσα στο τι πιστεύει και τι περιμένει ένας γονιός από το παιδί του και στο τι πραγματικά μπορεί να κάνει το παιδί σε μια συγκεκριμένη ηλικία, ενδέχεται να δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα στη σχέση γονιού-παιδιού. Μάλιστα, κάποιοι υποστηρίζουν ότι μια τέτοιου είδους αναντιστοιχία είναι πιθανό να αποτελεί αιτία ακόμα και για την κακοποίηση του παιδιού.

Εντούτοις, το πρόβλημα δεν εντοπίζεται μόνο στους γονείς! Ακόμα και οι παιδίατροι σε ορισμένες περιπτώσεις παρουσιάζονται ανέτοιμοι να δώσουν τις απαραίτητες συμβουλές στους νέους γονείς ή, πιο συχνά, δεν αφιερώνουν τον απαιτούμενο χρόνο για την κατανόηση της σχέσης παιδιού-γονέων, ή για να εξηγήσουν στους γονείς τα στάδια ανάπτυξης του παιδιού τους και τι πρέπει να περιμένουν από αυτό.Σύμφωνα με έρευνα που έγινε στις ΗΠΑ, η οποία συμπεριέλαβε 3.000 ενήλικες, έγινε φανερό ότι οι γονείς δεν γνωρίζουν τα βασικά στάδια της ανάπτυξης του παιδιού τους.* 62% των νέων γονιών πιστεύει ότι τα παιδιά δεν αντιλαμβάνονται τον κόσμο πριν από την ηλικία των δύο μηνών.
Η αλήθεια είναι ότι τα παιδιά αρχίζουν να αντιλαμβάνονται τον κόσμο λίγες μέρες μετά τη γέννησή τους.
* 61% των ενηλίκων και 55% των γονέων με μικρά παιδιά δεν ξέρουν πότε ακριβώς το παιδί τους αρχίζει να αισθάνεται και να επηρεάζεται από τη διάθεση των άλλων.

Το παιδί επηρεάζεται από τη συναισθηματική ανάπτυξη των ατόμων που το περιβάλλουν.

Η κακή ψυχολογική κατάσταση του γονιού μπορεί να δημιουργήσει έντονο στρες στο παιδί, και μάλιστα σε μια ηλικία που αναπτύσσεται ψυχικά, σωματικά και συναισθηματικά, με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος να «οπισθοχωρήσει» σε πρωιμότερα στάδια ψυχικής ανάπτυξης.Περισσότεροι από ένας στους τέσσερις γονείς (25%) θεωρούν ότι ένα παιδί τριών ετών μπορεί να είναι ήσυχο τουλάχιστον μία ώρα.Μελέτες δείχνουν ότι παιδιά ηλικίας τριών ετών δεν παραμένουν ήσυχα περισσότερο από λίγα λεπτά.Πολλοί γονείς πιστεύουν για τα μικρά τους παιδιά ότι δεν είναι δυνατόν να νιώσουν κατάθλιψη σε ηλικία μικρότερη των τριών ετών.Σύμφωνα με τις έρευνες, βρέφη ηλικίας τεσσάρων μηνών μπορούν να εμφανίσουν κατάθλιψη. Πρέπει να κατανοήσει ο γονιός ότι το παιδί του περνά από κάποια στάδια νοητικής ανάπτυξης -τα λεγόμενα ορόσημα ανάπτυξης-, τα οποία εμφανίζονται σε συγκεκριμένες ηλικίες. Γνωρίζοντας αυτά τα ορόσημα και συνειδητοποιώντας ότι το παιδί ωριμάζει και συναισθηματικά, αντιλαμβάνεται ευκολότερα τις ανάγκες του.

Σημαντικά ορόσημα νοητικής ανάπτυξης του παιδιού (πότε μπορεί να κάνει τι)
2-4 εβδομάδων Παρατηρεί τη μητέρα όταν του μιλά.
4-6 εβδομάδων Χαμογελά σαν να δίνει απάντηση όταν του μιλούν. 
2 μηνών Χαμογελά και ψελλίζει όταν του μιλούν - Τα μάτια παρακολουθούν ένα άτομο που κινείται. 
3 μηνών Ψελλίζει έντονα όταν του μιλούν.
4 μηνών
Γελά δυνατά.
6 μηνών
Αρχίζει να μιμείται.
8 μηνών
Κάθεται χωρίς υποστήριξη.
9-10 μηνών
Σηκώνεται όρθιο.
10 μηνών
Χτυπάει παλαμάκια, κάνει "αντίο", βοηθά στο ντύσιμό του.
12 μηνών
Αρχίζει να προφέρει κάποιες λέξεις.
13 μηνών
Περπατά χωρίς υποστήριξη.
18 μηνών
Ανεβοκατεβαίνει σκαλιά.
2 ετών
Τρέχει.
2,5 ετών
Λέει το όνομα και το φύλο του.
3 ετών
Βάζει τα ρούχα μόνο του - Ζωγραφίζει μιμούμενο βασικά σχήματα.

Ωστόσο, θεωρείται απαραίτητη η έγκαιρη ανίχνευση της μη φυσιολογικής συμπεριφοράς ή της συναισθηματικής ανάπτυξης, διότι θα οδηγήσει στην έγκαιρη παρέμβαση ειδικών και στη θετική εξέλιξη της διαταραχής.Γίνεται, συνεπώς, κατανοητό ότι όλοι όσοι ασχολούνται με την υγεία του παιδιού (γονείς, παιδίατροι, βρεφοκόμοι, νηπιαγωγοί κ.λπ.) χρειάζεται να ενημερώνονται συχνά.

Εκτός όμως από όλα αυτά, οι γονείς δεν θα πρέπει και να διακατέχονται από αισθήματα ανασφάλειας και αμφιβολίας. Ένας από τους "άγραφος νόμους" της παιδιατρικής λέει: "Άκου τη γνώμη της μητέρας, ξέρει καλύτερα από όλους το παιδί της...". Εμπιστευθείτε, λοιπόν, τον εαυτό σας και προσπαθήστε να μεγαλώσετε το παιδί σας όσο ποιο ευσυνείδητα γίνεται.

Όταν χρειαστείτε βοήθεια για να ξεχωρίσετε το φυσιολογικό από το παθολογικό, απευθυνθείτε στον παδίατρό σας· άλλωστε, είναι o μόνος κατάλληλος για να σας δώσει τις σωστές πληροφορίες όσον αφορά στο παιδί σας.

Σταμάτης Τσουνάκης, ιατρός